با وجود اهميت فوق العاده حفظ مناسبات کاری با آنکارا، و همچنين تلاش شخصی رجب طيب اردوغان به منظور نزديکی انتظارات ايران و جامعه جهانی طی گفت وگو های آينده اتمی با نمايندگان گروه موسوم به ۱+۵ ، سفر رسمی دو روزه نخست وزير ترکيه به تهران که بلافاصله پس از پايان کنفرانس امنيت اتمی در سئول آغاز خواهد شد، در سايه انتقادات غير مستقيم رسانه ای قرار گرفته است.
در تهران رسانه های نزديک به جناح راست از طرح پنهانی ترکيه برای تجزيه عراق خبر می دهند. عراق بی ترديد يکی از زمينه های رقابت مابين دو کشور ايران و ترکيه به شمار ميرود اما انتخاب زمان طرح اين موضوع بی هدف نيست.
ترکيه طی انتخابات پارلمانی گذشته از گروه العراقيه، به رهبری اياد علاوی حمايت می کرد، حال آنکه جمهوری اسلامی در کنار مالکی و گروه ائتلاف دولت قانون قرار گرفته بود.
مطبوعات ترکيه در آستانه سفر اردوغان به تهران از کمک های گسترده و متنوع جمهوری اسلامی به حکومت سوريه و تلاش ايران برای حفظ رژيم اسد در آن کشور خبر می دهند.
ترکيه بر خلاف ايران در کنار مخالفان حاکميت کنونی سوريه قرار گرفته و از سرنگونی اسد در دمشق استقبال می کند.
عضويت ترکيه در ناتو و موافقت سال گذشته آنکارا با نصب تجهيزات سپر دفاع ضد موشکی پيمان اتلانتيک شمالی در خاک آن کشور و مرزهای شرقی با ايران، از ديگر دلايل جدايی دو کشور در مسايل منطقه ای است.
نياز های متقابل
با وجود حفظ تفاوت ها، دو کشور همسايه از ظرفيت های متقابل يکديگر در جهت تامين نيازهای خود به خوبی بهره می گيرند. ترکيه توليد کننده کالاهای مصرفی است و ايران دارای منابع عظيم نفت و گاز طبيعی.
بر اين پايه، اقتصاد های ايران و ترکيه مکمل يکديگر اند. اين فصل مشترک ( نقش مکمل اقتصادی ) به عنوان مثال، در مناسبات ايران و روسيه ديده نميشود.
در حالی که ايران با اغلب کشور های همسايه، کوچک يا بزرگ، دارای اختلاف های ارضی و دعاوی حدود ملی است، مناسبات ايران و ترکيه از وجود چنين مشکلی خالی است.
افزايش وابستگی
در صورت تشديد تحريم های جامعه اروپا و آمريکا عليه جمهوری اسلامی ايران، نياز تهران به گسترش مناسبات تجاری و مالی با ترکيه افزايش خواهد يافت.
ترکيه نيز علاقمند است در نقش يک تاجر هشيار از وضعيت موجود و فرصت های آينده در جهت تامين حد اکثر منافع خود بهره گيرد.
از اين لحاظ، حفظ فشار های جاری عليه تهران، و در همين حال پرهيز از برخورد نظامی با جمهوری اسلامی، که به ضعيف تر شدن تدريجی و کاهش بنيه اقتصادی و نفوذ سياسی ايران در منطقه خواهد انجاميد، برای ترکيه مطلوب ترين وضعيت ممکن است.
بن بست اتمی
بی ترديد ترکيه مخالف تبديل شدن ايران به يک قدرت نظامی اتمی است. در صورت حرکت نهايی برنامه اتمی ايران به سمت اهداف نظامی، ترکيه نيز ممکن است چنين گزينه ای را مورد بررسی قرار دهد.
به منظور پرهيز از عقب ماندگی حتی در زمينه های غير نظامی اتمی، ترکيه مانند امارات متحده عربی ، ساختن کارخانه برق اتمی را در دستور کار قرار داده است. حساسيت حفظ تعادل در بخش نظامی اتمی به مراتب بيشتر از بخش غير نظامی است.
هدف ترکيه منصرف کردن ايران از پيگيری هدف های نظامی برنامه های اتمی و باقی ماندن در برزخ کنونی است. جمهوری اسلامی به رغم آگاهی از مخالفت آنکارا با جنگ عليه ايران، از ميانجيگری ترکيه در اين زمينه ممکن است خيلی راضی نباشد.
فرصت نهايی
اگرچه توسعه مناسبات دو جانبه محور اصلی مذاکرات اردوغان را در تهران تشکيل می دهد، رايزنی های وی با مسئولان جمهوری اسلامی پيرامون مذاکرات آينده تهران با گروه ۱+۵ با اهميت ترين بخش از گفت وگوهايی است که نخست وزير ترکيه در تهران خواهد داشت.
با وجود ناخشنودی جناح راست حاکميت جمهوری اسلامی، از ماموريت اردوغان در تهران، جناح معتدل تر حاکميت، مايل به شنيدن پيام های غرب از زبان وی، و ارزيابی موقعيت خود در قبال تحولات آينده است.
*******************
ديدگاه های مطرح شده در اين مطلب از سوی نويسنده مطرح شده و الزاما بازتاب ديدگاه های راديو فردا نيست.
در تهران رسانه های نزديک به جناح راست از طرح پنهانی ترکيه برای تجزيه عراق خبر می دهند. عراق بی ترديد يکی از زمينه های رقابت مابين دو کشور ايران و ترکيه به شمار ميرود اما انتخاب زمان طرح اين موضوع بی هدف نيست.
ترکيه طی انتخابات پارلمانی گذشته از گروه العراقيه، به رهبری اياد علاوی حمايت می کرد، حال آنکه جمهوری اسلامی در کنار مالکی و گروه ائتلاف دولت قانون قرار گرفته بود.
مطبوعات ترکيه در آستانه سفر اردوغان به تهران از کمک های گسترده و متنوع جمهوری اسلامی به حکومت سوريه و تلاش ايران برای حفظ رژيم اسد در آن کشور خبر می دهند.
ترکيه بر خلاف ايران در کنار مخالفان حاکميت کنونی سوريه قرار گرفته و از سرنگونی اسد در دمشق استقبال می کند.
عضويت ترکيه در ناتو و موافقت سال گذشته آنکارا با نصب تجهيزات سپر دفاع ضد موشکی پيمان اتلانتيک شمالی در خاک آن کشور و مرزهای شرقی با ايران، از ديگر دلايل جدايی دو کشور در مسايل منطقه ای است.
نياز های متقابل
با وجود حفظ تفاوت ها، دو کشور همسايه از ظرفيت های متقابل يکديگر در جهت تامين نيازهای خود به خوبی بهره می گيرند. ترکيه توليد کننده کالاهای مصرفی است و ايران دارای منابع عظيم نفت و گاز طبيعی.
بر اين پايه، اقتصاد های ايران و ترکيه مکمل يکديگر اند. اين فصل مشترک ( نقش مکمل اقتصادی ) به عنوان مثال، در مناسبات ايران و روسيه ديده نميشود.
در حالی که ايران با اغلب کشور های همسايه، کوچک يا بزرگ، دارای اختلاف های ارضی و دعاوی حدود ملی است، مناسبات ايران و ترکيه از وجود چنين مشکلی خالی است.
افزايش وابستگی
در صورت تشديد تحريم های جامعه اروپا و آمريکا عليه جمهوری اسلامی ايران، نياز تهران به گسترش مناسبات تجاری و مالی با ترکيه افزايش خواهد يافت.
ترکيه نيز علاقمند است در نقش يک تاجر هشيار از وضعيت موجود و فرصت های آينده در جهت تامين حد اکثر منافع خود بهره گيرد.
از اين لحاظ، حفظ فشار های جاری عليه تهران، و در همين حال پرهيز از برخورد نظامی با جمهوری اسلامی، که به ضعيف تر شدن تدريجی و کاهش بنيه اقتصادی و نفوذ سياسی ايران در منطقه خواهد انجاميد، برای ترکيه مطلوب ترين وضعيت ممکن است.
بن بست اتمی
بی ترديد ترکيه مخالف تبديل شدن ايران به يک قدرت نظامی اتمی است. در صورت حرکت نهايی برنامه اتمی ايران به سمت اهداف نظامی، ترکيه نيز ممکن است چنين گزينه ای را مورد بررسی قرار دهد.
به منظور پرهيز از عقب ماندگی حتی در زمينه های غير نظامی اتمی، ترکيه مانند امارات متحده عربی ، ساختن کارخانه برق اتمی را در دستور کار قرار داده است. حساسيت حفظ تعادل در بخش نظامی اتمی به مراتب بيشتر از بخش غير نظامی است.
هدف ترکيه منصرف کردن ايران از پيگيری هدف های نظامی برنامه های اتمی و باقی ماندن در برزخ کنونی است. جمهوری اسلامی به رغم آگاهی از مخالفت آنکارا با جنگ عليه ايران، از ميانجيگری ترکيه در اين زمينه ممکن است خيلی راضی نباشد.
فرصت نهايی
اگرچه توسعه مناسبات دو جانبه محور اصلی مذاکرات اردوغان را در تهران تشکيل می دهد، رايزنی های وی با مسئولان جمهوری اسلامی پيرامون مذاکرات آينده تهران با گروه ۱+۵ با اهميت ترين بخش از گفت وگوهايی است که نخست وزير ترکيه در تهران خواهد داشت.
با وجود ناخشنودی جناح راست حاکميت جمهوری اسلامی، از ماموريت اردوغان در تهران، جناح معتدل تر حاکميت، مايل به شنيدن پيام های غرب از زبان وی، و ارزيابی موقعيت خود در قبال تحولات آينده است.
*******************
ديدگاه های مطرح شده در اين مطلب از سوی نويسنده مطرح شده و الزاما بازتاب ديدگاه های راديو فردا نيست.