انتقاد جان کری از عدم کاربرد تهدید نظامی علیه حکومت سوریه

انتشار فایل صوتی جدیدی از وزیر خارجه آمریکا ، جان کری که در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در جمع شهروندان سوری سخن گفته، نشان می‌دهد دولت باراک اوباما گرچه برای حذف بشار اسد از قدرت مصمم بوده، اما هرگز نتوانسته این ضرورت را اجرایی کند.

آقای کری در این فایل صوتی که روزنامه نیویورک تایمز آن را منتشر کرده از این که از تهدید نظامی برای توقف جنگ در سوریه استفاده نشده، انتقاد کرده است.

وزیر خارجه آمریکا در این فایل صوتی گفته است که استدلال کرده بوده که باید از زور در این کارزار استفاده شود؛ «من همان فردی هستم که بلند شدم و گفتم، ما به (بشار) اسد حمله نظامی می‌کنیم به دلیل داشتن سلاح‌ها، اما همانطور می‌دانید همه چیز به سمت یک فرآیند دیگر تغییر کرد».

جان کری در ادامه این فایل صوتی گفته است: «نتیجه این که حتی کنگره از رأی دادن به این طرح خودداری کرد».

انتقاد جان کری از عدم کاربرد زور علیه حکوما اسد از نکاه افشین شاهی و علی صدرزاده

افشین شاهی استاد مطالعات خاورمیانه در دانشگاه برادفورد در بریتانیا درباره انتشار این فایل صوتی به رادیو فردا می‌گوید: «مطالبی که آقای کری به آنها در این سخنرانی اشاره کردند مهر تأییدی بود بر مسائلی که بر آن در سال‌های گذشته اشراف وجود داشت و به استنباط من هیچ مطلب جدیدی در این فایل به آن اشاره نشده که بتواند با تکیه بر آن ماهیت بازی را تغییر داد».

این کارشناس امور خاورمیانه می‌افزید:‌ «آقای کری مجدداً در این سخنرانی اشاره کردند که یک تکثر نظری و عقیدتی در کابینه دولت اوباما وجود داشت و این اختلاف نظر بر سر موضع نظامی و اتصال به قوای قهریه علیه بشار اسد در پنج سال گذشته وجود داشته و این عملاً شرایطی را به وجود آورده که بر خلاف میل واقعی آقای جان کری، آمریکا نتواند موضع سخت‌تری را علیه دولت اسد بگیرد».

نیویورک تایمز گفته است، وزیر امور خارجه آمریکا در این فایل صوتی چندبار از این که تلاش‌های دیپلماتیک او با تهدید به اقدام نظامی در سوریه مورد حمایت قرار نگرفته، انتقاد کرده است.

ناظران سیاسی معتقدند نقض آتش‌بس اخیر و ادامه حملات روسیه و دولت سوریه در حلب، شرایط را برای فراهم شدن این اقدام دیپلماتیک با دشواری های متعددی روبه‌رو کرده است.

با این حال آقای کری در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل هفته گذشته بار دیگر بر راه حل دیپلماتیک در سوریه تأکید کرده بود؛ «اسد یک تباه‌کننده است، او اعتقادی به آتش‌بس ندارد. النصره و داعش هم فاسدند. آنها هم آتش‌بس را نمی‌خواهند. آنها هم می‌خواهند با اسد بجنگند. سؤال ما امروز این است؛ آیا ما باید مطابق میل آنها عمل کنیم یا طرح‌های خودمان را دنبال کنیم؟ بهترین کاری که می‌توانیم انجام دهیم و هر کاری که تا امروز انجام داده‌ایم یک راه حل دیپلماتیک برای این بحران است. آنهایی که فکر می‌کنند بحران سوریه از این بدتر نخواهد شد به شکل اسف‌باری اشتباه می‌کنند، همانند آنهایی که فکر می‌کنند راه حل نظامی در این کشور پیروز خواهد شد».

با این همه در فایل صوتی جدیدی که از آقای کری منتشر شده وی تصریح کرده است با توجه به آنچه که در حلب در جریان است، تصور اینکه جنگ پنج و نیم ساله سوریه از طریق فرایند دیپلماتیک حل شود، مشکل است.

علی صدرزاده روزنامه‌نگار و تحلیلگر مسائل دنیای عرب ساکن آلمان، درباره راه حل دیپلماتیک برای حل بحران سوریه به رادیو فردا می‌گوید که هیچ راه حل دیپلماتیکی بر خلاف آنچه دولتمردان آمریکایی می‌گویند وجود ندارد: «تمام تجربیات گذشته نشان داد که راه حل دیپلماتیک که هم آمریکا هم فرانسه درباره‌اش تلاش کردند و مدتی هم سعی کردند ایران و عربستان سعودی را هم پای میز مذاکره بیاورند برای مذاکره با دیگر کسانی که درگیر این مسئله هستند اما آنها هم در ژنو یک، دو و... به شکست انجامید».

علت به نظر این ناظر سیاسی رویدادهای منطقه این است که به گفته او «نیروهای متفاوتی، علایق متفاوتی را در سوریه دنبال می‌کنند و نمی‌توانند روی یک مسئله مشترک توافق کنند که به یک راه حل مشترک برسند و این مسئله مشترک در سوریه گم شده است».

به رغم تلاش‌های متعدد برای برپایی یک آتش‌بس فراگیر در سوریه، این آتش‌بس به شکست انجامید و حملات روسیه به حلب وارد فاز جدیدی شد. جان کری روز چهارشنبه به روسیه هشدار داده بود، در صورتی که حملات به حلب فوراً متوقف نشود، واشینگتن مذاکرات خود با مسکو بر سر سوریه را تعلیق خواهد کرد.

اما روز جمعه نهم مهرماه جاری مارک تونر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته بود آمریکا هنوز مرحله قطع مذاکرات با روسیه نرسیده و این مذاکرات می‌تواند ادامه داشته باشد.

به نظر افشین شاهی «در چهار- پنج سال گذشته یک هاله ابهامی روی موضع روسیه در سوریه در میان سیاست‌گذاران آمریکایی وجود داشته. تقریباً در هیچ مقطعی در پنج سال گذشته ما یک سیاست جامع و یک سیاست کلی با یک چشم‌انداز بلند مدت نه در قبال بشار اسد و نه در قبال کارزار سوریه شاهد نبودیم. این تکثر فکری و عدم سیاست جامع و قاطع باعث شده که سیاست خارجی آمریکا در پنج سال گذشته در سوریه هیچ ماهیت جدی نداشته باشد».

روز جمعه سی ام سپتامبر (نهم مهرماه) سالروز آغاز حملات هوایی روسیه به سوریه بود. به گزارش خبرگزاری فرانسه پس از حملات روسیه به سوریه دستکم سه هزار و ۸۰۰ غیرنظامی در این بمباران‌ها جان خود را از دست داده‌اند.