جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به خواست علی خامنه‌ای٬ رهبر جمهوری اسلامی نقش نظارتی پیدا کرده و به طور غیررسمی به یکی از نهادهای ناظر بر عملکرد دولت یازدهم تبدیل شده است.
این در حالی است که پیش‌تر از این تشکیلات سیاسی-مذهبی روحانی بیشتر در جریان انتخابات آن هم در قالب صدور بیانیه و مذاکرات پشت پرده برای تهیه فهرست انتخاباتی محافظه‌کاران نامی به میان می‌آمد.
اما این جامعه در طول کمتر از یک سال٬ نه تنها چند نامه برای حسن روحانی فرستاده٬ که محمود علوی وزیر اطلاعات٬ عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور و علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی را احضار و در جلسات خصوصی درباره موضوعات مختلف داخلی و خارجی از آنها توضیح خواسته است.
در تازه‌ترین واکنش‌های این جامعه نسبت به عملکرد دولت روحانی نیز محمد یزدی٬ دبیر جامعه مدرسین و محمدرضا آشتیانی یکی از اعضای آن به طور مستقیم به عملکرد فرهنگی دولت یازدهم انتقاد کرده‌اند.
هشدارهای علنی یزدی به روحانی و برخی اعضای کابینه در حالی صورت می‌گیرد که پیش از این اخباری مبنی بر دستور خامنه‌ای به جامعه مدرسین به منظور بازخواست اعضای دولت منتشر شده بود.
مرتضی مقتدایی، دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه دی ماه سال جاری گفته بود رهبر جمهوری اسلامی از اعضای این جامعه خواسته با احضار وزرای دولت یازدهم از آنها درباره سیاست‌ها٬ تصمیم‌ها و اقدامات خود توضیح بخواهند.
به گفته وی رهبر جمهوری اسلامی همچنین خواسته که جامعه مدرسین در صورت «کوتاهی» مسئولان به آنها تذکر دهند.
شکستن سکوت٬ تذکر رسمی و رویارویی علنی
با سخنان اخیر محمد یزدی خطاب به حسن روحانی و علی جنتی٬ فاز جدید انتقادهای جامعه مدرسین به دولت آغاز شده است.
جامعه مدرسين در تیر ماه سال جاری از ارسال چند تذکر «محرمانه» و «فوق محرمانه» به رئيس جمهوری خبر داده و تهدید کرده بود در صورتی که روحانی به اين تذکرها بی‌اعتنايی کند٬ امکان دارد این جامعه تذکرهای خود را «رسمی» کرده و احتمال رویارویی‌اش با دولت يازدهم نيز وجود دارد.
با این که جزئیات این تذکرها علنی نشده٬ اما به نظر می‌رسد موضوعات فرهنگی یکی از محورهای اصلی انتقادهای این نهاد محافظه‌کار روحانیت به دولت باشد.
آقای یزدی در موضع‌گیری اخیر خود علیه برخی فعالیت‌های دولت گفته حسن روحانی باید مراقب سخنان خود باشد و علی جنتی هم که با استفاده از «رانت» پدرش احمد جنتی به وزارت رسیده٬ تلاش کند «رانت» دبیر شورای نگهبان را از بین نبرد.
هشدار صریح یزدی به روحانی مبنی بر این که باید بداند اعتماد مردم به وی تنها با تنفیذ علی خامنه‌ای «مشروعیت» پیدا کرده و با ادامه روش فعلی٬ «بخش عمده‌ای» از جامعه را از دست خواهد داد را می‌توان در قالب «رسمی» کردن تذکرهای جامعه مدرسین حوزه علمیه به رئیس جمهوری تلقی کرد.
اما در برخورد دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با عملکرد علی جنتی و وزارت ارشاد علاوه بر «رسمی» شدن تذکرها٬ نشانه‌هایی از «رویارویی» نیز دیده می‌شود.
محمد یزدی در سخنانش به صراحت گفته موسیقی و ترویج آن و تکخوانی زنان در اسلام «حرام» است و علی جنتی نمی‌تواند در این زمینه موارد «شبهه» را تشخیص دهد.
اشاره وی به سخنان چندی پیش وزیر ارشاد است که پس از انتقادهای برخی مراجع و محافظه‌کاران تندرو به فعالیت‌های این وزارتخانه در حوزه موسیقی گفته بود «یک فقیهی اگر بخواهد واقعا نظر بدهد باید هم فقه اسلامی را خوب بشناسد و موسیقی را هم بشناسد تا بتواند حکم آن را صادر کند.»
وزیر ارشاد با تمجید از موسیقی عرفانی٬ در سخنانی غیرمستقیم خطاب به برخی مراجع و روحانیون افزوده بود این وزارتخانه در اقدامات خود نظریات فقهی آنها را مدنظر ندارد و «ملاک» آن در زمینه موسیقی نظرات علی خامنه‌ای در جایگاه «مرجع تقلید»٬ «رهبر انقلاب» و «شخصی آشنا با مباحث هنری» است.
جنتی در اظهارات جنجالی دیگری درباره اینکه آیا تکخوانی زنان حرام است یا حلال نیز گفته بود «این بحث دیگری دارد که باید در جای خود در خصوص آن صحبت کرد.»
سخنان دوپهلوی وزیر ارشاد درباره تکخوانی زنان در حالی مطرح شده که شماری از مراجع تقلید از جمله ناصر مکارم شیرازی٬ جعفر سبحانی٬ حسین نوری همدانی و محمدعلی علوی گرگانی درباره حمایت برخی مقام‌های ارشاد از تکخوانی زنان انتقاد کرده بودند.
دبیر جامعه مدرسین نیز پس از مدت‌ها سکوت در هشداری جدی به علی جنتی گفته «اگر به وظیفه‌تان عمل نکردید منتظر حمایت نباشید٬ بلکه منتظر مخالفت باشید و بدانید با راهی که پیش گرفته‌اید فردا پس فردا اگر مراجع علیه شما چیزی بگویند در آینده هم نمی‌توانید زندگی درستی داشته باشید.»
آقای یزدی توضیح بیشتری درباره مشکلات آتی زندگی علی جنتی در صورت افزایش انتقاد مراجع تقلید از وی نداده است.
به نظر می‌رسد جامعه مدرسین حوزه علمیه قم علاوه بر ورود به فاز تذکر رسمی و علنی٬ برخی بازوها و نمایندگان خود در سایر نهادها را نیز برای افزایش فشار به دولت فعال کرده است.
اظهارات انتقادی محمدرضا آشتیانی٬ نماینده مجلس و عضو این جامعه مبنی بر افزایش احتمال استیضاح علی جنتی را می‌توان در همین زمینه ارزیابی کرد.
ناکارآمدی کمیته «تعامل» با روحانیت
احضار مقام‌های دولتی به قم و افزایش انتقاد روحانیون از عملکرد کابینه در حالی صورت می‌گیرد که وزرا و مسئولان دولتی از زمان در اختیار گرفتن قوه مجریه از سوی حسن روحانی به طور میانگین هر هفته با سفر به قم٬ مراجع تقلید و روحانیون بلندپایه را در جریان برنامه‌های خود قرار داده‌اند.
مهرماه سال جاری و بدنبال افزایش انتقاد برخی روحانیون از عملکرد دولت یازدهم٬ رئیس جمهوری اقدام به راه‌اندازی کار‌گروهی برای افزایش «تعامل» با مراجع به خصوص جامعه مدرسین حوزه علمیه قم کرد.
قرار بود این کارگروه «دغدغه‌های» مراجع تقلید و اعضای جامعه مدرسین در حوزه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی را کاهش دهد.
اما ادامه هشدارها و انتقادهای مراجع و نیز علنی‌شدن تذکرهای جامعه مدرسین به عملکرد رئیس جمهوری و دولت حاکی از ناکارآمدی کمیته «تعامل» دولت با روحانیون است.
با این حال اعضای بلندپایه کابینه و نیز شخص روحانی زیربار این ناکارآمدی نمی‌روند و افراد و جریان‌های «منحرف» را به تلاش برای فاصله‌انداختن میان دولت و روحانیت و نیز ارسال اطلاعات «غلط» برای قم محکوم می‌کنند.
--------------
نظرات مطرح شده در این نوشته، الزاما بازتاب دیدگاه رادیو فردا نیست.