قرچک؛ زندانی که در آن باتوم پاسخگوی زنان زندانی معترض است

  • شیرین فامیلی

نمایی از بازداشتگاه قرچک که این روزها به کهریزک دوم شهرت یافته است

وبسایت کلمه روز یکشنبه گزارش داد که خانواده‌های زندانیان سیاسی زن در زندان قرچک ورامین با نوشتن نامه‌ای خطاب به رئیس کمیسیون حقوق بشر اسلامی از وی برای رسیدگی فوری به وضع این زندانیان کمک خواسته‌اند.

در این نامه، شرایط زندان قرچک ورامین، نشانه «نقض ابتدایی‌ترین حق انسانی» دانسته شده و آمده است که ۶۰۰ انسان در این زندان در خطر مرگ قرار دارند.

رونوشت این نامه برای رئیس قوه قضائیه، دادستان عمومی و انقلاب تهران، رئیس سازمان زندان‌ها و رئیس کمیسیون اصل۹۰ مجلس ارسال شده است.

خانواده‌های زندانیان سیاسی زن با ذکر این نکته که مستاصل و نگران ذره ذره آب شدن عزیزانشان در زندانی به نام «قرچک ورامین» هستند، خطاب به محمدحسین ضیایی‌فر رئیس کمیسیون حقوق بشر اسلامی، نوشته‌اند که «هم اکنون حدود ۶۰۰ زن زندانی با اتهامات مختلف به زندان قرچک منتقل شده‌اند که علت انتقال آنها روشن نیست.»

خانواده‌های زندانیان سیاسی زن در ادامه با ذکر این نکته که این زندانیان همگی در یک سالن بدون تخت و امکانات ابتدایی بهداشتی روز و شب را به سر می‌برند، نوشته‌اند: «مسئولان این زندان از دادن آب و غذا به زندانیان خودداری می‌کنند.»

یکی از اعضای خانواده یک زندانی که به زندان قرچک ورامین منتقل شده است، به نقل از او در این مورد می‌گوید: «شرایط از نظر غذایی بسیار بد است و غذا به طور مرتب به زندانیان نمی‌رسد و مقدار غذا کم است.»

خانواده‌های زندانیان سیاسی زن در زندان قرچک ورامین به خشونت و بی‌عدالتی‌هایی که زندان‌بانان و مسئولان زندان بر زندانیان روا می‌دارند پرداخته و نوشته‌اند که «اعتراض زندانیان نسبت به وضعیتشان با واکنش غیرانسانی و غیرقانونی مسئولان زندان مواجه شده و مأموران با باتوم تمام معترضان را مورد ضرب و شتم قرار داده‌اند.»

یکی از اعضای خانواده یک زندانی که به زندان قرچک ورامین منتقل شده به نقل از او در این مورد می‌گوید: «مأموران با باتوم به جان زندانیان افتاده‌اند و زندانی‌ها از ترس این که صدمه نخورند به هر طرف متواری شده‌اند.»

به نوشته این خانواده‌ها، زندانیان گفته‌اند کسانی که قصد فرار از دست مأموران را داشته اند تا کتک نخورند، زیر دست و پای سایر زندانیان افتاده و صدمه دیده‌اند.

خانواده‌های زندانیان سیاسی زن در زندان قرچک ورامین خطاب به رئیس کمیسیون حقوق بشر اسلامی نوشته‌اند: «ما از شما می‌پرسیم آن چه در این زندان‌ها می‌گذرد همان چیزی است که شما به عنوان حقوق بشر اسلامی وعده‌اش را داده بودید؟»

پیش از این زندانیان سیاسی زن در زندان قرچک ورامین در نامه‌ای تکان‌دهنده خطاب به مردم ایران، آیات و مراجع عظام تقلید، مقامات مسئول جمهوری اسلامی و مجامع حقوق بشری در سراسر دنیا به تشریح تنبیهات بسیار شدید و برخوردهای به گفته آنها «دور از شأن و مقام و منزلت انسان» پرداخته و نوشته‌اند: «از خود می‌پرسیم در کجای دنیا نتیجه درگیری بر سر آب جوش و تنبیه متعاقب آن شکستن ناخن‌های دستان یک زندانی باشد؟ در کجای دنیا عده‌ای مرد باتوم به دست را به بند نگهداری زنان زندانی به قصد ضرب و شتم می‌فرستند؟»

زندانیان سیاسی زن در زندان قرچک ورامین در ادامه نامه خود نوشته‌اند که این زندان شامل هفت سوله است و هر سوله شامل تخت‌هایی با ظرفیت چند ۱۰ نفر، ولی در هر کدام از سوله‌ها بیش از ۲۰۰ زندانی نگهداری می‌شوند. هیچ سیستمی برای تهویه هوا وجود ندارد و وضعیت بهداشتی اسفبار بوده و بوی فاضلاب و گازهای ناشی از آن ناراحتی تنفسی برای بسیاری از زندانیان به وجود آورده است.

در پایان این نامه، زندانیان سیاسی زن دست به دامان وجدان‌های بیدار شده و نوشته‌اند: «اگر ذره‌ای از انسانیت باقی مانده نباید در برابر این بی‌حرمتی‌ها به شأن و منزلت انسان سکوت کنیم.»

*****

در همین زمینه عبدالکریم لاهیجی، حقوقدان و نایب رئیس فدراسیون بین‌المللی جوامع حقوق بشر، نیز به پرسش‌های رادیو فردا پاسخ داده است.

  • آقای لاهیجی شرایط زندانیان سیاسی در ایران چگونه است؟

موضوع زندان و زندانبانی در جمهوری اسلامی تبدیل به یک فاجعه شده. یعنی الان یک سال است که بنا به آمار رسمی خودشان آمار رسمی جمهوری اسلامی چهل درصد بالا رفته.

یکی از عواملش تعداد زیاد زندانیان سیاسی است طی دوسال گذشته. صدها تن همچنان در زندانند و به طور دائم ارقام تغییر پیدا می‌کند. اگر دو نفر آزاد می‌شوند، یا زندان‌شان تمام می‌شود، مثل آقای اولیایی‌فر وکیل دادگستری، یا اینکه به قید وثیقه آزاد می‌شوند، به جای دو نفر، ۱۰ نفر را می‌گیرند.

  • زندانیان سیاسی زن در زندان قرچک ورامین و خانواده‌های آنها در نامه‌های جداگانه از قرار دادن این زندانیان در کنار مجرمین خطرناک خبر داده‌اند و اینکه در بین این زندانیان کودکان ۱۴ یا ۱۵ ساله هم هستند که با مشکلات بسیاری رو به رو هستند و اساساً جان آنها و جان این زندانیان سیاسی در خطر است. آیا در قوانین ایران اصلاً چنین چیزی اجازه داده شده؟

عبدالکریم لاهیجی، حقوقدان و نایب رئیس فدراسیون بین‌المللی جوامع حقوق بشر
با توجه به اینکه در جمهوری اسلامی هیچ قاعده و قانونی مورد رعایت قرار نمی‌گیرد و از جمله قواعد و آئین‌نامه‌های مندرج در خود مقررات ایران اینجا هم مسلم است که این هم باز یک شیوه رذیلانه‌ای است برای ایذا و اذیت زندانیان که به زندانیان توهین شود و آنها بیشتر تحت فشار و مضیقه قرار دهند.

چه در روزهای نخستین بازداشت از طریق انزوای مطلق زندانی سیاسی، از طریق قطع همه گونه ارتباطش با خانواده، سلول‌های انفرادی و چه در دوران گذراندن محکومیت همه گونه فشار را اعمال می‌کنند بلکه زندانی را ناگزیر کنند از این که خواسته‌های آنها را اجابت کند و حاضر به مصاحبه شود.

  • برای رساندن صدای این زندانیان به مجامع حقوق بشری چه اقدامی شده؟

وضعیتی که ما ترسیم کردیم، ایجاب کرد که شورای حقوق بشر پس از سال‌ها مسامحه به یک اکثریت بزرگ نه فقط قطعنامه‌ای بر وضعیت وخیم و روز به روز وخیم‌تر حقوق بشر در جمهوری اسلامی صادر کرد که دیدید پس از هشت سال دوباره برای رسیدگی به این وضعیت اسفبار و از جمله بازدید زندان‌های ایران، گزارشگر ویژه قرار است روز سی‌ام ماه مه یعنی سه هفته دیگر تعیین شود و در اوایل ژوئن یعنی حدود یک ماه دیگر مأموریت او آغاز می‌شود.

ما نمی‌دانیم با این سیاستی که جمهوری اسلامی در پیش گرفته اصلاً پاسخ به آن خواهند داد یا نه، ویزا خواهند داد یا نه، اگر به ایران برود آیا زمینه و موجبات انجام یک تحقیق گسترده و از جمله رسیدگی به وضعیت زندانی‌ها به ویژه زندانیان سیاسی را فراهم می‌آورند یا نه.

به هر حال همین جا خاطرنشان می‌کنم که در هر صورت، یعنی چه گزارشگر بتواند به ایران برود و چه اینکه در ایران نگذارند او به یک تحقیق جامع دست بزند، گزارشگر ویژه باید در ماه سپتامبر آینده که مجمع عمومی سازمان ملل کارش را آغاز می‌کند، گزارشی از وضعیت حقوق بشر به مجمع عمومی بدهد.