طرح ساخت یک ورزشگاه در یکی از مناطق حاشیه تالاب بین‌المللی انزلی اعتراض دوستداران محیط زیست را برانگیخته است.
این ورزشگاه قرار است با ظرفیت ۳۰ هزار نفر در منطقه «چراغ پشتان»، که از مناطق حاشیه‌ای حفاظت شده تالاب انزلی است، ساخته شود.
بر اساس گزارش‌ها، به رغم اینکه هنوز مجوز ساخت این ورزشگاه، از «بخش تالاب‌های سازمان محیط زیست» گرفته نشده، عملیات خاک برداری در محل آغاز شده است.
به گفته برخی از کارشناسان محیط زیست، بعد از عملیات ساخت جاده کنار گذر انزلی، این دومین ضربه بزرگی است که در ماه‌های اخیر، حیات تالاب انزلی را به خطر می‌اندازد.
اسد افلاکی، یکی از فعالان محیط زیست در ایران، در گفت و گو با «رادیو فردا» درباره ساخت این ورزشگاه می گوید: «کارشناسان براین باورند که ساخت این ورزشگاه، منطقه حفاظت شده «چراغ پشتان» را کاملاً نابود خواهد کرد.»
رادیو فردا: آقای افلاکی! ورزشگاه مورد نظر قرار است در کدام منطقه احداث شود؟
اسد افلاکی: آنگونه که من پرس و جو کردم٬ استادیومی که قرار شده٬ در حاشیه تالاب انزلی ساخته شود٬ اولاً در حاشیه تالاب انزلی قرار گرفته است و با جاده باریکی به یکی از محله‌های معروف انزلی٬ به نام «نوبر» وصل می شود.
درست است که مکان یابی ای که برای این استادیوم شده است٬ در منطقه حفاظت شده نیست٬ اما بر اساس تعاریف علمی٬ باید محدوده‌ای به نام «بافر» در اطراف تالاب در نظر گرفته شود. در نظر گرفتن بافر به این معناست که در آن محدوده اطراف تالاب هم٬ هیچگونه فعالیتی نباید شود٬ تا تالاب آرام شود.
وقتی که در این منطقه بافر٬ ورزشگاه می‌سازند٬ طبعاً اثر سویی برروی تالاب انزلی هم دارد.
چرا فکر می کنید که ساخت این ورزشگاه٬ در حاشیه تالاب انزلی٬ می تواند برای حیات آن، خطر ساز باشد؟
وقتی این ورزشگاه ساخته شود٬ طبعاً نیاز به پارکینگ دارد٬ رفت و آمد می‌شود٬ باید جاده احداث شود٬ خود این جاده روی آب‌های زیر زمینی اثر می‌گذارد٬ ناگزیر فاضلاب به همان تالاب می‌ریزد و اینها می تواند اثرات سویی بر تالاب داشته باشد.
مطلب دیگری که وجود دارد٬ اینکه برای این اقدامات لازم است قبل از احداث ورزشگاه، از دفتری در سازمان محیط زیست٬ به نام «دفتر تالاب‌ها» استعلام شود و بدون آنکه این دفتر٬ مجوز ساخت در منطقه صادر کند٬ نمی‌توانند این کار را انجام دهند. مگر اینکه در این باره مستقیماً در رأس سازمان محیط زیست تصمیم‌گیری شده باشد؛ البته بدون آنکه معاونت فنی سازمان از آن دفتر استعلام کند.
بحران تالاب انزلی٬ تا چه اندازه روی اکوسیستم منطقه٬ تأثیر می گذارد؟
اگر تالاب انزلی خشک شود٬ روی شرایط اقلیمی منطقه به شدت تأثیر می گذارد و می تواند که اصلاً به «کانون بحران» در منطقه تبدیل شود.
آیا بر زندگی جانوری هم تحت تأثیر می‌گذارد؟ زیرا این زیست‌گاه پرندگان، دست کم پرندگان مهاجر نیز هست.
بله، صد در صد. الآن شروع فصل زمستان گذرانی و فصل مهاجرت است. در اینجا سه نوع قو وجود دارد که هر سال به این منطقه می‌آیند. «قوی گنگ»٬ «قوی فریاد کش» و «قوی کوچک» که اینها از روسیه و اروپای غربی می‌آیند.
انواع اردک‌ها٬ غازها٬ فلامینگوها٬ لک لک ها و کنار آب چرخ‌ها نیز می آیند.
در کل، می توان گفت که بیش از ۱۷۰ گونه پرنده٬ در فصل زمستان٬ در تالاب قابل رؤیت هستند. زمانی که این تالاب حیات خود را از دست بدهد٬ دیگر حتی یک پرنده هم آنجا نخواهد آمد.
آقای افلاکی٬ فکر می کنید که ضرورت ساخت این ورزشگاه٬ آنهم در این بخش حفاظت شده٬ واقعاً احساس می شود؟
- « اگر تالاب انزلی خشک شود٬ روی شرایط اقلیمی منطقه به شدت تأثیر می گذارد و می تواند که اصلاً به «کانون بحران» در منطقه تبدیل شود.»
از نظر محیط زیست اصلاً نباید این کار بشود و از دید کارشناسی٬ به هیچ عنوان این ورزشگاه نباید ساخته شود.
همانطور که گفتم٬ بر اساس معیارهای زیست محیطی جهانی٬ نه تنها در منطقه حفاظت شده تالابی٬ بلکه در محدود اطراف آن نیز٬ نباید هیچ فعل و انفعال یا فعالیتی صورت گیرد.
در شرایطی که این تالاب٬ از تالاب‌های بین‌المللی به حساب می‌آید٬ هیچ سازمان یا نهادی نیست که بر کار سازمان محیط زیست ایران در این مورد نظارت کند؟
الآن بسیاری از تشکل‌های زیست محیطی در ایران هستند که وقتی چنین مسائلی پیش می‌آید٬ اعتراض می‌کنند.
کارشناس‌های محیط زیست و استادان دانشگاه نیز نسبت به موضوعاتی که تالاب‌ها را تهدید می‌کند٬ هشدار می‌دهند و ضمن اینکه وقتی تالابی در کنوانسیون رامسر٬ ثبت شده٬ حساسیت جهانی دارد٬ طبعاً نگاه جهانی هم روی این مسئله هست و دنبال می کنند٬ که به نظر من٬ این خیلی جالب نیست.