و از امروز اين مام مهربان ما، سياره شکوهمند نيلگون، اين کره خاکی نجيب و شريف، بيش از هفت ميليارد فرزند در دامان خود خواهد داشت. اين مام مهربان دهها هزار سال است که فرزندانش را با بردباری بی مانند با شکيبايی يگانه، پرورده و هيچ گاه زبان به گلايه نگشوده است.اما اکنون با هفت ميليارد فرزند زرد، سرخ و سياه و سفيد ، چه بر سر سياره آبی رنگ ما خواهد آمد؟
اين مام مهربان توانايی پروردن اين همه فرزند را دارد؟
ژيل پيزون، پژوهشگر موسسه دولتی مطالعات جمعيت شناسی فرانسه می کوشد تا به همين پرسش ها پاسخ دهد.
افزايش جمعيت دنيا البته با کاهش درصد سالانه همچنان ادامه دارد. جمعيت جهان از لحاظ سرعت و شتاب ، ۵۰ سال پيش به حد اعلای خود رسيد.
در آن زمان جمعيت جهان با نرخی برابر با بيش از دو درصد رو به افزايش داشت.
اين نرخ از آن زمان تا کنون ۵۰ درصد کاهش يافته و نرخ کنونی رشد جمعيت جهان در حال حاضر اندکی بيش از يک درصد است. و در سال های آينده هم بايد کاهش بيشتری داشته باشد.
جمعيت جهان احتمالا تا صد سال ديگر به نقطه ثبات خواهد رسيد. در اين حال چالش اصلی، قابليت پذيرايی از يک تا چهار ميليارد تن افزوده بر جمعيت کنونی جهان در سال ۲۱۰۰ و در ضمن، حفظ قابل زيست نگهداشتن کره زمين است.
ما از حداکثر گنجايش سياره زمين خبری نداريم. يک ميليارد نفری که در جهان توسعه يافته و پيشرفته زندگی می کنند، منبع اصلی ذخاير کره زمين و عامل عمده گرمايش آن هستند.
در نتيجه اگر ده ميليارد جمعيت فردا بخواهند روش زندگی اروپايی ها و آمريکايی ها را در پيش بگيرند، ادامه طولانی مدت آن ممکن نخواهد بود.
اين گمان که ما می توانيم بر شمار مردم جهان در دهه های آينده اثر داشته باشيم، توهمی بيش نيست. با اين حال ما می توانيم روش زيست و زندگی خود را چنان تغيير دهيم که هم اقتصادی تر باشد و هم توام با احترام بيشتر برای محيط زيست. و اين تغيير بايد هم اکنون انجام گيرد.
جمعيت جهان ده سال پيش از مرز شش ميليارد تن گذشت. در زمانی که دلايل چندانی مبنی بر کند گشتن روند پيشرفت و ترقی بشر بر اثر افزايش جمعيت در دست نبود.
اما امروز جهان ديگرگونه است. با افزايش بهای کالاهای بنيادی ، با گسترش اقتصادی کمتر، با ناکامی و پسرفت در مقابله با فقر شديد و گرسنگی.
آيا دهه گذشته اين نظريه را ثابت نمی کند که افزايش جمعيت پديدآورنده دوران کمبود و ناياب شدن هاست؟
ژيل پيزون از موسسه دولتی مطالعات جمعيت شناسی فرانسه: از ديدگاه جمعيت شناسی ، ميزان باروری نسبت به دهه ۱۹۹۰ کاهش يافته است.
هر زن امروز به طور متوسط دو و نيم فرزند می زايد و اين نسبت به ۵۰ سال پيش دو برابر کمتر است.
در نتيجه، کوچکتر گشتن خانواده ها ادامه دارد. توسعه اقتصادی هم با شتاب های مختلفی ادامه دارد. آسيا و آمريکای لاتين رشد اقتصادی بالايی را تجربه می کنند و اين در حالی است که اين رشد در آفريقا پايين تر بوده ولی وجود داشته است.
چالش روياروی ما اين است که افزايش جمعيت بيش از هر جايی در آفريقا روی خواهد داد.
جمعيت آفريقا در عرض يکصد سال آينده ، چهار برابر خواهد شد. کشورهای آفريقايی و شماری از ممالک آسيايی ، رشد جمعيتی بسيار سريعی را تجربه خواهند کرد.
و چالش اين است که همزمان با مديريت اين افزايش سريع، توسعه اقتصادی نيز در کار باشد. اين قضيه را می توان اداره کرد.
راه حل های پيشنهادی بنياد جمعيت جهانی وابسته به سازمان ملل برای مشکلات وابسته به افزايش جمعيت، پيشنهادهايی مانند آموزش، تنظيم خانواده و پيکار با گرمايش زمين آيا بسنده خواهد بود؟
ژيل پيزون: در شماری از کشورها، برای نمونه در بخش جنوب صحرای قاره سياه، نرخ زاد و ولد در حد بسيار بالا احتمالا به سود رشد اقتصادی نخواهد بود.
با اين حال فاکتور يا عامل جمعيت احتمالا عامل کندی هايی نيست که در زمينه های اقتصادی در گوشه و کنار جهان شاهديم. تا جايی که به گرسنگی مربوط می شود، سياره زمين برای تغذيه هفت ميليارد تن، خوراک به اندازه کافی توليد می کند.
قحط، سوء تغذيه و کمبود خوراک غالبا در مناطق گرفتار درگيری و جنگ روی می دهد. در مناطقی که فراورده های خوراکی محصول خارج از دايره جنگ و درگيری و ضد خورد را نمی توان به مردم رساند.
همزمان به گونه ای روزافزون، بازار و ياری های خوراکی از افزايش مرگ و مير در کشورهايی جلوگيری می کند که از نظر محصولات کشاورزی سال بدی را پشت سر گذاشته باشند.
انسانيت درگير جنبش بزرگی است که دوقرن پيش آغاز شد. و بر پايه آن از شمار اعضای هر خانوار در گوشه و کنار جهان روز به روز بيشتر کاسته خواهد شد.
والدين امروز فرزندان کمتری دارند. اما سرمايه گذاری می کنند تا آنها زندگی بهتری از خودشان داشته باشند.
يعنی به مدرسه بروند و کار و پيشه خوبی داشته باشند. اين تحول رو به تکامل در همه جا ادامه دارد. سياست دولت ها در زمينه شمار جمعيت به اين تکامل می تواند ياری دهد و آن را همراهی کند. اما اصل و منشا آن نيست و نخواهد بود.
در نتيجه ترديدی نيست که انسان شمار جمعيت را تثبيت خواهد کرد. چون جفت ها و زوج ها فرزندان کمتری می خواهند. و مام مهربان ما، زمين، چشم اميد به فرزندانش دوخته است.
اين مام مهربان توانايی پروردن اين همه فرزند را دارد؟
ژيل پيزون، پژوهشگر موسسه دولتی مطالعات جمعيت شناسی فرانسه می کوشد تا به همين پرسش ها پاسخ دهد.
افزايش جمعيت دنيا البته با کاهش درصد سالانه همچنان ادامه دارد. جمعيت جهان از لحاظ سرعت و شتاب ، ۵۰ سال پيش به حد اعلای خود رسيد.
در آن زمان جمعيت جهان با نرخی برابر با بيش از دو درصد رو به افزايش داشت.
اين نرخ از آن زمان تا کنون ۵۰ درصد کاهش يافته و نرخ کنونی رشد جمعيت جهان در حال حاضر اندکی بيش از يک درصد است. و در سال های آينده هم بايد کاهش بيشتری داشته باشد.
جمعيت جهان احتمالا تا صد سال ديگر به نقطه ثبات خواهد رسيد. در اين حال چالش اصلی، قابليت پذيرايی از يک تا چهار ميليارد تن افزوده بر جمعيت کنونی جهان در سال ۲۱۰۰ و در ضمن، حفظ قابل زيست نگهداشتن کره زمين است.
ما از حداکثر گنجايش سياره زمين خبری نداريم. يک ميليارد نفری که در جهان توسعه يافته و پيشرفته زندگی می کنند، منبع اصلی ذخاير کره زمين و عامل عمده گرمايش آن هستند.
در نتيجه اگر ده ميليارد جمعيت فردا بخواهند روش زندگی اروپايی ها و آمريکايی ها را در پيش بگيرند، ادامه طولانی مدت آن ممکن نخواهد بود.
اين گمان که ما می توانيم بر شمار مردم جهان در دهه های آينده اثر داشته باشيم، توهمی بيش نيست. با اين حال ما می توانيم روش زيست و زندگی خود را چنان تغيير دهيم که هم اقتصادی تر باشد و هم توام با احترام بيشتر برای محيط زيست. و اين تغيير بايد هم اکنون انجام گيرد.
جمعيت جهان ده سال پيش از مرز شش ميليارد تن گذشت. در زمانی که دلايل چندانی مبنی بر کند گشتن روند پيشرفت و ترقی بشر بر اثر افزايش جمعيت در دست نبود.
اما امروز جهان ديگرگونه است. با افزايش بهای کالاهای بنيادی ، با گسترش اقتصادی کمتر، با ناکامی و پسرفت در مقابله با فقر شديد و گرسنگی.
آيا دهه گذشته اين نظريه را ثابت نمی کند که افزايش جمعيت پديدآورنده دوران کمبود و ناياب شدن هاست؟
ژيل پيزون از موسسه دولتی مطالعات جمعيت شناسی فرانسه: از ديدگاه جمعيت شناسی ، ميزان باروری نسبت به دهه ۱۹۹۰ کاهش يافته است.
هر زن امروز به طور متوسط دو و نيم فرزند می زايد و اين نسبت به ۵۰ سال پيش دو برابر کمتر است.
در نتيجه، کوچکتر گشتن خانواده ها ادامه دارد. توسعه اقتصادی هم با شتاب های مختلفی ادامه دارد. آسيا و آمريکای لاتين رشد اقتصادی بالايی را تجربه می کنند و اين در حالی است که اين رشد در آفريقا پايين تر بوده ولی وجود داشته است.
چالش روياروی ما اين است که افزايش جمعيت بيش از هر جايی در آفريقا روی خواهد داد.
جمعيت آفريقا در عرض يکصد سال آينده ، چهار برابر خواهد شد. کشورهای آفريقايی و شماری از ممالک آسيايی ، رشد جمعيتی بسيار سريعی را تجربه خواهند کرد.
و چالش اين است که همزمان با مديريت اين افزايش سريع، توسعه اقتصادی نيز در کار باشد. اين قضيه را می توان اداره کرد.
راه حل های پيشنهادی بنياد جمعيت جهانی وابسته به سازمان ملل برای مشکلات وابسته به افزايش جمعيت، پيشنهادهايی مانند آموزش، تنظيم خانواده و پيکار با گرمايش زمين آيا بسنده خواهد بود؟
ژيل پيزون: در شماری از کشورها، برای نمونه در بخش جنوب صحرای قاره سياه، نرخ زاد و ولد در حد بسيار بالا احتمالا به سود رشد اقتصادی نخواهد بود.
با اين حال فاکتور يا عامل جمعيت احتمالا عامل کندی هايی نيست که در زمينه های اقتصادی در گوشه و کنار جهان شاهديم. تا جايی که به گرسنگی مربوط می شود، سياره زمين برای تغذيه هفت ميليارد تن، خوراک به اندازه کافی توليد می کند.
قحط، سوء تغذيه و کمبود خوراک غالبا در مناطق گرفتار درگيری و جنگ روی می دهد. در مناطقی که فراورده های خوراکی محصول خارج از دايره جنگ و درگيری و ضد خورد را نمی توان به مردم رساند.
همزمان به گونه ای روزافزون، بازار و ياری های خوراکی از افزايش مرگ و مير در کشورهايی جلوگيری می کند که از نظر محصولات کشاورزی سال بدی را پشت سر گذاشته باشند.
انسانيت درگير جنبش بزرگی است که دوقرن پيش آغاز شد. و بر پايه آن از شمار اعضای هر خانوار در گوشه و کنار جهان روز به روز بيشتر کاسته خواهد شد.
والدين امروز فرزندان کمتری دارند. اما سرمايه گذاری می کنند تا آنها زندگی بهتری از خودشان داشته باشند.
يعنی به مدرسه بروند و کار و پيشه خوبی داشته باشند. اين تحول رو به تکامل در همه جا ادامه دارد. سياست دولت ها در زمينه شمار جمعيت به اين تکامل می تواند ياری دهد و آن را همراهی کند. اما اصل و منشا آن نيست و نخواهد بود.
در نتيجه ترديدی نيست که انسان شمار جمعيت را تثبيت خواهد کرد. چون جفت ها و زوج ها فرزندان کمتری می خواهند. و مام مهربان ما، زمين، چشم اميد به فرزندانش دوخته است.