صفر مراد نيازاف، رییس جمهوری ترکمنستان، روزیکشنبه ۲۴ دسامبر در حالی به خاک سپرده می شود که آينده سياسی اين کشور همچنان مبهم است و جانشينی برای وی تعيين نشده است.
گفته می شود خود آقای نیازاف، که نام خود را به روی ماه ژانويه گذاشته بود، هيچوقت به فکر تعيين جانشين نبوده است.
به گزارش رويترز، روز جمعه پايتخت کشور آرام به نظر می آيد و رهبران سياسی ترکمنستان قول دادند به راه رييس جمهوری فقيد اين کشور را ادامه دهند و به عقاید آقای نیازاف پايبند بمانند.
وی در کتابی به نام « روح نامه » عقايد خود را درباره فرهنگ و زبان ترکمن ها نوشته و تدريس آنرا در مدارس و دانشگاه ها اجباری کرد.
سازمان ديدبان حقوق بشر در بيانيه ای ترکمنستان تحت حکومت صفر مراد نيازاف را از سرکوب کننده ترین حکومت های جهان دانست.
معاون نخست وزير و وزير بهداشت ترکمنستان به عنوان جانشين موقت رييس جمهوری اين کشور منصوب شده است. صفر مراد نيازاف، رييس جمهوری ترکمنستان پنجشنبه 21 دسامبر، در اثر حمله قلبی درگذشت.
تلويزيون ترکمنستان پس از پخش خبر مرگ آقای نيازاف در خبری ديگر اعلام کرد که «قربان قلی محمد وف»، معاون نخست وزير و وزير بهداشت ترکمنستان در حال حاضر رييس دولت است.
اما اين تلويزيون هيچ اشاره ای نکرد که چه کسی وی را به عنوان جانشين موقت رييس جمهوری منصوب کرده است.
بر اساس قانون اساسی ترکمنستان، درصورت مرگ ريیس جمهوری، ريیس مجلس به طور موقت اداره امور رابه دست می گیرد.
به اين ترتيب، انتخاب بردی محمدوف به اين سمت با قانون اساسی ترکمنستان در تعارض قرار می گيرد که می گويد رييس پارلمان بايد به مدت سه ماه چنین سمتی را برعهده گيرد و در اين فاصله زمانی نیز مقدمات برگزاری انتخابات را فراهم کند.
اما در بیانیه شورای امنیت ملی ترکمنستان گفته شده به دليل وجود يک پرونده کيفری عليه عوض گلدی عطايف، رييس مجلس، معاون نخست وزير به طور موقت به سمت رياست جمهوری برگزيده شده است.
در اين بيانيه، اشاره ای به جزيیات اتهام های ريیس مجلس هنوز اعلام نشده است.
پيشتر منابع روسی گفته بودند که اتهاماتی متوجه آقای عطايف شده است هرچند نوع اين اتهامات اعلام نگرديد.
قرار است که روز سه شنبه شورای خلق ترکمنستان، برای بحث درباره رييس جمهوری آينده نشستی را برگزار کند. نزديک به سه هزار نماينده اين شورا در جايی که هنوز مشخص نشده، گرد هم خواهند آمد.
اين شورا برای آخرين بار در سال ۱۹۹۹ تشکيل جلسه داد که در جريان آن، صفر مراد نيازاف به عنوان رييس جمهوری مادام العمر ترکمنستان انتخاب شد.
اما اکنون مرگ صفر مراد نيازاف، رييس جمهوری ترکمنستان، اين کشور را با يک خلاء بزرگ در رهبری روبه رو کرده است.
مراد نيازاف به مدت ۲۱ سال زمام امور را به صورت مطلق در ترکمنستان در دست داشت و هيچ گروه اپوزيسيون و حتی مقام حکومتی اجازه عرض اندام در برابر وی را نداشت .
مرگ وی پايان يک دوره سياسی و آغاز عصر جديد و مهمی است که روند آن مشخص نيست. مراد نيازاف در حالی درگذشت که هيچ فردی برای جانشينی وی مشخص نشده است چرا که تمام امور به او ختم می شد.
اکنون بسياری منتظرند تا ببينند در اين کشورسرشار از منابع نفتی و گازی چه کسی زمام امور را برعهده می گيرد .
به رغم انتصاب معاون نخست وزير به عنوان کفيل رييس جمهوری، مسئله رهبری آینده ترکمنستان در هاله ای از ابهام قرار دارد.
در حال حاضر تقريبا غير ممکن است که بتوان با فردی در ترکمنستان ارتباط برقرار کرد و تلاش های بخش ترکمن راديو آزادی نيز برای تماس با خبرنگاران خارجی در اين کشور به جايی نرسيده است.
برخی از رهبران اپوزيسيون در خارج از ترکمنستان درصدد بازگشت به کشور هستند، اما شواهدی در دست نيست که آنها بيشتر از زمانی که نيازاف زنده بود مورد استقبال قرار گيرند.
بسياری از تحليلگران پيش بينی می کنند که ترکمنستان در روزهای آينده دستخوش دگرگونی و آشفتگی سياسی شود.
نيازاف برای سال های طولانی، تمامی امور ترکمنستان را به تنهايی و به طور کامل در دست داشت و به همين دليل فردی که بتواند زمام امور را در کشوری که به مدت ۱۵ سال او را شبيه خدا معرفی می کرد در دست بگيرد، وجود ندارد.
افراد شايسته در درون حکومت معمولا يا در دادگاه و سپس در زندان بودند يا برای اجتناب از اين وضعيت به خارج از کشور می گريختند .
سياست های انزواياگرانه نيازاف سبب شده بود تا ترکمنستان در سطح بين المللی دوستی نداشته باشد.
بسياری از کشورها به ثروت نفتی ترکمنستان علاقه مند هستند، اما هيچ چيزی درباره مردم ترکمن و اينکه چه نيازهای دارند نمی دانند.
واکنش های جهانی به مرگ نيازاف
محموداحمدي نژاد رييس‌جمهوري اسلامي ایران پنچشنبه شب در پيامي به قربان قلي مالك قوليويچ‌بردي كفيل رييس جمهوري تركمنستان، در گذشت صفرمراد نيازاف را به ملت و دولت اين كشور تسليت گفت.
در ادامه واکنش های جهانی به درگذشت صفرمرادنیازاف، ريیس جمهوری ترکمنستان، عبدالله گل وزیرامور خارجه ترکیه گفت:«رهبر ترکمنستان صادقانه در جهت دور کردن این کشوراز دوران اتحاد شوروی کوشید.»
فرانک والتر اشتاین مایر، وزیر امور خارجه آلمان که به مسکو رفته است، گفت:« روسیه و اتحادیه اروپا هر دو علاقه مند به ادامه ثبات در آسیای میانه اند.»
روسیه نيز دراولین واکنش خود به خبر درگذشت آقای نیازاف، ابراز امیدواری کرد که انتقال قدرت در این کشور با رعایت موازین قانونی صورت گیرد.
سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه گفت:« ما امیدواریم انتقال قدرت مطابق قانون باشد و رهبری جدید پایبندی خود را به تداوم و توسعه مناسبات دو کشور نشان دهد و درجهت منافع مردم ترکمنستان و ثبات آسیای مرکزی گام بردارد.»
شورای امنیت ملی ترکمنستان امروز با صدور بيانيه‌ای اعلام كرد كه اين كشور به تمامی تعهدات بین المللی خود پایبند خواهد بود.
در همين حال، سازمان گزارشگران بدون مرز نيز با انتشار بیانیه ای در پاریس گفت اکنون زمان اصلاحات در ترکمنستان فرارسیده است.
در این بیانیه آمده است که صفرمراد نیازاف مسوول نقض گسترده آزادی های مدنی در این کشور بود و ترکمنستان دومین کشور جهان از نظر نقض آزادی بیان به شمار می رود.