اقدامات تازه دولتمردان جمهوری اسلامی برای برقراری تفکیک جنسیتی در دانشگاه های ایران، توجه ناظران داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است.
اگر چه وزارت علوم و برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در روزهای اخیر اختلاف نظرهایی درباره اجرای این طرح در فضاهای دانشگاهی داشته اند اما از ایران خبر می رسد که مسئولان دانشگاه شهید بهشتی، با جداسازی فهرست حضور و غیاب دانشجویان، عملا پروژه تفکیک جنسیتی را کلید زده اند.
محبوبه عباسقلی زاده، فعال امور زنان، که در خارج از کشور به سر می برد در گفت و گو با رادیو فردا به پیشنیه این موضوع در ایران می پردازد.
رادیو فردا: چه دلایلی سبب شده تا بحث تفکیک جنسیتی در دانشگاه ها بار دیگر در دستور کار دستگاه های دولتی ایران قرار گیرد؟
محبوبه عباسقلى زاده: مسئله تفكيك جنسيتى و اصولاً مسئله محدودسازى روابط جنسيتى و شدت گرفتن سياست هاى جنسيتى هيچكدام به لحاظ تاريخى بى ربط به سياست هاى كلى نظام نيست. به خصوص بعد از كودتاى انتخاباتى كه دانشگاه و روابط دانشجويى يكى از فعالترين حوزه ها براى سازماندهى مردم هست، هدف گرفتن تفكيك جنسيتى در كلاس ها با اين قصد است كه بتوانند در اين روابط و اين سازماندهى اخلال وارد كنند. حتى اگر به لحاظ تاريخى هم نگاه كنيم به قضيه، اول انقلاب هم به محض اينكه كشور وارد التهاب هاى سياسى شد، اولين سياستى كه اتخاذ شد، مسئله تفكيك جنسيتى در دانشگاه ها بود.
به نظر شما، اساسا تفكيك جنسيتى در دانشگاه هاى ايران با توجه به فضاهايى كه جوانان ايرانى برای خود ایجاد کرده اند، ميسر است؟
اگر مى خواست بشود در طول اين سى سال مى شد. اول انقلاب افراطى هاى اسلام گرا شروع كردند به ديوار كشيدن در كلاس هاى دانشگاه بين دختر و پسر. از همان موقع بحث كنترل زنان و بحث كنترل رفتارهاى جنسيتى در دانشگاه ها يكى از دغدغه هاى افراطيون اسلام گرا بوده.
اين پرسش هم مطرح است كه چرا حكومت با اين همه تبليغات و امكاناتى كه هزينه مى كند، در تحميل اين فشارها به جوانان ايرانى موفق نبوده است؟
علت اين موفق نشدن بر مى گردد به اين كه فرهنگ عمومى دانشگاه ها، برعكس آنچه كه حكومت مى خواست كه به ظاهر اسلامى كند، به شدت مدرن و بر اساس رفتارها و كنش هاى طبيعى جامعه است.
به نظر من به جاى اينكه مسئولان دولت كودتا كنترل اخلاق جنسيتى را از طريق تفكيك جنسيتى شروع كنند، خوب است افرادى را كه از اساتيد هستند محاکمه کنند، نظير آنچه كه در دانشگاه زنجان اتفاق افتاد، كه يكى از اساتيد و مسئولان دانشگاه تجاوز كرد به دخترى و عوض اينكه او محاكمه شود، دانشجويانى كه اين افشاگرى را كردند، محاكمه شدند.
تفكيك جنسيتى در دانشگاه ها به جز ايجاد محدوديت در آزادى هاى فردى و اجتماعى دانشجويان، به نظر شما چه عوارض جانبى ديگرى مى تواند داشته باشد؟
بهترين جايى كه جامعه پذيرى اتفاق مى افتد در دوره جوانى، فضاها و محيط هاى دانشجويى است.
با توجه به اينكه ما در مدارس هم رابطه دختر و پسر نداريم. بنابراين، تنها جايى كه حوزه اجتماعى شدن است به لحاظ روابط عاطفى و شكل گيرى روابط عاطفى، فضاهاى دانشجويى است. براى بسيارى از افراد مراحل انتخاب همسر در دوره دانشجويى است. بنابراين تفكيك كردن جنسيتى باعث ايجاد فوبيا (ترس) يا ايجاد «زن هراسى» يا «ناموس هراسى» در فرهنگ عمومى دانشجويان مى شود.
يك تضاد خيلى عجيب در سياست هاى حكومت وجود دارد: از طرفى مى خواهد ازدواج را ترويج كند، از طرف ديگر فضاهايى كه افراد بتوانند با هم معاشرت كنند را از آنها دريغ مى كند.
اگر چه وزارت علوم و برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در روزهای اخیر اختلاف نظرهایی درباره اجرای این طرح در فضاهای دانشگاهی داشته اند اما از ایران خبر می رسد که مسئولان دانشگاه شهید بهشتی، با جداسازی فهرست حضور و غیاب دانشجویان، عملا پروژه تفکیک جنسیتی را کلید زده اند.
محبوبه عباسقلی زاده، فعال امور زنان، که در خارج از کشور به سر می برد در گفت و گو با رادیو فردا به پیشنیه این موضوع در ایران می پردازد.
رادیو فردا: چه دلایلی سبب شده تا بحث تفکیک جنسیتی در دانشگاه ها بار دیگر در دستور کار دستگاه های دولتی ایران قرار گیرد؟
محبوبه عباسقلى زاده: مسئله تفكيك جنسيتى و اصولاً مسئله محدودسازى روابط جنسيتى و شدت گرفتن سياست هاى جنسيتى هيچكدام به لحاظ تاريخى بى ربط به سياست هاى كلى نظام نيست. به خصوص بعد از كودتاى انتخاباتى كه دانشگاه و روابط دانشجويى يكى از فعالترين حوزه ها براى سازماندهى مردم هست، هدف گرفتن تفكيك جنسيتى در كلاس ها با اين قصد است كه بتوانند در اين روابط و اين سازماندهى اخلال وارد كنند. حتى اگر به لحاظ تاريخى هم نگاه كنيم به قضيه، اول انقلاب هم به محض اينكه كشور وارد التهاب هاى سياسى شد، اولين سياستى كه اتخاذ شد، مسئله تفكيك جنسيتى در دانشگاه ها بود.
به نظر شما، اساسا تفكيك جنسيتى در دانشگاه هاى ايران با توجه به فضاهايى كه جوانان ايرانى برای خود ایجاد کرده اند، ميسر است؟
اگر مى خواست بشود در طول اين سى سال مى شد. اول انقلاب افراطى هاى اسلام گرا شروع كردند به ديوار كشيدن در كلاس هاى دانشگاه بين دختر و پسر. از همان موقع بحث كنترل زنان و بحث كنترل رفتارهاى جنسيتى در دانشگاه ها يكى از دغدغه هاى افراطيون اسلام گرا بوده.
اين پرسش هم مطرح است كه چرا حكومت با اين همه تبليغات و امكاناتى كه هزينه مى كند، در تحميل اين فشارها به جوانان ايرانى موفق نبوده است؟
علت اين موفق نشدن بر مى گردد به اين كه فرهنگ عمومى دانشگاه ها، برعكس آنچه كه حكومت مى خواست كه به ظاهر اسلامى كند، به شدت مدرن و بر اساس رفتارها و كنش هاى طبيعى جامعه است.
به نظر من به جاى اينكه مسئولان دولت كودتا كنترل اخلاق جنسيتى را از طريق تفكيك جنسيتى شروع كنند، خوب است افرادى را كه از اساتيد هستند محاکمه کنند، نظير آنچه كه در دانشگاه زنجان اتفاق افتاد، كه يكى از اساتيد و مسئولان دانشگاه تجاوز كرد به دخترى و عوض اينكه او محاكمه شود، دانشجويانى كه اين افشاگرى را كردند، محاكمه شدند.
تفكيك جنسيتى در دانشگاه ها به جز ايجاد محدوديت در آزادى هاى فردى و اجتماعى دانشجويان، به نظر شما چه عوارض جانبى ديگرى مى تواند داشته باشد؟
بهترين جايى كه جامعه پذيرى اتفاق مى افتد در دوره جوانى، فضاها و محيط هاى دانشجويى است.
با توجه به اينكه ما در مدارس هم رابطه دختر و پسر نداريم. بنابراين، تنها جايى كه حوزه اجتماعى شدن است به لحاظ روابط عاطفى و شكل گيرى روابط عاطفى، فضاهاى دانشجويى است. براى بسيارى از افراد مراحل انتخاب همسر در دوره دانشجويى است. بنابراين تفكيك كردن جنسيتى باعث ايجاد فوبيا (ترس) يا ايجاد «زن هراسى» يا «ناموس هراسى» در فرهنگ عمومى دانشجويان مى شود.
يك تضاد خيلى عجيب در سياست هاى حكومت وجود دارد: از طرفى مى خواهد ازدواج را ترويج كند، از طرف ديگر فضاهايى كه افراد بتوانند با هم معاشرت كنند را از آنها دريغ مى كند.