مشکلات قاسمی در وزارت نفت؛ «کمبود سرمایه‌گذاری، محرومیت از فن‌آوری»

نزدیک به دو ماه پس از انتخاب رستم قاسمی، رئیس پیشین قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیای سپاه به عنوان وزیر نفت جمهوری اسلامی، اکنون بررسی‌ها در مورد کارنامه مدیریتی وی در وزارت نفت آغاز شده و کمیسیون انرژی مجلس از آغاز شمارش معکوس فرصت تحقق وعده‌های وی می‌گوید.

فریدون خاوند، استاد اقتصاد در پاریس، در پاسخ به پرسش‌های رادیو فردا به عملکرد دو ماهه آقای قاسمی در وزارت نفت پرداخته است.

گفت‌وگو فهمیه خضر حیدری با فریدون خاوند در مورد عملکرد و وعده‌های وزیر نفت جدید جمهوری اسلامی

گفت‌وگو فهمیه خضر حیدری با فریدون خاوند در مورد عملکرد و وعده‌های وزیر نفت جدید جمهوری اسلامی

• آقای خاوند، ارزیابی شما از فعالیت دو ماهه وزیر نفت جدید جمهوری اسلامی و وعده‌های وی در این حوزه چیست؟

عماد حسینی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس به تازگی گفت که شمارش معکوس فرصت رستم قاسمی در نفت آغاز شده است و باید دید که ایشان به زودی برای تحقق وعده‌های خودش چه خواهد کرد. مهم‌ترین تعهد آقای قاسمی، جلوگیری از کاهش تولید نفت ایران است که این روز‌ها، بر خلاف گذشته، مورد تأیید مسئولان جمهوری اسلامی ایران هم قرار گرفته است.

رئیس ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت کشور می‌گوید که در صورت ادامه وضع به شکل فعلی، ایران تا ۱۰ سال دیگر مجبور می‌شود دو تا سه میلیون بشکه نفت خام وارد کند.

مسعود میرکاظمی، وزیر پیشین نفت در شرایطی کمابیش تحقیرآمیز، از کار برکنار شد و رستم قاسمی که رئیس قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا بود، جای ایشان را با این امید گرفت که به عنوان یک وزیر نفت پر قدرت، بتواند جلوی زوال میدان‌های نفتی قدیمی ایران را بگیرد. او امید داشت که بعد از وزارت، در میدان‌های نفتی مشترک مانع از آن بشود که همسایه‌های ایران از راه افزایش تولیدشان، سهم ایران را تصاحب کنند.

با توجه به این انتظار‌ها، طبیعی است که دیر یا زود، آقای قاسمی بایستی کارنامه عملکرد خود را ارائه بدهد. چرا که صنعت نفت، ستون فقرات اقتصاد ایران است و از نفس افتادن این صنعت برای قدرت سیاسی حاکم بر ایران، طبعاً قابل تحمل نیست.

• آقای خاوند، آقای قاسمی اساساً با توجه به وعده‌هایی که داده است، با چه موانعی روبه‌روست؟

مهم‌ترین مانع بر سر راه انجام این وعده‌ها، کمبود سرمایه گذاری است. با وجود انبوه درآمدهای نفتی، تعداد زیادی از پروژه‌های نفتی کشور به دلیل کمبود سرمایه، زمین گیر شده‌اند. به تازگی علی شمس اردکانی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران به رستم قاسمی پیشنهاد کرد که از محل هر بشکه نفت، ۲۵ دلار را به سرمایه‌گذاری در میدان‌های نفت ایران اختصاص دهد.

مسئله اینجاست که حتی در صورت تأمین این سرمایه در ایران، این کشور از دستیابی به تکنولوژی لازم محروم است. چرا که شرکت‌های معتبر آمریکا و اروپا و ژاپن به دلیل تحریم‌های بین‌المللی از همکاری با تهران خودداری می‌کنند. در برابر این دو مشکل، یعنی کمبود سرمایه‌گذاری و عدم دستیابی به تکنولوژی پیشرفته، رستم قاسمی دامنه مانور کمی دارد و طبعاً نباید از او انتظار معجزه داشت.

• در این میان آیا متحدان بین‌المللی ایران، بخصوص روسیه و چین، می‌توانند کمکی برای حل مشکلات نفتی ایران باشند؟

هیچ کدام از این دو قدرت، کمک واقعاً موثری در اختیار جمهوری اسلامی قرار نمی‌دهند. رستم قاسمی هم کاملاً به این مسئله آگاه است.

شرکت‌های بزرگ چینی مثل ساین اوپک، یا سی ان پی سی، تا امروز در عرصه‌های نفت و گاز حدود چهل میلیارد دلار قرارداد با ایران امضا کرده‌اند. ولی یا عملیات اجرایی پروژه‌ها را آغاز نکرده‌اند، یا در انجام پروژه‌ها تا آنجا که بتوانند تأخیر می‌کنند. به هر حال نشان داده‌اند که کمک مؤثری برای ایران نیستند.