دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، روز دوشنبه هفتم بهمن با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در کاخ سفید دیدار کرد تا طرح صلح آمریکا موسوم به «معامله قرن» را به او ارائه کند.
آقای ترامپ در ادامه این روز در دیدار جداگانه با بنی گانتس، رهبر اووزیسیون اسرائیل نیز این طرح را به آگاهی او میرساند.
رئیسجمهوری آمریکا در آغاز ملاقات با نخستوزیر اسرائیل گفت: «صلح خاورمیانه چیزی است که بسیاری برای آن سالها تلاش کرده بودند؛ این یک فرصت است» و «فکر میکنم بخت موفقیت آن وجود دارد».
آقای ترامپ در مورد دو طرف نزاع اسرائیلی و فلسطینی گفت، آنها «سرانجام این طرح را خواهند پذیرفت؛ زندگیشان الان خوب نیست».
بنیامین نتانیاهو نیز در آغاز این دیدار، با قدردانی از کمکهای آمریکا به کشورش، از تصمیم آمریکا در کشتن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، نیز تقدیر کرد.
نخستوزیر اسرائیل افزود: «به اینجا آمدهام تا با شما تاریخ را بسازیم؛ افق صلح، یک رویداد تاریخی است».
بر اساس برنامه کاخ سفید، قرار است جزئیات طرح صلح «معامله قرن» روز سهشنبه و در جریان دیدار دیگری میان او با نخستوزیر اسرائیل اعلام شود.
از این طرح در غیاب سران فلسطینی رونمایی میشود.
دونالد ترامپ از آغاز کار دولتش گفته بود اگر او نتواند موجب صلح میان اسرائیل و فلسطینیان شود، هیچ کس دیگر قادر به این کار نخواهد بود.
آقای ترامپ برای تهیه طرح صلح مورد نظرش، جرد کوشنر، مشاور ارشد خود را در سه سال اخیر با تیمی بارها راهی منطقه کرد.
اما فلسطینیان از دو سال پیش که دونالد ترامپ شهر اورشلیم/بیتالمقدس را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت، تماسها با دولت آمریکا را قطع کردند.
بیشتر در این باره: نظرسنجی: اکثریت فلسطینیان معتقدند که دولتهای عربی فلسطین را رها کردهاندمرزهای اسرائیل و کشور مستقل فلسطین، سرنوشت شهر اورشلیم/ بیتالمقدس، سرنوشت یهودینشینها در کرانه باختری، بازگشت آوارگان فلسطینی، تدابیر امنیتی برای اسرائیل و میزان اختیارات نیروهای مسلح و انتظامی در کشور فلسطین، از مهمترین مقولههای مورد کشمکش طرفین بوده است.
اما نزاع ۷۱ ساله اسرائیل و فلسطینیان که یکی از طولانیترین نزاعهای جهان است، غیر از مالکیت بر سر زمین، بر سر هویت و تعلقات تاریخی و مذهبی مهم این بخش از منطقه و جهان نیز هست.
بر اساس آنچه که رسانههای اسرائیل و آمریکا تا کنون در مورد جزئیات طرح «معامله قرن» منتشر کردهاند، ۳۰ تا ۴۰ درصد از مناطق موسوم به «ج» در اراضی فلسطینی نیز به خاک اسرائیل منضم خواهد شد؛ تمامی اورشلیم شامل اماکن مقدس مهم «تپه معبد مقدس» و «حرم شریف» در زیر حاکمیت اسرائیل قرار میگیرد؛ سایر اماکن مهم تاریخی و باستانی در خارج از دیواره حائل اورشلیم در دست فلسطینیان خواهد بود؛ تونلی میان باریکه غزه با کرانه باختری با عنوان «گذرگاه امن» برپا خواهد شد؛ حکومت فلسطینی حاکمیت نوار غزه را نیز در دست میگیرد و امتیازات اقتصادی تشکیلات فلسطینی از این طرح ۵۰ میلیارد دلار خواهد بود.
جرد کوشنر سال گذشته در زمان رونمایی از بخش اقتصادی «معامله قرن» در همایشی در بحرین گفت، ۵۰ میلیارد دلار امتیازات اقتصادی، زندگی فلسطینیان را شکوفا خواهد کرد.
اما سازمان آزادیبخش فلسطین و سایر جناحهای فلسطینی در واکنش گفتند که عزت فلسطینی و زمینشان قابل معاوضه با پول نیست.
مقامات ارشد فلسطینی در روزهای اخیر نیز ضمن انتقاد شدید از آمریکا که طرح صلح را یکجانبه به سران اسرائیلی ارائه میکند، دوباره تاکید کردهاند حکومت خودگردان «هرگز» این طرح را نخواهد پذیرفت.
بیشتر در این باره: خامنهای: طرح معامله قرن هیچگاه به سرانجام نخواهد رسیدصائب عریقات دبیرکمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین به طعنه گفته است که ترامپ، نتانیاهو و گانتس میخواهند سرنوشت منِ فلسطینی را تعیین کنند!
محمود عباس، رئیس ۸۳ ساله حکومت خودگردان، پیشتر گفته بود که زندگیاش با «ننگ» پذیرش این طرح به پایان نخواهد رسید.
شبکه الجزیره و روزنامه فلسطینی القدس العربی گفتهاند که آقای عباس در این هفته درخواست انجام گفتوگوی تلفنی با دونالد ترامپ را رد کرد.
در برخی گزارشهای رسانههای منطقه ادعا شده که عربستان و امارات متحده عربی به آمریکا گفتهاند تنها در صورت ابراز حمایت محمود عباس از «معامله قرن»، دولتهای این کشورها نیز پشتیبان این طرح خواهند بود.
با وجود این، یک روز پیش از دیدارهای آقای ترامپ با نخستوزیر و رهبر اپوزیسیون اسرائیل در مورد «معامله قرن»، وزیر کشور اسرائیل برای نخستین بار اعلام کرد که غیر از مسلمانان تابع اسرائیل، شهروندان یهودی نیز میتوانند از این پس آزادانه برای سفرهای تجاری به عربستان بروند.
از هفته گذشته که بنیامین نتانیاهو و مایک پنس، معاون رئیسجمهوری آمریکا، از قصد آقای ترامپ برای ارائه «معامله قرن» به سران اسرائیل خبر دادند، موعد زمانی این اقدام مورد بحث رسانههای آمریکا و اسرائیل بوده است.
این طرح در زمانی رونمایی شده که دونالد ترامپ با استیضاح در مجلس سنا روبرو است و وارد سال انتخابات برای دومین دوره ریاست جمهوریاش شده است.
یک مقام ارشد دولتی آمریکا گفته است که آقای ترامپ در سال انتخابات ریاست جمهوری نمیتواند چند ماه دیگر نیز صبر کند تا نخستوزیر بعدی اسرائیل تعیین شود.
صحنه سیاست اسرائیل در یکسال و نیم اخیر در بنبست عمیق است و این کشور باید بزودی سومین انتخابات پارلمانیاش در کمتر از یک سال را برگزار کند.
همزمان، قرار است مجلس اسرائیل این هفته موضوع مصونیت بنیامین نتانیاهو را در پروندههای سه گانه مرتبط با اتهام فساد و «خیانت در امانت» به بحث بگذارد؛ بحثی که آقای نتانیاهو و حامیانش آن را یک «افتضاح» برای مجلس این کشور نامیده و خواهان لغو آن بودند.
با وجود این شرایط، بنیامین نتانیاهو با ابراز «اطمینان» نسبت به موفقیتش در تشکیل دولت جدید، به هوادارانش وعده داده که بزودی دره اردن و بخشهای دیگری از کرانه باختری را به خاک اسرائیل «منضم خواهد کرد».
بنیامین گانتس نیز گفته است که اگر او هم نخستوزیر بعدی باشد، «ضمن همکاری و جلب موافقت جامعه جهانی» دره اردن را به اسرائیل ملحق خواهد کرد.