پرونده یک «قتل شرافتی» در پاکستان؛ زنان قربانی اصلی عشق‌های خونین

اگر قرار باشد اسمی روی این داستان بگذاریم، شاید مثلا‌ً بگوییم «کشته‌شدگان عشق». زنی کشته می‌شود چون عاشق مردی است که رسما‌ً و بنا بر قانون با او ازدواج کرده و حاصل عشقش را هم در شکم دارد.

مردی عاشق زنی است که به جرم عشق و انتخاب مرگی فجیع پایانش بوده و همزمان مرد قاتل زن دیگری است که همسر پیشین او بوده. شاید هم باید اسم داستان «عشق‌های خونین»‌باشد.

پرونده یک «قتل شرافتی» در پاکستان؛ زنان قربانی اصلی عشق‌های خونین

فعالان حقوق بشر وحقوق زنان در پاکستان اما ترجیح می‌دهند اسم داستان به همان خشونت اتفاقی باشد که اغلب در پاکستان می‌افتد. نقض مستمر و بی‌نظارت و گاه وحشیانه حقوق زنان. سنگسار کردن جان و روان و پیکر و هویت آنها حتی در برابر ساختمان دادگاه. جایی که زن برای دادخواهی به قانون پناه آورده است.

فرزانه پروین فقط ۲۵ سال داشت. با بچه‌ای در شکمش و وعده‌ آینده‌ای که می‌خواست به قیمت سرپیچی از قوانین مردسالار اجتماعی و خانوادگی آن را بسازد.

ده‌ها مرد در برابر دادگاه شهر لاهور فرزانه را محاصره کردند. بعضی از مردان اعضای خانواده‌اش بودند. جرم فرزانه از نگاه آنها ازدواج بدون اجازه خانواده‌اش بود. زن به دادگاه آمده بود تا بگوید با میل و اراده خودش با مردی که دوستش می‌داشته ازدواج کرده. اما او هرگز فرصت حضور در دادگاه و اعلام این موضوع را پیدا نکرد.

مردان به زن باردار ۲۵ ساله حمله کردند و وقتی زن تلاش کرد فرار کند و جانش را نجات دهد تنش را بر زمین کشیدند و با سنگ بر سرش کوبیدند. سنگ، سنگ، سنگ. و مرگ بر اثر سنگسار. زن در برابر دادگاه و قانون و چشم‌های مردم و پلیس در پیاده رو جان داد.

این صدای محمد اقبال است، همسر خانم فرزانه پروین در گفتگو با رادیو مشعل، بخش پاکستان رادیو اروپای آزاد. محمد اقبال به پرسش‌های خبرنگار پاسخ می‌دهد و روز واقعه را توصیف می‌کند:

شوهر فرزانه می‌گوید: التماس می‌کردیم و از پلیس کمک می‌خواستیم. اما پلیس فقط نظاره‌گر بود

پلیس پاکستان می‌گوید در پی یافتن مردانی است که زن باردار را کشتند. نواز شریف نخست وزیر پاکستان این سنگسار در برابر چشم عابران و در مقابل دادگاه لاهور را کاملا‌ً‌ غیر قابل قبول دانسته و دستور بررسی سریع صادر کرده است. آقای نواز شریف از سروزیر ایالت پنجاب خواسته است تا در اسرع وقت به این قضیه رسیدگی کند. لاهور مرکز ایالت پنجاب پاکستان است.

اما رسیدگی فوری به سنگسار فرزانه پروین تنها رسیدگی فوری به یکی از قصه‌های سنگینی است که هر سال در پاکستان اتفاق می‌افتد. خبرنگاران مستقل از پاکستان گزارش می‌دهند که سالانه صدها قتل موسوم به ناموسی یا شرافتی در این کشور اتفاق می‌افتد و قربانیان عمدتا‌ً زنان هستند.

قتل‌هایی که البته به رغم پسوند «شرافتی» که دارند، به گفته ناوی پیلای، کمیسر عالی حقوق بشر هیچ شرافتی در آنها نمی‌توان یافت. خانم پیلای از دولت پاکستان خواسته است اقدامات فوری و قوی برای پایان دادن به قتل‌های ناموسی انجام دهد. او گفته است در کشتن زن به این شیوه کوچکترین نشانه‌ای از شرافت نیست.

اینها اما همه حرف است. واقعیت جایی بیرون از این اظهار نظرها همچنان ادامه دارد و تنها در سال گذشته میلادی ۸۶۹ زن در پاکستان قربانی قتل‌های ناموسی شدند. یعنی روزی تقریبا‌ً بیش از دو نفر. و این آمار در حالی ارائه می‌شود که خبرنگاران می‌گویند آمار رسمی با آمار واقعی فاصله قابل توجهی دارد.

خاور ممتاز، رئیس کمیسیون بین‌المللی حقوق زنان است. او در گفت‌وگو با خبرنگار رادیو مشعل، بخش پاکستان رادیو اروپای آزاد، از راه‌های دررو قانونی می‌گوید:

پاکستان را اغلب جامعه‌ای مذهبی دانسته‌اند. حکومت رسمی «جمهوری اسلامی» است و ۹۸ درصد جمعیت این کشور را مسلمانان تشکیل می‌دهند. آیا این اسلام و قوانین ریشه دار در آن است که چنین اتفاق‌هایی را دامن می‌زند؟ محمدجواد اکبرین، پژوهشگر دینی پاسخش منفی است:

فرزانه پروین روز چهارشنبه به خاک سپرده شد. سرش بر اثر ضربه‌های پی در پی و بی‌رحمانه سنگ و آجر خرد شده بود و شکمش مرده‌ای را حمل می‌کرد.

از سویی دیگر سنت‌ها هم ریشه‌های محکمی در پاکستان دارند. ازدواج‌های از پیش تعیین شده در پاکستان رایج است و ازدواج برخلاف رضایت خانواده برای بسیاری از خانواده‌ها که هنوز سنتی باقی مانده‌اند قابل سرزنش. در مواردی مثل مورد فرزانه پروین پدر او به عنوان قاتل اصلی خود را تسلیم پلیس می‌کند و می‌گوید تنها کاری که کرده دفاع از حرمت و شرف و ناموسش بوده است.

سعید پیوندی جامعه شناس از تضادهای سنت و مدرنیته در غیاب نهادهای ناظر و قانون می‌گوید:

فرزانه پروین روز چهارشنبه به خاک سپرده شد. سرش بر اثر ضربه‌های پی در پی و بی‌رحمانه سنگ و آجر خرد شده بود و شکمش مرده‌ای را حمل می‌کرد.