دولت ترامپ هفته گذشته نشستی را به منظور اطلاعرسانی به دستیاران اعضای کنگره آمریکا برگزار کرد تا درباره نحوه رعایت استانداردهای عدم اشاعه هستهای در توافق احتمالی با عربستان سعودی بر سر فروش راکتورهای اتمی به این کشور توصیح دهد.
خبرگزاری رویترز روز جمعه ۲۴ آذر از قول دستیاران اعضای کنگره خبر داد که با این حال در نشست یاد شده، هیچ اشارهای به این نشد که آیا بر اساس این توافق، ریاض اجازه غنیسازی اورانیوم را خواهد داشت یا نه.
مدافعان پیمان عدم اشاعه هستهای نگرانند که دادن اجازه غنیسازی اورانیوم به عربستان در چارچوب یک توافق هستهای این کشور را قادر سازد تا روزی به طور مخفیانه اورانیوم را غنیسازی کرده و یک رقابت تسلیحاتی با رقیبش ایران به راه بیاندازد که بعد به کل خاورمیانه گسترش یابد.
این گزارش میافزاید که دستیاران اعضای کمیته روابط خارجی سنا توسط مقامهای وزارت امور خارجه و انرژی در نشستی که روز چهارشنبه برگزار شد، در جریان این قرارداد قرار گرفتند.
به آنها اطلاع داده شد که دولت دونالد ترامپ «در حال کار روی بسط موضوع استانداردهای عدم اشاعه» است که باید در مذاکرات با عربستان برای همکاری در زمینه استفاده از برنامه اتمی غیرنظامی – موسوم به توافق ۱۲۳- مورد بحث قرار گیرد.
دستیاران کنگره گفتهاند که دولت آمریکا همچنان در حال بررسی این موضوع است که آیا در توافق یاد شده باید اجازه غنیسازی اورانیوم داده شود یا نه.
شرکتهای آمریکا، کره جنوبی، چین و روسیه بر سر ساخت نخستین نیروگاه برق اتمی عربستان با هم رقابت دارند.
ریک پری، وزیر انرژی آمریکا، که ماه گذشته از عربستان دیدار کرد همان زمان به خبرگزاری رویترز گفت که مذاکرات دو کشور بر سر توافق ۱۲۳ به زودی آغاز خواهد شد.
این توافق به شرکتهای آمریکایی اجازه میدهد تا در برنامه هستهای غیرنظامی عربستان مشارکت داشته باشند.
رویتز میافزاید ریاض گفته است که قصد دارد تا در زمینه تولید سوخت هستهای خودکفا باشد و برنامهای برای تغییر آن به سمت مقاصد نظامی ندارد. عربستان سعودی در مذاکرات قبلی از امضای توافقی با آمریکا خودداری کرده بود که ریاض را از غنیسازی اورانیوم محروم میکرد.
سوخت اتمی برای نیروگاهها تنها تا حد پنج درصد غنیسازی میشود، حال آنکه برای مقاصد نظامی این غنیسازی باید تا حد ۹۰ درصد صورت گیرد.
برخی از سناتورهای آمریکایی نگرانند که دولت آمریکا به سرعت مذاکرات درباره تاسیسات هستهای و غنیسازی را با عربستان آغاز کند بدون اینکه با کنگره مشورت کند.
بر اساس مصوبه سال ۲۰۰۸، رئیسجمهوری آمریکا باید کمیتههای سنا و مجلس نمایندگان را پیرامون قرارداد با طرف خارجی در هر سطحی «کاملاً در جریان بگذارد».
یک دستیار کنگره گفته که «از عدم اطلاعرسانی در این زمینه سرخورده شدهایم و اکنون دوباره از طریق مطبوعات در جریان تحولات احتمالی مربوط به سیاست خارجی قرار گرفتهایم».
یک روز پیش از جلسه اطلاعرسانی سنا، بلومبرگ به نقل از منابع خود گزارش داده بود که دولت ترامپ احتمالاً به عنوان بخشی از توافق با عربستان سعودی به ریاض اجازه خواهد داد تا دست به غنیسازی اورانیوم بزند.
یک مقام وزارت امور خارجه آمریکا گفته که ایالات متحده و عربستان از سال ۲۰۱۲ در ارتباط با توافق ۱۲۳ در حال مذاکره هستند ولی حاضر به بیان جزئیاتی در این زمینه نشد. وزارت انرژی آمریکا نیز در این زمینه اظهارنظر نکرده است.