رييس کميته روابط خارجی سنای آمريکا روز چهارشنبه ۱۴ مرداد اعلام کرد که سناتورهای آمريکایی نشست با يوکيو آمانو، مديرکل آژانس بينالمللی انرژی اتمی، را با «نگرانیهای بزرگتر» درباره توافق اتمی ايران ترک کردند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، باب کورکر پس از این جلسه گفت که «این یک نشست اطمینانبخش نبود».
وی جزئیات بیشتری در این زمینه ارائه نکرد.
در همین حال، يوکيو آمانو در بيانيهای که پس از اين نشست منتشر کرد گفت که در جلسه با سناتورهای آمريکايی «نقشه راه» برای حلوفصل مسائل گذشته در پرونده هستهای ايران نيز مورد بحث قرار گرفت.
قرارداد موسوم به «نقشه راه» روز ۲۳ تيرماه و ساعاتی پيش از اعلام توافق وين، بين ايران و آژانس امضاء شد.
مديرکل آژانس در بيانيهاش افزوده که با پرسشهای زيادی از سوی سناتورها روبرو شده است، از جمله درباره «نقشه راه». پاسخ آقای آمانو نيز اين بوده است که «تعهدات قانونیاش ايجاب میکند که پادمانها محرمانه بماند و اين يکی از عناصر اساسی رژيم پادمانهای بينالمللی است».
آژانس، ايران و دولت آمريکا گفتهاند اينگونه توافقها بين اين نهاد بينالمللی و کشور امضاکننده آن، بايد محرمانه بماند. این قرارداد راهی برای راستیآزمايی اقدامات کنونی و گذشته ايران است که آژانس گفته است در صورت همکاری ايران، میتواند تا پايان سال جاری ميلادی در اين باره گزارش دهد.
آقای آمانو در ادامه بیانیهاش افزوده است که هر دو توافق- وين و قرارداد ايران و آژانس- به شکل اساسی باعث بهبود کار آژانس در ارتباط با راستیآزمايی فعاليتهای ايران خواهد شد.
به گفته مديرکل آژانس، «برنامه جامع اقدام مشترک» يا برجام به آژانس اين امکان را میدهد تا پروتکل الحاقی را در قبال ايران به مرحله اجرا در آورد و به ما دسترسی وسيعتری در زمینه اطلاعات و پايگاههای مورد نظر خواهد داد.
آمانو افزود: توافق وين همچنين از ايران میخواهد تا ساير ابزارهای شفافسازی را به کار گيرد. در نتيجه، ما از ماهيت فعاليتهای اتمی ايران بيشتر خبردار میشويم.
وی تاکيد کرد که قرارداد «نقشه راه» به ما کمک میکند تا مسائل لاينحل مانده مربوط به جنبههای احتمالا نظامی برنامه هستهای ايران حلوفصل شوند. اين قرارداد، محکم بوده و ضربالاجل محدودی دارد.
مديرکل آژانس از اين دو قرارداد به عنوان «فرصتی بیبديل» برای حل مسائل گذشته برنامه اتمی ايران ياد کرد و گفت: «من اطمينان دارم که ما کارشناسان و تجربه لازم را برای انجام وظيفه خود داريم».
کميته روابط خارجی سنای آمريکا هفته گذشته با فرستادن نامهای به آقای آمانو از وی خواسته بود تا درباره قرارداد محرمانه ميان ايران و آژانس و نقش اين نهاد بينالمللی در خصوص «راستیآزمايی و نظارت بر اقدامات هستهای (تهران) در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک» که ايران و شش قدرت جهانی با آن توافق کردهاند، (به سناتورها) توضيح دهد.
سناتورهای آمريکا و اعضای مجلس نمايندگان که در دو هفته اخير نشستهای پر سر و صدايی برای بحث درباره توافق اتمی ايران برگزار کردهاند، خواهان دسترسی به محتوای قرارداد ياد شده هستند. اين در حالی است که اعضای دولت اوباما میگويند که چنين قراردادهايی بين يک کشور عضو و آژانس امضاء میشود و آمريکا به آنها دسترسی ندارد.
آژانس بر اساس توافق وين و همچنين قرارداد جداگانهای که با ايران منعقد کرده، موظف است ارزيابیهای خود را درباره فعاليتهای گذشته و آينده هستهای تهران ارائه کند.
بر اساس قرارداد ميان ايران و آژانس، بايد مسائل حساسی چون فعاليتهای احتمالا نظامی- هستهای تهران در سايت پارچين تا پايان سال ۲۰۱۵ حلوفصل شوند.
جمهوريخواهان کنگره آمريکا به اين قرارداد اعتراض کرده و گفتهاند که این توافق قادر نيست مانع دستيابی ايران به سلاح هستهای در درازمدت شود.
در نشستهای پرسش و پاسخ کميتههای مختلف سنا و مجلس نمايندگان، برخی از نمايندگان و سناتورهای آمريکايی فاش کردند که بر اساس بندی از قرارداد ايران و آژانس، نمونهبرداری از سايت پارچين به عهده ايران است. ضمن اينکه بازرسان آمريکايی حق شرکت در بازرسیها را ندارند.