سامانه دفاع موشکی آمریکا که هدف آن محافظت از اروپا در برابر موشک‌های بالستیک است با فعال شدن تاسیسات جدیدی در رومانی در روز پنجشنبه ۲۳ اردیبهشت و آغاز فعالیت تاسیسات دیگری در لهستان در روز جمعه تقویت خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، این سامانه دفاع موشکی از سال‌ها پیش در حال توسعه بوده و به گفته مقامات آمریکا و سازمان ناتو هدف اصلی آن مقابله با خطر موشک‌های بالستیک از منطقه خاورمیانه و به خصوص ایران است.
اما روسیه با استقرار این سامانه‌های دفاعی پیشرفته در شرق اروپا به شدت مخالف است و بدون تردید این اقدام به تنش در مناسبات روسیه و غرب که از زمان پایان جنگ سرد در بد‌ترین حالت قرار دارد، خواهد افزود.
آمریکا و ناتو می‌گویند این سامانه که قادر است موشک‌ها را ردیابی کرده و سرنگون کند، هدفی کاملا دفاعی دارد و در برابر موشک‌های قاره پیمای روسیه ناتوان است.
دولت روسیه نیز این سامانه دفاعی موشکی با توانایی‌های فعلی آن را خطری برای سلاح‌های هسته‌ای خود نمی‌داند ولی نگران است که تقویت آن در آینده باعث شود بر قدرت پیشگیرانه زرادخانه هسته‌ای روسیه برتری پیدا کند.
مقامات روسیه ادعای آمریکا در مورد هدف این سامانه موشکی برای مقابله با قابلیت‌های موشکی ایران را رد کرده و ولادیمیر پوتین با استناد به اینکه حتی پس از توافق هسته‌ای با ایران این طرح ادامه پیدا کرده، تاکید می‌کند هدف اصلی این سامانه روسیه است.
اما دولت‌های غربی این ادعا را تکذیب می‌کنند.
یکی از سخنگویان ناتو می‌گوید: «خطر توسعه موشک‌های بالستیک رو به افزایش است و کشورهای بیشتری آن را در اختیار دارند و یا در حال توسعه این سلاح‌ها هستند. در عین حال فناوری موشکی دقیق‌تر و مرگبار‌تر شده و برد موشک‌ها افزایش یافته است. ما نمی‌توانیم افزایش خطر ناشی از سلاح‌های موشکی را نادیده بگیریم».
دولت روسیه تهدید کرده که در واکنش به تاسیسات موشکی آمریکا در لهستان موشک‌های دوربرد اسکندر را در کالینینگراد مستقر خواهد کرد که قسمتی از خاک روسیه بین مرزهای لهستان و لیتوانی و یکی از نظامی‌ترین مناطق جهان است.
موشک‌های اسکندر با برد ۵۰۰ کیلومتر قادر به حمل کلاهک‌های متعارف و هسته‌ای هستند و می‌توانند بخش گسترده‌ای از خاک لهستان را هدف بگیرند.
در جریان رزمایش نظامی روسیه در سال گذشته این موشک‌ها در ناحیه کالینینگراد استقرار یافتند و مقامات لهستان با اطمینان می‌گویند هنوز هم تعدادی از این موشک‌ها در این ناحیه مستقرند.
کار‌شناسان غربی می‌گویند روسیه به خوبی می‌داند که سامانه‌های موشکی مستقر در شرق اروپا برای آن کشور خطری ایجاد نمی‌کند و روسیه به راحتی می‌تواند آن‌ها را خنثی کند. به این خاطر اعتراض روسیه واقعی نیست.
تاسیسات جدید در جنوب رومانی روز پنجشنبه با حضور مقامات ارشد آن کشور و دبیرکل ناتو افتتاح خواهد شد. تاسیسات لهستان نیز که در نزدیکی سواحل دریای بالتیک قرار دارد، روز جمعه افتتاح می‌شود و قرار است در سال ۲۰۱۸ آماده بهره‌برداری شود.
از شواهد موجود می‌توان دریافت که در آینده قابلیت‌های این سامانه دفاع موشکی افزایش خواهد یافت و به مرور اجزا مختلف آن در سراسر اروپا فعال‌تر خواهند شد.
این سامانه موشکی یک مرکز رادار در خاک ترکیه و چهار ناوشکن مستقر در پایگاه دریایی جنوب اسپانیا را شامل می‌شود. در حال حاضر فرماندهی و کنترل آن برعهده نیروی دریایی آمریکاست ولی پس از تکمیل و رسیدن به مرحله عملیاتی، فرماندهی آن به پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، محول می‌شود.
طرح سامانه دفاع موشکی آمریکا در اروپای شرقی از زمان جورج بوش رییس جمهوری قبلی آمریکا آغاز شد و در دوران باراک اوباما با تغییراتی ادامه یافت.
یکی از تغییرات آن حذف تاسیساتی است که قرار بود در جمهوری چک استقرار یابد. مشارکت جمهوری چک در این طرح روابط آن کشور با روسیه را تیره کرد و در نتیجه پراگ از تغییر برنامه‌های آمریکا ناراضی است.
در اولین سال‌های توسعه این طرح، ناتو و دولت روسیه در چارچوب توافقی که «همکاری استراتژیک» نامیده می‌شد با یکدیگر همکاری می‌کردند. اما در حال حاضر مناسبات دو طرف حالت تقابل پیدا کرده که یکی از نمونه‌های برجسته آن رویارویی‌های اخیر نیروهای مسلح آمریکا و روسیه در دریای بالتیک است.
از آغاز بحران اوکراین و به دنبال الحاق ناحیه کریمه به خاک روسیه مناسبات دو طرف به شدت تیره شده و تحت تاثیر آن ناتو با اعزام نیرو و انجام رزمایش‌های متعدد در خاک کشورهای اروپای شرقی و مرکزی سعی کرده به این کشور‌ها اطمینان دهد که در مقابل هرگونه تعرض احتمالی روسیه از آن‌ها دفاع خواهد کرد.
پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، برای ماه‌ها و سال‌های آینده رزمایش‌های نظامی گسترده‌تری در شرق اروپا برنامه‌ریزی کرده که یکی از مهم‌ترین موارد آن ماه آینده و با شرکت ۲۵ هزار نیروی مسلح در لهستان برگزار خواهد شد.
ناتو در عین حال در حال بررسی طرح اعزام چهار هزار نیروی مسلح دیگر به کشورهای ناحیه بالتیک و احتمالا لهستان است.
کار‌شناسان غربی می‌گویند حتی در صورت استقرار تمامی این نیرو‌ها در مرزهای شرقی ناتو، تعداد آن در مقایسه با نیروهای مسلح روسیه که در مرز کشورهای اروپای شرقی و ناحیه بالتیک مستقر هستند ناچیز است.
طبق ارزیابی‌های این کار‌شناسان، نیروهای مسلح روسیه در مرزهای آن کشور با اعضای ناتو حداقل ده برابر بیشتر است.