وارد ایستگاه قطار شهر پرپینیان که بشوید با نوشتهای روبهرو خواهید شد که از ورود شما به «مرکز دنیا» حکایت میکند.
۵۳ سال پیش سالوادور دالی، نقاش سوريالیست اسپانیایی، در دیداری که از شهر پرپینیان در جنوب فرانسه داشت، این محل را مرکز دنیا نامید و اعلام کرد این محل الهامبخش پیدایش جهان برای وی بوده است. اکنون به یاد سالوادور دالی یکی از نقاشیهای وی با اجرایی مدرن در سقف این ایستگاه دیده میشود.
اما چندی طول نکشید تا گفته دالی، دست کم برای عکاسان مطبوعاتی جهان به حقیقت پیوست و درست در سالی که وی درگذشت این شهر میزبان فستیوال ویزا برای عکس شد تا هر سال به مدت دو هفته این شهر، مرکزی برای نمایش آثار عکاسان مطبوعاتی از سراسر جهان باشد که در طول سال، از فجایع بشری، جنگ ها، بلایای طبیعی و هر آنچه از دریچه دوربین عکاسان خبری و مطبوعاتی در سرتاسر دنیا دیده و ثبت شده را به نمایش بگذارد.
شهر پرپینیان همه ساله در نیمه اول سپتامبر میزبان تعداد بسیاری از علاقهمندان عکاسی و همچنین عکاسان حرفهای مطبوعاتی از سراسر دنیاست که به منظور اهمیت بخشیدن به عکاسی خبری (فتوژورنالیسم) در این شهر جمع میشوند.
امسال بیست و هفتمین دوره جشنواره ویزا برای عکس، در حالی برگزار شد که برگزارکنندگان این فستیوال به شکلی کاملاً روشن تلاش کرده بودند از مشارکت با مسابقه معتبر عکس مطبوعاتی جهانی (ورلد پرس فتو) که همه ساله در هلند برگزار میشود دوری کنند و دلیل آن را اعلام نتایج سالهای اخیر این مسابقه دانستهاند که به نظر آنها نشانی از فتوژورنالیسم نداشته و اهداف قید شده برای این مسابقه در سالهای اخیر رعایت نشده و از آن فاصله گرفته شده است.
جان استانمایر عکاس نشریه نشنال جئوگرافیک و برنده عکس سال ۲۰۱۴ مسابقه جهانی ورلد پرس فتو درباره عدم مشارکت «ورلد پرس فتو» در این دوره از جشنواره پرپینیان میگوید:
«ویزا برای عکس و مسابقه ورلد پرس فتو دو چیز کاملاً متفاوت هستند. اما در خصوص بایکوت ورلد پرس فتو در این دوره از این جشنواره؛ این نظر مدیر فستیوال، ژان فرانسیس لروی بود. این مشکل درباره اصول اخلاقی و نحوه داستانگویی و پرداختن به حقایق در عکاسی و دنیای فتوژورنالیسم است. به نظرم من ورلد پرس فتو یک جایزه است و یک نمایشگاه از رویدادهای مختلف در زمینههای مختلف که در طول سال قبل اتفاق میافتد. اما آنچه در باره ویزا برای عکس مهم است بدانیم آن است که این جشنواره درباره همه چیز است؛ حتی درباره پراکندگی جمعیت است، نه تنها درباره مهاجران کنونی جهان، بلکه درباره مهاجرهاتهایی که پیشتر نیز اتفاق افتاده است در اینجا آثاری را میتوان دید.»
در طول برگزاری جشنواره ویزا نمایشگاههای متعددی در سطح شهر به میزبانی مراکز تاریخی، تفریحی و خصوصی نظیر کافهها برگزار میشود که مورد استقبال بازدیدکنندگان نیز قرار میگیرد.
گائل هنکنز که ۱۰ سال است به عنوان مددرسان اجتماعی در مؤسسه سیپیایاس در کشور بلژیک فعالیت میکند برای چندمین سال است که در این جشنواره شرکت میکند.
او که پنج سال است عکاسی میکند، میگوید با بهرهگیری از عکاسی در صدد رفع مشکلات مهاجرین در حوزه مربوط به کار خود میگردد و به همین دلیل حضورش در طول زمان برگزاری این جشنواره بر نحوه کارش تأثیر زیادی میگذارد تا بتواند با مهاجرها ارتباط نزدیکتری داشته و زمینه مساعدی برای پذیرش آنها توسط افراد بومی را فراهم آورد.
با اینکه اکثر عکاسان فعال در مطبوعات بینالمللی با موضوعات روز و با پوشش اتفاقاتی که در یک سال اخیر رخ داده بود، در این جشنواره شرکت کرده بودند، عکاسان مطبوعاتی ایرانی حضور بسیار کمرنگی در این جشنواره داشتند و آثار هیچ عکاسی به صورت رسمی از داخل ایران در این دوره به نمایش گذاشته نشده بود.
در این فستیوال، آثار منوچهر دقتی عکاس ایرانی مقیم فرانسه، که مروری بر چهار دهه عکاسی او را شامل میشد به نمایش گذاشته شده بود و از میان آثار منوچهر دقتی تنها ۱۵ عکس از ایران به نمایش در آمد که مربوط به اتفاقات زمان انقلاب سال ۱۳۵۷ و دوران جنگ ایران و عراق بودند.
آلفرد یعقوبزاده، دیگر عکاس ایرانی مقیم فرانسه نیز در این جشنواره با آثارش از زنان ایزدی کرد که در سال ۲۰۱۴ برای نشریه «پاری مچ» عکاسی کرده بود، حضور دارد. او که برای ششمین بار در طول بیست هفت دوره برگزاری این جشنواره با برگزاری نمایشگاهی از آثارش شرکت کرده است، درباره آثار خود میگوید:
«همه چیز برای من جنبه انسانی داشت و البته مهمترین وجه ماجرا این بود که در این درگیریها کودکان و زنان بیگناه هدف قرار گرفته بودند، و در زمان حمله داعش این افراد در حال فرار بودند که آنها را به اسارت گرفته و مورد آزار و اذیت قرار دادند. در این میان برای من مهم بود که از عکاسی استفاده کنم تا صدای این کودکان و زنان را به خارج از سنجار و موصل برسانم.»
آنچه در این جشنواره به نمایش در میآید عمدتاً خشونت موجود در جهان علیه مهاجرین، فقر موجود در مناطق مختلف دنیا، آثار بر جای مانده از زلزلهها و بلایای طبیعی در طول سال قبل، مشکلات انسان معاصر، تغییرات آب و هوایی، اعتیاد و بسیاری از مسائل و مشکلاتی را شامل میشود که عکاسان آنها را ثبت کردهاند.
از دیگر برنامههای موجود در این جشنواره بررسی آثار عکاسان توسط ادیتورهای نشریات و رسانههای معتبر بینالمللی در هفته اول برگزاری آن است که بسیار مورد توجه عکاسان جوان قرار میگیرد.
برگزاری نشستهای تخصصی و سخنرانیهای متعدد همچنین از دیگر بخشهای ویزا برای عکس به شمار میرود. در هفته اول هر شب به مدت دو ساعت و برای بیش از هزار نفر عکسهای برگزیده به نمایش در میآید و جوایز متعددی به برگزیدگان اهدا میشود.
همچنین مژگان قنبری با مجموعه عکسهای زنان در ایران به همراه چهار شرکت کننده دیگر مشترکا موفق به دریافت کمکهزینه پنجاه هزار دلاری بخش ادیتوریال «گتی ایمجز» شد. آثار مژگان قنبری در این لینک قابل مشاهده است.
بر اساس آمار اعلام شده در طول بیست و هفت دوره حدود چهار و نیم میلیون نفر از این جشنواره بازدید کردهاند که تنها در سال ۲۰۱۴ بیش از ۲۲۲ هزار نفر را شامل میشود. این در حالیاست که جمعیت این شهر حدود ۱۱۰ هزار نفر است.
بنابر گفته ژان فرانسیس لروی، مدیر جشنواره ویزا، برای عکس قریب به ۴۵۰۰ نفر عکسهای خود را برای نمایش و شرکت در این جشنواره ارسال کرده بودند که مشکل بسیاری از آثار ارسال شده در نحوه پرداخت و پرورش موضوع مورد نظر توسط عکاسها و ارایه ان به مخاطب بوده نه کیفیت عکسها.
شب سوم از بخش اول فستیوال با عکس آیلان کوردی، کودک سه ساله سوری که پیکر بیجانش در ساحل دریای مدیترانه عکاسی شده بود، همه را بهت زده کرد؛ ژان فرانسیس لروی در سخنرانی خود از مطبوعات فرانسوی جز لوموند انتقاد کرد که جرئت نکرده بودند این تصویر تکاندهنده و انسانی را منتشر کنند و در انتشار آنچه به زعم او حقیقت است کوتاهی کرده بودند.