باقی ماندن و يا خروج يونان از معاهده واحد پول مشترک اروپايی «يورو» به نقطه تعيين کننده‌ای رسيده است. يونان در پايان ماه جاری ميلادی (کمتر از دو هفته دیگر) بايد ۱.۶ ميليارد يورو از بدهی‌های خود را پرداخت کند. در غير اين‌صورت با نقض تعهدات خود در قبال وام دهندگان ممکن است مجبور شود از حوزه پولی يورو خارج شود.
برای پرداخت اين بدهی، يونان به کمک‌های مالی جديد اتحاديه اروپا نياز دارد. دو طرف تا رسيدن به توافق فاصله زيادی دارند و محور اصلی اختلافات، اصلاحاتی است که يونان در مقابل دريافت کمک‌های مالی بايد اجرا کند.
يک نکته کاملا روشن است و آن بحث در مورد احتمال خروج يونان از معاهده پول مشترک اروپايی و آماده شدن اروپا برای چنين حالتی است.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، يکی از معاونان کميسيون اروپا روز ۲۷ خرداد گفت: «کشورهای عضو اتحاديه قاعدتا مضطرب هستند. تا پايان ماه ژوئن و مهلت تعيين شده برای بازپرداخت بدهی يونان و رسيدن به يک توافق فقط دو هفته باقی مانده است و از هم اکنون گفت‌وگو در مورد وقوع حالت نامطلوب آغاز شده است».
بررسی احتمالات:
چگونه يک کشور از واحد پول مشترک اروپا خارج می‌شود؟
از منظر مقررات و اداری چنين چيزی ناممکن است و اين حالت در معاهده مربوط به حوزه مالی يورو پيش‌بينی نشده است. اعضای اتحاديه اروپا می‌توانند اين اتحاديه را ترک کنند ولی هيچ روشی برای خروج از حوزه يورو تنظيم نشده است. در عالم فرض، اگر همه ۱۹ کشور عضو حوزه پولی يورو با خروج يونان از اين معاهده توافق داشته باشند، مذاکره در مورد اين حالت می‌تواند آغاز شود. برخی معتقدند که يونان برای خروج از يورو بايد به طور کلی از اتحاديه اروپا خارج شود.
اين نقطه بدون بازگشت چگونه تعيين می‌شود؟
به گفته کارشناسان، زمانی که بانک مرکزی اروپا دادن وام‌های اضطراری به بانک‌های يونانی را قطع کند، عملا رابطه يونان با حوزه پولی يورو قطع خواهد شد. اگر بانک‌های يونان ورشکسته شوند ممکن است بانک مرکزی اروپا حمايت مالی از آنها را متوقف کند. اگر يونان و اروپا تا پايان ماه جاری ميلادی به توافق نرسند، ممکن است بانک‌های کشور ورشکسته شده و نتوانند اقساط بعدی بدهی‌ها را تا ۳۰ ماه ژوئن بپردازند. بانک مرکزی اروپا در صورت پرداخت نشدن اقساط بعدی بدهی‌های يونان، در پايان ماه ژوئيه و يا اوت، نيز می‌تواند حمايت مالی خود را از بانک‌های يونان قطع کند.
در آن حالت چه اتفاقی خواهد افتاد؟
احتمالا بانک‌ها مجبور خواهند شد برای مدتی کار خود را تعطيل کنند و دولت برای بيرون کشيدن سپرده‌های مشتريان از بانک‌ها سقف مشخصی تعيين خواهد کرد. کارشناسان می‌گويند در صورت تشديد بی‌ثباتی، مردم سعی خواهند کرد همه پول‌های خود را از بانک‌ها بيرون بکشند اما بانک‌ها قادر نخواهند بود اين پول‌ها را بپردازند. مردم سعی خواهند کرد پول خود را در خانه نگه دارند، ماليات ندهند و کل سيستم مالی کشور متوقف خواهد شد.
يونان به چه شکل می‌تواند از وقوع اين فاجعه احتمالی پرهيز کند؟
گذشته از پرداخت به موقع اقساط بدهی‌های خود، برخی از کارشناسان معتقدند که يونان با طراحی پنهانی خروج خود از حوزه يورو می‌تواند از دامنه صدمات اقتصادی بر اين کشور بکاهد. گروه کوچکی از مقامات و مسئولان يونان می‌توانند برنامه خروج کشور را طراحی کرده و در زمان لازم به سرعت آن را اجرا کنند. چند ساعت قبل از اجرای تصميم خود اين موضوع را به اتحاديه اروپا خبر خواهند داد و افکار عمومی يونان آخرين کسانی خواهند بود که از اين موضوع با خبر خواهند شد.
يونان از چه واحد پولی استفاده خواهد کرد؟
يونان می‌تواند «دراخما» واحد پول قبلی خود و يا يک واحد پول جديد را انتخاب کند. در هر صورت حجم نقدينگی و تعيين ارزش برابری اين واحد پول مهم‌ترين عامل است. عراق پس از سقوط رژيم صدام حسين برای به گردش انداختن دينار جديد خود با همين مشکل مواجه بود. کارشناسان تاکيد می‌کنند که در همان مقطع اوليه به گردش درآمدن يک ارز جديد، بايد حجم زيادی از آن پول در دسترس حکومت قرار گيرد. حمل‌ونقل اين حجم زياد از پول جديد نيازمند تدارک و اقدامات امنيتی و لجستيکی گسترده‌ای است. اجرای اين برنامه يک چالش بزرگ خواهد بود.
آينده بدهی‌های خارجی يونان چه خواهد شد؟
بدهی‌های يونان لغو و يا ناپديد نخواهند شد و از آن پس بحث بر سر نحوه تبديل رقم بدهی‌ها به واحد پولی جديد يونان متمرکز خواهد شد. مسلما دولت يونان به تلاش برای تغيير شروط و يا اقساط بدهی‌ها ادامه خواهد داد. يکی از جنبه‌های مثبت اين گزينه برای يونان اين است که وام دهندگان به آن کشور مجبور خواهند شد از بخشی از بدهی‌های يونان صرف نظر کنند. اما کارشناسان معتقدند که هزينه اقتصادی چنين گزينه‌ای، از جمله افت شديد در توليد ناخالص ملی و افزايش رقم بيکاری، برای يونان بيشتر از فواید آن خواهد بود.