تونی بلر، نخست وزیر بریتانیا روز سه شنبه به جمهوری اسلامی ایران هشدار داد که در صورت شکست مذاکرات، بریتانیا آماده است برای آزادی ملوانان نظامی خود وارد «فاز متفاوتی» شود.
آقای بلر روز سه شنبه و در گفت و گو با شبکه تلویزیونی جی ام تی وی که بخش هایی از آن از سوی خبرگزاری رویترز گزارش شده است، به مقامات ایرانی هشدار داد که دستگیری بریتانیایی ها توسط تهران می تواند مقابله به مثل هم داشته باشد.
نخست وزیر بریتانیا گفت:«وجود هر گونه نیروی نظامی ایرانی در عراق، نقض ماموریت سازمان ملل و تعرض به دولت دموکراتیک عراق است و هیچ دلیلی برای حضور نیروهای ایرانی در عراق نیست.»
تونی بلر افزود:«تلاش ما در این مرحله این است که ملوانان نظامی ما به زودی آزاد شوند و از راه های دیپلماتیک برای این کار استفاده می کنیم اما اگر جواب نگرفتیم، آمادگی این را داریم که وارد "فاز دیگری" هم بشویم.»
۱۵ نفر از ملوانان نظامی بریتانیا، جمعه گذشته، در حال بازرسی از یک کشتی تجاری در آب های خلیج فارس و دهانه اروند رود، توسط نیروهای سپاه پاسداران دستگیر وبه تهران منتقل شدند.
جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده است که نیروهای بریتانیا حریم دریایی ایران را نقض کرده و وارد مرز آبی ایران شده اند.
دولت بریتانیا و دولت عراق خبر داده اند این ادعای ایران را رد کرده و گفته اند که ملوانان نظامی بریتانیایی در آب های عراق مشغول انجام وظیفه بوده اند.
از آقای بلر پرسیده شد منظور وی از حرکت به «فاز دیگر» چیست و اگر مذاکرات جواب نداد، چه راه دیگری را در پیش می گیرد.
وی در پاسخ گفت:«باید منتظر بمانیم، اما آنها[جمهوری اسلامی ایران] باید بفهمند که ما اجازه نمی دهیم موقعیتی به وجود آید که این اجازه را به خود بدهند سربازان ما را در حالی دستگیر کنند که مشغول انجام وظیفه در مرز آبی عراق هستند و با ماموریت سازمان ملل کار خود را دنبال می کنند.»
تونی بلر در ادامه خبر داد که تمرکز اصلی و اولیه در برنامه گفت و گو و مذاکره با ایران، سرنوشت «فی تورنی» ، تنها سرباز زن در میان بازداشت شدگان است که ۲۶ سال دارد.
نخست وزیر بریتانیا که دو روز پیش و در جشن پنجاهمین سال تاسیس اتحادیه اروپا در برلین، اتهام حضور سربازان بریتانیایی در آب های ایران را تکذیب کرده بود، بار دیگر گفت:«ما از تمامی راه های دیپلماتیک استفاده می کنیم تا سربازان ما آزاد شوند و به دولت جمهوری اسلامی ایران بفهمانیم که این افراد باید آزاد شوند و هیچ توجیهی برای ادامه نگهداری آنها در ایران وجود ندارد.»
دشواری مکان یابی دقیق محل بازداشت
منطقه ای که ملوانان نظامی بریتانیایی در آن دستگیر شده اند، به لحاظ تاریخی همواره میان ایران و عراق مورد مناقشه بوده است. فرمانده نیروهای نظامی بریتانیا در عراق هم پیشتر گفته بود تشخیص دقیق مرز آبی ایران و عراق کار بسیار دشواری است.
محمد علی حسینی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هم روز سه شنبه اعلام کرد ملوانان نظامی بریتانیایی در وضعیت خوبی به سر می برند و برای خانم تورنی هم محیطی خصوصی و جدا با حفظ حریم شخصی در نظر گرفته شده است.
مقامات رسمی ایران و بریتانیا در مذاکرات اولیه خود، درباره محل دستگیری ملوانان نظامی بریتانیایی گفت و گو کرده اند و بریتانیا، نقشه و مشخصات محل دستگیری و بازرسی کشتی را در اختیار مقامات ایرانی گذاشته است.
کوین آنادال، سخنگوی فرمانده گردان پنجم نیروهای بریتانیایی که در عراق مشغول خدمت هستند، به آسوشیتد پرس گفت:«کاپیتان کشتی تجاری هند که ماموران بریتانیایی مشغول بازرسی آن بودند، بیانیه ای صادر کرده و تایید کرده که در زمان توقف در آب های ایران قرار داشته است.»
وی در ادامه خبر داد که نیروهای آمریکایی با مکان یاب از مکان دقیق کشتی تجاری خبر داشتند اما حاضر نشدند اطلاعات خود را در به صورت عمومی منتشر کنند و گفته اند که موضوع به دولت بریتانیا مربوط است.
کوین آنادال همچنین خبر داد مقامات نظامی بریتانیا حاضر به گفتن جزییات مکانی که نیروهای این کشور در آنجا دستگیر شدند، نیستند و حاضر هم نشدند خبر بدهند که آیا این اطلاعات در اختیار مقامات رسمی ایران هم گذاشته شده یا این که فقط به اطلاعات کشتی تجاری هند، اکتفا شده است.
سارا راسل، استاد موسسه نقشه خوانی و مرزیابی دانشگاه نورفولک در ویرجینیا، معتقد است امکان تشخیص مرز آبی در منطقه آبی مشترک ایران و عراق، کاری بسیار دشوار است.
وی گفت:«تمامی آن منطقه مورد ادعای دوطرفه ایران و عراق است و امکان تشخیص این مسئله، کار خیلی سختی است.»
از تونی بلر پرسیده شد که آیا به نظر وی این کار ایران، پاسخی به فشارهایی است که برای برنامه اتمی به این کشور آورده می شود؟
نخست وزیر بریتانیا در پاسخ گفت:«این دو موضوع، جدا از هم و با یکدیگر متفاوت هستند ولی مسئله این است که آیا ایران هنوز هم اصرار دارد از قوانین و مقررات بین المللی سرپیچی کند و یا این که راه دیگری انتخاب نماید.»
در ژوئن سال ۲۰۰۴ ، خرداد ۱۳۸۳ ، نیز شش ملوان نظامی بریتانیا در ایران دستگیر و با چشم بسته در مقابل دوربین های تلویزیونی ظاهر شدند. افراد بازداشت شده در آن زمان براساس فیلمی که از آنها پخش شد، اعتراف کردند که به صورت غیر مجاز وارد آب های ایران شده اند. آنها پس از سه روز آزاد و تحویل بریتانیا داده شدند.
مارگارت بکت، وزیر امور خارجه بریتانیا هم که در ترکیه به سرمی برد، روز سه شنبه در آنکارا گفت:«ما تلاش داریم موضوع را با رایزنی و دیپلماسی حل کنیم و فکر کنم دو طرف به این نتیجه رسیده باشند که حل سریع این موضوع بهتر و به نفع دو طرف است.»
مقامات جمهوری اسلامی اعلام کردند که مشغول بررسی این موضوع هستند که ورود ملوانان نظامی بریتانیایی به آب های ایران، « از روی اشتباه و یا از روی قصد و اطلاع » بوده و پس از آن درباره آنها تصمیم گیری خواهند کرد.