سازمان کار عرب که مقر آن در قاهره است در گزارش جديدی اعلام کردکه بدترين و بالاترين نرخ بیکاری در دنيا متعلق به جهان عرب است و اين بحران نيازمند واکنشی فوری است.
اين گزارش که «کار و بيکاری در کشورهای عرب: پيش به سوی اقدامات راهبردی» نام دارد حاکی از آن است که ميانگين نرخ بيکاری در اين کشورها بالغ بر ۱۴درصد است و ۱۷ ميليون بيکار در اين کشورها وجود دارند.
عمرو موسی، دبير کل اتحاديه عرب در اين رابطه گفت: نرخ بيکاری در پاره ای از کشورهای عربی به ۶۶ درصد رسيده است که نشان دهنده ضعف سيستم آموزشی و تحصيلات در اين کشورهاست.
تحليل گران اقتصادی نیز ريشه اين نابسامانی هارا در سطح سواد توده های مردم جستجو می کنند چرا که معتقدند توسعه اقتصادی و کيفيت تحصيلی دو مقوله جدا نشدنی هستند.
در حال حاضر از هر سه عرب ، يک نفر بی سواد است و در مجموع ۱۰۰ ميليون نفر در جهان عرب قادر به خواندن و نوشتن نيستند.
بيشتر اين افراد ۱۵ تا ۴۵ ساله هستند که در دوره نخست زندگی کاری خود هستند و بیسوادی نخستین عاملی است که باعث کمبود فرصت های شغلی برای آنها می شود.
بر اساس گزارش های اخير بانک جهانی، مردم در بيشتر ممالک عربی به اندازه کافی آموزش داده نمی شوند و آماده تحولات پرشتاب دنيای امروز نيستند و کيفيت تحصيلات در منطقه آن قدر پايين است که کمکی به رشد و توليد در اين کشورها نمی کند.
رشد جمعيت نيز يکی از عوامل قابل توجه در بوجود آمدن بحران بيکاری در شماری از اين کشورها عنوان شده است.
جمعيت کشورهای عربی سالانه با سه درصد رشد روبرو است که يکی از سريعترين نرخ های رشد در جهان معاصر است. جمعيت برخی از اين کشورهای کوچک عرب از سال ۱۹۵۰ تا کنون ده ها برابر شده است.
هر چند که از مجموع ۲۱ کشور عرب زبان، کشورهای حاشيه خليج فارس به علت درآمدهای عظيم نفتی با مشکلات کمتری روبرو هستند اما وابستگی حياتی اين شيخ نشين ها به نيروی کار متخصص خارجی نيز يکی ديگر از پيامدهای پايين بودن سطح سواد به حساب می آيد.
هم اکنون کشور قطر با کمتر از يک درصد و نوار غزه با ۶۶ درصد در مقام های اول و آخر فهرست نرخ بيکاری در کشورهای عربی قرار دارند.
نگاهی به نرخ رشد جمعيت و کاهش تنها يک درصدی ميزان بی سوادی در جهان عرب تصوير هولناکی را از آينده برخی از اين کشورها همچون يمن، عراق، جيبوتی، سرزمين های فلسطينی و مراکش به دست می دهد.
بر اساس آمار بانک جهانی برای مبارزه با بيکاری در اين منطقه در ۱۰ تا ۱۵ سال آينده بايد نزديک به صد ميليون فرصت شغلی ايجاد شود.
به واقع اگر منابع لازم در اين زمينه تامين نشود معضل بيکاری بحران اصلی اين کشورها در سال های پيش رو خواهد بود، بحرانی که می تواند دامن جامعه جهانی را هم بگيرد.