به تازگی شبکه تلویزیونی «سی بی اس» در گزارشی مدعی شده که «گرگ مورتنسون» نویسنده آمریکایی که آثار وی بسیار پرفروش بوده‌اند، بخش‌هایی از کتاب‌های خود را کپی کرده و از نظر مالی نیز مرتکب خلاف‌هایی شده است.
گزارش شبکه تلویزیونی «سی بی اس» که روز ۱۷ آوریل پخش شد، این نویسنده را متهم می‌کند که فصل‌های مهمی از دو کتاب پرفروش وی به نام‌های «سه فنجان چای» و «سنگ‌ها در مدارس» جعلی و یا کپی‌برداری شده و اتهاماتی را نیز در مورد معاملات و قراردادهای مالی وی مطرح می‌کند.
داستان این دو کتاب وصف ماجراهایی است که چگونه «گرگ مورتنسون» به مناطق کوهستانی و دورافتاده در مرز پاکستان و افغانستان علاقه‌مند شد و سپس با تأسیس یک نهاد خیریه به نام «انستیتو آسیای میانه» سعی کرد که ۱۵۰ مدرسه در این مناطق بسازد.
داستان‌های «گرگ مورتنسون» باعث جلب حمایت معنوی و مالی فراوانی شد و حتی باراک اوباما صد هزار دلار از مبلغ جایزه صلح نوبل خود را به این نهاد خیریه اهدا کرد. ارقام نشان می‌دهند که «انستیتو آسیای میانه» از سال ۲۰۰۶ تا کنون توانسته است حدود ۵۰ میلیون دلار اعانه در آمریکا جمع‌آوری کند.
شهرت این کتاب‌ها به جایی رسید که وزارت دفاع آمریکا مطالعه آن را برای سربازان آمریکایی که به منطقه اعزام می‌شوند اجباری کرد. ولی اکنون حداقل یکی از پژوهشگران پاکستانی که «گرگ مورتنسون» از مشاوره‌های وی استفاده کرده است می‌گوید قصد دارد علیه این نویسنده شکایت کند.
در ایالت مونتانای آمریکا، محل اقامت آقای مورتنسون، یک پرونده تحقیقات قضایی در مورد فعالیت‌های نهاد خیریه وی به جریان افتاده است و بنگاه انتشاراتی «وایکینگ» ناشر این نویسنده اعلام کرده که قصد دارد اتهامات مربوط به عدم صحت ویا جعلی بودن برخی از مطالب در کتاب‌های وی را بررسی کند.
بر اساس تحقیقاتی که خبرنگاران رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی در افغانستان و پاکستان انجام داده‌اند نقاط ابهام، موارد شک‌برانگیز و آمارها و مطالب نادرست در کتاب‌های «گرگ مورتنسون» بیشتر از آن حدی است که در گزارش شبکه تلویزیونی «سی بی اس» به آن اشاره شده است.
علاوه بر این به نظر می‌رسد که اطلاعات و آماری که وی در مورد خدمات و تعداد مدارس ساخته شده توسط بنیاد خیریه ارائه داده است نادرست هستند. به خصوصی در پاکستان بسیاری در این مورد سوء ظن دارند.
او به گروگان گرفته نشد
یک پژوهشگر پشتون‌تبار پاکستانی به نام «منصور خان مسعود» می‌گوید که «گرگ مورتنسون» در یکی از کتاب‌های خود به دروغ مدعی شده که خانواده وی او را به گروگان گرفته‌اند در حالی که آنها از وی محافظت و مهمان‌نوازی کرده‌اند.
شهرت کتاب‌های آقای مورتنسون به جایی رسید که وزارت دفاع آمریکا مطالعه آن را برای سربازان آمریکایی که به منطقه اعزام می‌شوند اجباری کرد
«گرگ مورتنسون» در داستان‌های خود مدعی می‌شود که در سال ۱۹۹۶ توسط فردی که بعدها به یکی از رهبران محلی طالبان بدل شد به گروگان گرفته شده است. ولی «منصورخان مسعود» می‌گوید در دوران اقامت وی در منطقه زادگاهی آنان مورتنسون میهمان خانواده وی بوده است و برای اثبات این موضوع می‌گوید عکس‌ها و قطعات فیلمی وجود دارد که سال‌ها پیش از شبکه‌های تلویزیونی آمریکایی پخش شده و مورتنسون را در کنار اعضای خانواده وی و در حالی که اسلحه به دست دارد نشان می‌دهد.
به نظر می‌رسد که ادعای مورتنسون در مورد ربوده شدن توسط افراد وابسته به طالبان صحت نداشته باشد چون به گروگان گرفتن یک شهروند آمریکایی حتماً موضوع خبری مهمی می‌شد.
گزارشگران رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی در تماس‌های کتبی خواستار گفت‌وگو با آقای مورتنسون شده‌اند ولی یک سخنگوی بنیاد خیریه «انستیتو آسیای میانه» در پاسخ خود گفته است که آقای مورتنسون کسالت دارد و در فرصت‌های بعدی به درخواست مصاحبه و سئولات مطرح شده پاسخ خواهد داد.
«گرگ مورتنسون» در یک پاسخ کتبی به تهیه‌کنندگان گزارش شبکه «سی بی اس» باری دیگر بر حادثه ربودن و گروگانگیری تأکید کرده است.
تعداد مدارسی که ساخته شده‌اند
در یکی از کتاب‌های مورتنسون به فردی به نام «عمران ندیم شیگری» به عنوان یک رهبر محلی اشاره می‌شود که به تبعیت از فتوای یک روحانی شیعه با ساختن مدارس در مناطق شمال غرب پاکستان، منطقه بالتیستان، مخالفت می‌کند.
ندیم شیگری در گفت‌وگو با رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی تأکید می‌کند که تعداد انگشت‌شماری مدرسه در این منطقه توسط بنیاد خیریه مورتنسون ساخته شده است ولی به گفته وی به خاطر اعتماد آقای مورتنسون به کارکنان محلی در مجموع این برنامه کمک‌های آموزشی به خوبی پیش نرفته و علاوه بر این در مورد نظام و مطالب آموزشی در این مدارس نیز فکری نشده است.
ندیم شیگری در مورد مطالب و آمارهای موجود در کتاب‌های مورتنسون می‌گوید که این نوشته‌ها بیشتر جنبه داستان‌سرایی دارند و تا حدی از واقعیت دور هستند ولی شاید هدف وی از این کار جلب حمایت مردم به فعالیت‌های خیریه در این مناطق بوده است.
«احمد رشید» روزنامه‌نگار و محقق سرشناس پاکستانی می‌گوید که «گرگ مورتنسون» به توسعه امکانات آموزشی در مناطق دورافتاده و مرزی پاکستان کمک شایانی کرده است.
«گل زمان» فرمانده ناحیه دورافتاده «نارای» واقع در ولایت «کنار» افغانستان می‌گوید تا کنون سه مورد مدرسه توسط بنیاد خیریه مورتنسون ساخته شده و مورد چهارم در حال تکمیل است. به گفته وی بیش از هزار دانش آموز پسر و دختر در این مدارس تحصیل می‌کنند.
بنیاد خیریه «انستیتو آسیای میانه» مدعی است که در این منطقه مرزی افغانستان هشت مدرسه تأسیس کرده است و خود «گرگ مورتنسون» نیز در یک مصاحبه تلویزیونی تعداد مدارس در ولایت «کنار» افغانستان را ۱۱ مورد اعلام کرد.
ولی «گل زمان» فرماندار این ناحیه می‌گوید دو مورد از مدارسی که در وب سایت بنیاد خیریه آسیای میانه فهرست شده اند توسط اداره بازسازی سازمان ناتو ساخته شده‌اند.
کمک‌های شایان مورتنسون نباید نادیده گرفته شوند
«احمد رشید» روزنامه‌نگار و نویسنده مشهور پاکستانی سال‌هاست که «گرگ مورتنسون» و کارهای وی را می‌شناسد. با وجود آنکه او حاضر نیست صحت تمام مطالب در کتاب‌های مورتنسون را تأیید کند ولی یادآوری می‌کند که نمی‌توان نقش مهم این نویسنده در توسعه امکانات آموزشی، به خصوص برای دختران، در مناطق مرزی پاکستان و افغانستان را نادیده گرفت.
«احمد رشید» در عین حال به نقش مهم مورتنسون در جلب توجه افکار عمومی و سیاستگذاران آمریکایی به سرنوشت مردم ساکن این مناطق اشاره کرده و می‌گوید برای وی دشوار است که این اتهامات در مورد مورتنسون را باور کند.