تلاش ایران برای مقابله با تشدید تحریم‌ها

روزنامه «وال استریت ژورنال» می‌نویسد همزمان با آغاز دور جدید تحریم‌ها از روز یکشنبه ۱۱ تیرماه، دولت ایران از طریق افزایش معاملات بازرگانی با چین و فروش فرآورده‌های نفتی پالایش شده به کشورهای همسایه می‌کوشد با تاثیر این تحریم‌ها مقابله کند.
به نوشته این روزنامه آمریکایی اقدامات دولت ایران در ماه‌های آینده سرنوشت‌ساز خواهد بود چون در صورت عدم موفقیت ایران مجبور خواهد شد برخی از چاه‌های نفت خود را ببندد که در طولانی مدت می‌تواند یک عامل منفی مهم برای ذخایر نفت این کشور و در عین حال موجب افزایش بهای نفت خام در بازار جهانی شود.
طبق تحریم‌های اتحادیه اروپا که از روز یکشنبه به اجرا گذاشته شد این اتحادیه خرید نفت از ایران را متوقف کرده و بیمه کردن کشتی‌های حامل نفت ایران را ممنوع می‌کند. تحریم‌های دولت آمریکا برای مجازات شرکت‌ها و بانک‌هایی که با بانک مرکزی ایران معامله می‌کنند نیز از هفته پیش به اجرا گذاشته شد.
هدف از تشدید این تحریم‌ها اعمال فشار به ایران برای متوقف کردن فعالیت‌های هسته‌ای این کشور است که آمریکا و اتحادیه اروپا به آن سوء ظن دارند. همزمان در ادامه مذاکرات هسته‌ای بین ایران و کشورهای گروه پنج به علاوه یک، جلسه ملاقات کار‌شناسی بین دو طرف در هفته جاری در استانبول برگزار خواهد شد.
روزنامه «وال استریت ژورنال» می‌افزاید که کاخ سفید روز یکشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «تحریم‌های اتحادیه اروپا تأکیدی است بر اهمیت نگرانی‌ها و قاطعیت جامعه بین‌المللی در برخورد با بحران هسته‌ای ایران. دولت آن کشور در چهارچوب مذاکرات فرصت مناسبی دارد تا از شدت این بحران بکاهد.»
در مقابل حکومت ایران می‌گوید برای مقابله با تحریم‌ها کاملاً آمادگی دارد. رستم قاسمی وزیر نفت ایران روز یکشنبه گفت: «تمام امکانات و راه حل‌ها برای مقابله با این شرایط بررسی و برنامه‌ریزی شده است.»

همزمان رئیس شرکت ملی نفت ایران گفت که تحت تأثیر تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا، صادرات نفت ایران طی نیمه دوم سال جاری ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش خواهد یافت.

کار‌شناسان نفت و انرژی معتقدند که صنایع صادرات نفت ایران به شدت ضربه خورده است. برخی از کار‌شناسان می‌گویند میزان تولید نفت ایران به پایین‌ترین حد خود از سال ۱۹۸۹ رسیده است.

میزان تولید نفت ایران قبل از ممنوع شدن سرمایه‌گذاری شرکت‌های اروپایی در آن کشور در سال ۲۰۱۰ حدود سه میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه بود ولی در طول ماه‌های اخیر به زیر سه میلیون بشکه در روز کاهش یافته است.

براساس آمارهای مؤسسات حمل و نقل دریایی میزان صادرات نفت ایران طی ماه ژوئن حدود ۲۰ درصد کاهش یافته و به یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز سقوط کرده است.

به گفته وزیر نفت ایران این کشور برای جبران کاهش درآمدهای نفتی خود در سال گذشته توانسته تولید گازوئیل را افزایش داده و به کشورهای همسایه صادر کند. طبق آمار گمرک ایران این کشور در سال گذشته حدود ۴۰۰ هزار متر مکعب گازوئیل به عراق فروخته است.

روزنامه «وال استریت ژورنال» خاطر نشان می‌کند که یکی دیگر از تلاش‌های ایران برای مقابله با تحریم‌ها افزایش مناسبات تجاری با چین بوده است که ماهانه حدود نیم میلیون بشکه نفت خام از ایران وارد می‌کند.

چین با پرداخت این مبالغ با ارز خود عملاً سیستم بین‌المللی معاملات بانکی با ایران را دور می‌زند و در مقابل ایران از این مبالغ برای خرید کالاهای چینی استفاده می‌کند.

دولت آمریکا ماه گذشته تصمیم گرفت که چین، هند و چند کشور دیگر را برای دوره محدودی از تحریم‌های مربوط به معاملات نفتی با ایران مستثنی کند. با این وجود پرداخت مبالغ مربوط به خرید نفت ایران توسط این کشور‌ها خود چالش دیگری است که وزارت خزانه‌داری آمریکا باید برای آن راهکار‌های ویژه‌ای اتخاذ کند.
ایران با استفاده از صادرات محصولات نفتی به کشورهای همسایه مثل افغانستان، پاکستان و عراق از تور تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌هایی که در مورد انتقال نفت از طریق دریا اعمال شده است می‌گریزد. سیستم‌های بانکی این کشور‌ها نیز کمتر از کشورهای دیگر می‌توانند تحت فشار آمریکا قرار بگیرند.
روزنامه «وال استریت ژورنال» در پایان این گزارش از قول کار‌شناسان ایرانی خاطر نشان می‌کند که شاید در کوتاه مدت ایران بتواند از این روش‌ها برای صادرکردن نفت خود استفاده کند ولی در دراز مدت معضل اصلی ایران کاهش شدید درآمد ارزی است.

بودجه دولتی ایران به شدت به درآمد حاصل از صادرات نفت وابسته است و فروش نفت در مقابل کالاهای چینی و یا هندی نمی‌تواند جای خالی این درآمد را پر کند.

در عین حال مقامات نفتی ایران اعلام کرده‌اند که ممکن است برخی از چاه‌های نفت این کشور را به طور موقت برای تعمیر تعطیل کنند. ولی تعطیلی موقت این چاه‌ها تحت تأثیر تحریم‌های جدید و کاهش صادرات نفت، ممکن است دائمی شود و به گفته منابع مطلع این وضعیت می‌تواند به ذخایر نفتی ایران به شدت لطمه بزند.