عربستان سعودی روز دوشنبه ۱۵ مرداد سفیر کانادا را به دلیل انتقاد آن کشور از بازداشت فعالان حقوق زنان اخراج، و هر گونه «رابطه اقتصادی جدید» با کانادا را به حال تعلیق در آورد.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، این اختلاف دیپلماتیک ناگهانی و غیرمنتظره نشان سیاستهای محمد بن سلطان ولیعهد ۳۲ ساله عرسبتان سعودی را برخود دارد که محورهای دیگر سیاست خارجی او دخالت در جنگ یمن و استعفای تعجبآور سعد حریری نخستوزیر لبنان هنگام دیدار از ریاض است.
آقای حریری بعدا استعفای خود را پس گرفت و به بیروت بازگشت ولی تصور عمومی این است که این ماجرا را عربستان سعودی هدایت کرده بود.
کارشناسان میگویند اختلاف بین ریاض و اوتاوا نشان میدهد که عربستان هیچگونه انتقاد خارجی را نمیپذیرد و به قدرتنمایی در خارج ادامه خواهد داد بویژه اینکه در حال حاضر با دونالد ترامپ رئیسجمهوری آمریکا مناسبات خوبی دارد.
وزارت خارجه عربستان این تصمیم را بامداد روز دوشنبه اعلام کرد و به دنیس هوراک سفیر کانادا ۲۴ ساعت فرصت داد تا خاک این کشور را ترک کند. در عین حال سفیر خود را از کانادا فرا خواند.
در بخشی از بیانیه وزارت خارجه عربستان آمده است: «هر اقدام دیگر دولت کانادا در این راستا به معنای پذیرفتن حق ما برای دخالت در امور داخلی کانادا تلقی خواهد شد. کانادا و همه کشورهای دیگر باید بدانند که نمیتوانند ادعا کنند که بیشتر از دولت عربستان به وضعیت شهروندان ما توجه دارد».
یک سخنگوی کریستینا فریلند وزير خارجه کانادا گفت این کشور در مورد اقدام عربستان سعودی «بسیار نگران است».
این سخنگو در بیانیهای گفت: «کانادا همواره از حقوق بشر و بخصوص حقوق زنان و آزادی بیان در سراسر جهان دفاع خواهد کرد. دولت ما هیچگاه در ترویج این ارزشها تردید نخواهد کرد و معتقد است گفتوگو در مورد این مسائل برای دیپلماسی بینالمللی بسیار مهم است».
از قرار معلوم دلیل بروز این اختلاف، پیامهای دیپلماتهای کانادایی بوده که در شبکه توئیتر خواهان «آزادی بلادرنگ» فعالان حقوق زنان شدهاند.
یکی از بازداشتشدگان، سمر بدوی خواهر رائف بدوی نویسنده و وبلاگنویسی است که در سال ۲۰۱۲ در عربستان بازداشت و سپس به جرم توهین به اسلام به هزار ضربه شلاق و ۱۰ سال زندان محکوم شد.
گروههای حقوق بشری و دیپلماتهای غربی از جمله کانادا بارها پرونده رائف بدوی را مطرح کرده و خواستار آزادی او شدهاند. انصاف حیدر همسر آقای بدوی ساکن کاناداست و در روز ملی آن کشور در ماه ژوئیه، شهروندی کانادا به او اعطا شد.
وزیر خارجه کانادا روز پنجشنبه در پیامی در شبکه توئیتر نوشت: «از شنیدن خبر بازداشت سحر بدوی خواهر رائف به شدت نگران شدیم. در این شرایط دشوار کانادا در کنار خانواده بدوی است و با قاطعیت بر آزادی رائف و سمیر تاکید میکنیم».
حکومت عربستان در ماه ژوئن ممنوعیت رانندگی برای زنان را پس از مدتهای طولانی لغو کرد. ولی درست چند هفته قبل از این اقدام فعالان حقوق زنان بازداشت شدند که نشان میدهد فقط ملک سلمان پادشاه و محمد بن سلمان ولیعهد و پسر پرقدرتش در مورد سرعت تغییرات در عربستان تصمیم میگیرند.
هنوز مشخص نیست که اخراج سفیر کانادا از ریاض روی کدامیک از معاملات تجاری جدید دو کشور تاثیر خواهد گذاشت. کانادا حدود ۱۰ درصد از نفت خام مورد نیاز خود را از عربستان وارد میکند و حجم معاملات تجاری دو کشور سالانه حدود سه میلیارد دلار است.
مهمترین صادرات کانادا به عربستان در سالهای اخیر تانک و خودروهای زرهی بوده است. یک شرکت کانادایی- بریتانیایی در سال ۲۰۱۴ برای فروش خودروهای زرهی سبک یک قرارداد ۱۵ میلیارد دلاری با عربستان سعودی امضا کرد که بزرگترین قرارداد تسلیحاتی بین دو کشور است.
کارشناسان میگویند اختلاف دیپلماتیک با کانادا بخشی از سیاست خارجی تهاجمی حکومت عربستان سعودی است. در ماههای اخیر به دلیل اظهارنظر مقامات آلمانی در مورد کارزار نظامی ریاض در یمن اختلاف مشابهی بین دو کشور بروز کرد.
در عین حال این اولین بارنیست که عربستان سعودی با اقدامات دیپلماتیک به انتقادها در مورد پرونده رائف بدوی پاسخ میدهد. در سال ۲۰۱۵ نیز پس از آنکه وزیر خارجه سوئد تصمیم دادگاه در مورد رائف بدوی را «قرون وسطایی» و خاندان آلسعود را حاکمان یک «دیکتاتوری» توصیف کرد عربستان سعودی سفیر خود را از سوئد فرا خواند.