۶۰۰ دانشجو و دانشآموخته آذربايجانی در رشته روزنامهنگاری در نامهای به رسانههای بخش خصوصی در ايران خواستار انتشار بخشی از مطالب اين رسانهها به زبان آذری شدند.
اين نامه همزمان با روز جهانی زبان مادری به مديران مسئول و سردبيران روزنامههای شرق، اعتماد، بهار و آرمان و مجلههای نسيم بيداری،آسمان،مهرنامه و انديشه پويا نوشته شده است.
سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد ( يونسکو) ۱۴ سال پيش، روز ۲۱ فوريه – دوم اسفند – را روز جهانی زبان مادری اعلام کرد و مجمع عمومی سازمان ملل متحد نيز به دليل اهميت آن، سال ۲۰۰۸ را سال جهانی زبانها اعلام کرد.
سعيد پيوندی، استاد دانشگاه و پژوهشگر مسائل فرهنگی و اجتماعی در پاريس،پيشتر در مصاحبه با راديو فردا در مورد دلايل نام گذاری اين روز به عنوان روز جهانی زبان مادری گفته بود: «هدف، جلب توجه درباره پديدهای است که جامعه بشری امروزه به طور حاد با آن درگير است. يعنی هيچ زبانی فقط در يک کشور صحبت نمی شود و در هيچ کشوری فقط با يک زبان سخن گفته نمی شود. اين سبب میشود که با توجه به اينکه در اکثر کشورها يک زبان اصلی به رسميت شناخته میشود، چه در سطح رسانهها و چه در سطح نظام آمورشی و کارهای اداری، اين توجه بايد جلب شود به اينکه زبانهای ديگر هم جزو ميراث فرهنگی بشريت و بخشی از حقوق يک ملت و يا يک گروه اجتماعی محسوب میشود.»
دانشجويان و دانش آموختگان امضا کننده نامه از آنچه بي اعتنايی مسوولان امر و نبود اراده فرهنگی و سياسی برای رفع محروميت از زبانهای غير فارسی در ايران ناميدند، انتقاد کردهاند.
به گفته سعيد پيوندی، «در ايران زبانهای ديگری هم وجود دارد که توسط گروههای وسيعی از مردم صحبت میشود و خيلی از افراد اين کشور زبان اول شان زبان فارسی نيست. بنابراين با توجه به اينکه اين زبانها به جز در روابط غير رسمی، اجتماعی و خانوادگی کاربردی ندارند، اين موضوع يک مشکل اجتماعی برای ماست.»
امضاءکنندگان نامه به رسانههای بخش خصوصی نوشتند: «در حالی که آموختن و تدريس و به کارگيری هر يک از زبانها میتوانست پنجره ای فراخ به غنای فرهنگیمان بگشايد، همچنان خود را به آموختن و نوشتن به تنها يک زبان قانع کردهايم و آموختن و پاسداشت بقيه اين ميراث ارزشمند زبانی و فرهنگی را ناديده انگاشته و چه بسا بدان بي مهری کردهايم.»
آنها خواستار انتشار حداقل يک صفحه از روزنامه و بخشی از اين رسانهها به زبان آذری شدند و برای تامين مطالب صفحات ترکی اين روزنامهها و مجلات، اعلام آمادگی کردهاند و آن را موجب قوام و دوام امنيت ملی و منافع همه ملت دانستند.
بر اساس اصل ۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و رسانههای گروهی و تدريس ادبيات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.
در همين حال، حامد قادرمرزی، نماينده مجلس از قروه و دهگلان، در يادداشتی در روزنامه «مردمسالاری» با اشاره به چند قوميتی بودن ايران و تنوع زبانی بسيار غنی آن نوشت: توجه و به رسميت شناختن و آموزش زبانهای مادری اقوام کار بزرگی است که همگرايی و انسجام ملی را حفظ و تقويت میکند.
نماينده یاد شده، اين عقيده را که ترويج و تدريس و آموزش زبانهای مادری اقوام باعث واگرايی قوميتی میشود و به انسجام ملی خدشه وارد میکند، رد کرده است.
به گفته حامد قادر مرزی، اقوام هنگامی که ببينند به زبان مادری و فرهنگ و هويت آنها احترام بيشتری گذاشته میشود، نسبت به کشور يعنی سرزمين، ملت و حکومت خودشان عاشقتر، وابستهتر و دلگرمتر خواهند شد.
اين نماينده مجلس خواستار ثبت «روز جهانی زبان مادری» در تقويم رسمی کشور، تاسيس فرهنگستان زبانهای ايرانی و تدريس و آموزش زبانهای ايرانی در مدارس شد.