بیش از یک ماه پس از حادثه منا در مکه که صدها کشته و مجروح و مفقود برجای گذاشت، روز چهارشنبه معاون حقوقی و امور مجلس وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت هرچقدر می‌گذرد فرضیه ربایش زائران مفقود ایرانی و انتقال آنها به خارج از عربستان تقویت می‌شود.
حسین نوش‌آبادی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر درباره آخرین پی‌گیری‌ها برای تعیین تکلیف مفقودان حادثه منا اظهار داشت با وجود تلاش‌هایی که از مجاری دیپلماتیک و سازمان حج و زیارت انجام گرفته تا امروز وضعیت ۳۶ مفقود حادثه روشن نیست و به گفته او ابهامات فراوانی درباره آنها به وجود آمده است.
Your browser doesn’t support HTML5
ربودن زایران ایرانی در منا؛ «فرضیه‌ای که تقویت می‌شود»
احسان مهرابی، روزنامه‌نگار و خبرنگار پیشین پارلمانی در آلمان، درباره احتمال فرضیه ربایش چنین می‌گوید:
«سابقه داشته که مواردی مانند موضوع آقای شهرام امیری که مطرح شده بود، ادعای ربایش ایشان یا به نوعی ادعای اینکه ایشان در آنجا تماس‌هایی را با مقام‌های آمریکا برقرار کردند، این موضوع را تقویت می‌کند و درصدی از احتمال را برایش باقی می‌گذارد. به هر حال ممکن است که این اتفاق در عربستان بیفتد.»
از سوی دیگرعلیرضا نوری‌زاده، تحلیل‌گر مسائل خاورمیانه در لندن، فرضیه ربایش برخی از زایران در مکه را رد می‌کند:
«به اعتقاد من به هیچ وجه واقعیت ندارد. این به چند دلیل است. اولا‌ً اتفاقی که در آنجا افتاده اتفاق ثابت شده است. یعنی یک برنامه‌ریزی نبوده که بیایند یک عده را بربایند و بعد این اتفاق بیافتد. به این ترتیب نمی‌شود گفت که مثلا‌ً سعودی‌ها آمده‌اند افراد مشخصی را انتخاب کرده‌اند. نکته دوم این است که اینها اغلب با گذرنامه‌هایی آمده‌اند که نام‌های حقیقی‌شان در آن ثبت نشده بوده. آقای غضنفر رکن‌آبادی با اسم غضنفر اصل یا اقدم به سعودی سفر کرده‌است. اسم رکن‌آبادی در آنجا نبوده. بنابراین سعودی‌ها وقتی دولت ایران ادعا کرد که آقای رکن‌آبادی گم شده گفتند اصلاً چنین فردی به حج نیامده.»
معاون حقوقی و امور مجلس وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزوده است که اگر این زائران ربوده شده باشند نشانه ضعف سیستم اطلاعاتی و امنیتی عربستان یا همکاری آنها با سرویس‌های خارجی است. چرا که به گفته او بعید است که سرویس اطلاعاتی خارجی وارد این کشور شود و بدون اطلاع مقام‌ها و نیروهای اطلاعاتی عربستان اقدام به ربایش زائران و خروج آنها از این کشور کند. احسان مهرابی:
«مقامات وزارت خارجه ایران در این باره اظهارات متناقضی در گذشته داشته‌اند. بیشتر صحبت‌هایی که در این باره مطرح می‌کنند به نوعی شاید تابع فضای سیاسی هم هست. پیش‌تر آقای قشقاوی، معاون وزارت خارجه اعلام کرده بودند در بازدیدی که از محل داشتند، احتمال این موضوع خیلی کم است و اگر کسی بخواهد این کار را انجام بدهد ممکن است خودش تلف شود.»
علیرضا نوری‌زاده اما امکان ربایش زائران از سوی سرویس‌های اطلاعاتی خارجی را غیرممکن می‌داند.
«چنین کاری غیرممکن است. شهر مکه شهری است که هیچ غیرمسلمانی اجازه ورود به آنجا را ندارد. اصلاً قانونا‌ً منع قانونی و دینی هست. بنابراین اینکه مأموران موساد یا سرویس‌های اطلاعاتی غربی آمده‌اند و عده‌ای از مقامات رژیم جمهوری اسلامی را که با اسامی مستعار به عربستان سفر کرده‌اند، ربوده‌اند، ادعایی است غیرقابل قبول و با واقعیت‌هایی که در جریان حج شاهدش هستیم تطبیق نمی‌کند.»
خبرگزاری آسوشیتدپرس شمار کشته‌شدگان کشورهای مختلف در حادثه منا را ۲۱۷۷ تن گزارش داده است. این درحالی است که مقام‌های عربستان سعودی دو روز پس از این حادثه اعلام کردند در این رویداد ۷۶۹ تن کشته و ۹۳۴ تن مجروح شده‌اند و تاکنون نیز آمار خود را تغییر نداده‌اند.
رسانه‌های ایران شمار کشته‌شدگان ایرانی در حادثه منا را دست کم ۴۶۵ تن اعلام کرده‌اند.
حسین نوش‌آبادی با اشاره به ۳۶ زائر مفقودشده ایرانی گفته است که در بین مفقودان هم زائر عادی داشتیم و هم تعدادی از مسئولان و دست اندرکاران امور حج و چهره‌های سیاسی و دیپلماتیک نیز حضور داشتند که به گفته وی پاسخ روشنی درباره مفقودان از طرف دولت عربستان ارائه نشده و در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. احسان مهرابی:
«با توجه به این که الان روابط دو کشور به لحاظ سیاسی تیره است طبیعتا‌ً اظهارنظرهای این چنینی هم تاحدودی ناشی از درگیری‌های سیاسی است و مشخص نیست که در طی اجرا به هر حال چه اتفاقاتی می‌افتد.»
علیرضا نوری‌زاده در این زمینه چنین می‌گوید:
«روابط دو کشور در تیره‌ترین وضع خودش است. بعد از مداخلات جمهوری اسلامی در یمن و شروع عملیات نظامی سعودی‌ها در یمن این روابط روزبه‌روز تیره تر شد. به خصوص بعد از حادثه منا و قبل از آن حادثه فروافتادن یک دکل تبلیغاتی که جمهوری اسلامی شروع کرد انگار دولت سعودی تعمدا‌ً این کارها را کرده و الان هم از یک طرف آقای قاضی عسگر امیرالحاج آقای خامنه‌ای تشکر می‌کند از سعودی‌ها، وزیر بهداشت ایران می‌گوید بیشترین همکاری را دارند می‌کنند و دستگاه‌های سیاسی عکس این را می‌گویند. اجساد در سردخانه‌است. بسیاری از اجساد به علت فشردگی و به علت هوا شناسایی نشده‌اند مگر اینکه دی ان ای اینها را بگیرند و این زمان درازی را می‌طلبد. در عین حال کسی نمی‌خواهد کسانی را که در آنجا به قتل رسیده‌اند پنهان کند. چون به هر حال سعودی‌ها می‌خواهند زودتر از شر آثار ماجرا راحت شوند.»
معاون حقوقی و امور مجلس وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین گفت انتظار ما این است که دولت عربستان با احترام به اصول دیپلماتیک به مطالبات ما توجه کند چرا که به گفته او بیش از یک ماه از وقوع حادثه می‌گذرد و هنوز پاسخ روشنی به مسئله مفقودان در حادثه منا داده نشده است.