این تنها یک خبر نیست. ماجرای فروش نوزادان در اطراف بیمارستان‌های شهرهای ایران. نوزادان چند روزهای که به جای آنکه از بیمارستان راهی خانه‌ای شوند که انتظار ورودشان را می‌کشد، در ازای مبالغی ناچیز فروخته می‌شوند تا سرنوشت بازی تلخ جدیدی برایشان رقم بزند.
این کودکان غالباً از مادرانی متولد می‌شوند که حتی برای ترخیص از بیمارستان پولی در جیب ندارند. کارتن‌خوابند، ازدواج نکرده‌اند، شناسنامه ندارند، معتادند و درد خماری‌شان را از پول فروش طفل چندروزه‌شان فراهم می‌کنند.
Your browser doesn’t support HTML5
بحران خرید و فروش نوزادان در ایران
چندی پیش قاسم، یکی از ساکنین دروازه غار، جایی که خرید و فروش نوزادان در آنجا امری عادی است، به این پرسش رادیو فردا پاسخ داده بود که آیا تا به حال خرید فروش نوزادان و کودکان را دیده است:
«بله. دیده‌ام. دروازه غار دیدم. زنه پول نداشته بره پول بیمارستان بچه‌اش را بده. یا پول خرجی بچه‌اش را نداشته بچه‌اش را فروخته. برای پول بیمارستان، برای خرجی خودش. پول نداشته بچه‌اش را فروخته...»
قاسم در پاسخ به این سؤال که آیا خودش نیز روزی کودکش را می‌فروشد، گفته بود:
«آره. چرا نمی‌کنم؟ خرجی... پول ندارم. می‌رود پیش یک پدرمادر خوب و به جایی می‌رسد. بعضی بچه‌ها را می‌برند خارج. بعضی بچه‌ها را می‌برند خانه پیش خودشان نگاه می‌دارند.»
اینها واقعیت عریان این روزهای پایتخت و کلان‌شهرهای ایران است که فاطمه دانشور، رئیس کمیسیون اجتماعی شورای شهر تهران، پنج‌شنبه شب ۲۱ آبان ماه، در برنامه گفت‌وگوی خبری درباره بحرانی شدن آن سخن گفت:
«دو ماه پیش بود که آمار اینها خیلی زیاد شد، و در روز به من گزارش می‌شد، مأموران شهرداری متکدی را گرفته بودند که نوزادی در بغلش سه روز بود، فوت کرده بود و این متکدی با نوزاد فوت شده داشته گدایی می‌کرده، خیلی من را به هم ریخت و گزارش‌هایی که از ان‌جی‌اوهای دیگر داشتم یک اس ام اس زدم به آقای نهاوندیان، مسئول دفتر رئیس‌جمهور، و گفتم می‌خواهید کاری برای کودکان این شهر بکنید؟ می‌خواهید کاری برای کودکانی که در پارک‌ها متولد می‌شوند بکنید؟ متأسفانه من جوابی نگرفتم.»
آن طور که خانم دانشور می‌گوید مادران این کودکان معمولاً به هروئین و شیشه معتاد هستند و غالباً حامل ویروس ایدز هستند.
«مادر، چه مادری است؟ مادری است که اعتیاد دارد، مادری است فرزندش را نمی‌خواهد و وقتی امتناع دستگاه‌ها اتفاق بیفتد، مادر می‌آید بیرون و بچه را با رقم‌های نازل می‌فروشد.»
در حالی که خبر فروش نوزادان، نگاه‌ها را به سمت کودکی بی‌سرنوشت با آینده‌ای تاریک متوجه می‌کند، بحث مادران این کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است. از خدیجه مقدم فعال حقوق زنان و فعال در توانمندسازی اقتصادی زنان ساکن آلمان می‌پرسم سابقه داستان مادرانی که حاضر می‌شوند فرزندانشان را رها کنند، چیست؟
«من سال‌ها پیش گزارشی از زایشگاه‌ها تهیه کرده بودم که چقدر بچه را بعد از به دنیا آمدن می‌گذارند پشت در. یعنی بعد از اینکه زایمان می‌کنند می‌گذارند و می‌روند یا از بیرون در زایشگاه می‌گذارند تا مدیریت آنجا آنها را تحویل بگیرد و تحویل بهزیستی بدهد. منظورم این است که همیشه مادارانی بوده‌اند که ناخواسته حامله شدند و چون برای سقط جنین هم قانونی وجود ندارد و بچه بدون شناسنامه می‌شود و هزار مشکل دیگر که به خاطر قوانین تبعیض‌آمیزی هست که علیه زنان هست مادر مجبور می‌شود بچه را جایی بگذارد.حالا فشار اقتصادی به حدی در جامعه بالا رفته که این بچه را نمی‌برد پشت در زایشگاه یا پشت در شیرخوارگاه بچه خود را می‌فروشد؛ یعنی این واقعاً فاجعه است.»
خبرها حاکی از بحرانی بودن شرایط زنان خیابانی و معتاد در سطح کشور است. با این حال هر یک از دستگاه‌های مربوط دیگری را مسئول کم‌کاری می‌داند. در برنامه پنجشنبهشب تلویزیون آقای ساجدی‌نیا، فرمانده نیروی انتظامی در ارتباط با تعداد این معتادان گفت:
«این موضوع بار اول نیست که به این صورت مطرح می‌شود ولی اگر ما گذشته نه چندان دور را توجه کنیم، چهار سال پیش در همین برنامه‌های تلویزیونی در رابطه با خانم‌هایی که معتاد هستند، معتاد متجاهر هستند و کارتن خواب هستند جمعاً چیزی نزدیک به ۱۰۰ زن در پارک‌های تهران نبودند و مجموع معتادین متجاهر تهران چیزی نزدیک به پنج هزار نفر بود، بعد از گذشت چهار سال می‌توانم به صراحت بگویم یک هزار و ۵۰۰ خانم [معتاد] متجاهر داریم و بیش از ۱۵ هزار معتاد مرد.»
خدیجه مقدم، فعال حقوق زنان ساکن آلمان، تبعیض طبقاتی و جنسیتی را عامل بروز پدیده‌هایی از این دست می‌داند و معتقد است عدالت اجتماعی راه حل معضلات اجتماعی در کشور است:
«باید از ریشه این مسئله درست بشود. ضمن اینکه باید مادرانی که در این حالت هستند و دچار مشکلات چندجانبه‌ای هستند به این مادران باید رسیدگی شود. ان‌جی‌اوهایی که در این ضمینه کار می‌کنند باید تقویت شوند، ایجاد شوند و اجازه بدهند به زنان که سازمان‌های مستقل خودشان را برای حمایت از زنان آسیب‌دیده داشته باشند.»
در حالی که کودکان متولدشده از مادران معتاد، به انواع بیماری‌های جدی دچارند جای خالی وزارت بهداشت و درمان در کمک به این زنان به چشم می‌خورد. آن طور که ژاله گوهری، پزشک و فعال حقوق بشر ساکن وین، می‌گوید باید هم مادر و هم کودک پیش و پس از تولد تحت نظارت‌های پزشکی قرار گیرند:
«مسئله شیوع بیماری‌هایی‌است که واقعاً برای یک جامعه خانمان‌برانداز است؛ جامعه‌ای که آن همه معتاد دارد. مثلاً اچ‌آی‌وی و ایدز، مثلاً انواع هپاتیت بی و سی، اینها چیزهای کوچکی نیست که بتوان به آسانی از کنارشان گذشت. باید یک پروژه و برنامه باشد که این زن‌ها تحت آزمایش قرار گیرند، اگر ویروس کشف شد بعد توجهات لازم موقع تولد بچه انجام شود.»
فاطمه دانشور در بخش پایانی از سخنان پنجشنبهشب خود بهزیستی را به دلیل سخت‌گیری در واگذاری کودکان و نوزادان به خانواده‌های متقاضی مورد انتقاد قرار داد و از فروش روزانه یک کودک در شهر تهران خبر داد.