مشاور خودخوانده وزیر دفاع مستعفی بریتانیا و نقش او در امور ایران

لیام فاکس(چپ) و ادام وریتی

روزنامه های بریتانیایی گزارش داده اند ادم وریتی مشاور خودخوانده لیام فاکس وزیر سابق دفاع بریتانیا، با سرویس اطلاعاتی اسراییل برای سرنگونی دولت احمدی نژاد همکاری کرده است.

به نوشته روزنامه ایندیپندنت وی به قدری مورد اعتماد موساد بود که تصور می‌شد رییس دفتر دکتر فاکس باشد. او توانسته بود دیدارهایی با مقامهای رده بالای دولت اسراییل ترتیب دهد. وریتی چندین سفر به ایران کرده است و طی سالهای گذشته با اپوزیسیون ایرانی در واشنگتن و لندن نیز دیدارهایی داشته است. وریتی زمانی به جرگه همکاران دکتر فاکس پیوست که وی هنوز وزیر دفاع نشده بود اما قرار بود در دولت آینده به این سمت منصوب شود. این رویداد همزمان بود با دیدار نخست وی از ایران در سال ۲۰۰۷ .

این روزنامه می‌نویسد مشاور فاکس بار‌ها به ایران سفر کرده است. اما زمان این سفر‌ها و اینکه وی با چه کسانی دیدار داشته است معلوم نیست. یک منبع دیپلماتیک می‌گوید وقتی آقای وریتی به لندن بازگشت‌ام ای ۶، اداره اطلاعات بریتانیا، وی را برای توضیحات درباره سفرش فراخواند. در ماه مه ‌۲۰۰۹ آقای وریتی که با زبان فارسی تا حدی آشنایی دارد دیداری در ساختمان پورتیکالیس (پارلمان بریتانیا) میان وزیر دفاع و یک لابییست ایرانی بسیار نزدیک به دولت احمدی‌نژاد ترتیب داد.

در ماه فوریه نیز آقای وریتی مهمانی شامی ترتیب داد که در آن دکتر فاکس، متیو گولد، سفیر وقت بریتانیا در اسراییل و شماری از چهره‌های شاخص سیاسی عالیرتبه و احتمالا برخی از ماموران اطلاعاتی اسراییل شرکت داشتند. این میهمانی همزمان بود با کنفرانس امنیتی هرزیلیا که در آن مساله تحریم‌ها علیه ایران نیز مورد بحث قرار گرفت.

با وجود اینکه وریتی هیچ مقام رسمی در وزرات دفاع نداشت یک منبع اسراییلی گفت برای ما شکی نبود که اقای وریتی کسی نبود مگر رییس دفتر دکتر فاکس که توانسته بود چنین دیداری در این سطح را ترتیب دهد و مسلما دانش زیادی در زمینه ایران داشت. وزارت امور خارجه از پاسخ به هرگونه پرسش درباره فعالیت‌های آقای وریتی سر باز زد.

طرحی که وریتی نقشه آن را کشیده بود به نظر نمی‌آمد عملی باشد. اما فعالیت‌های آقای وریتی مشکلاتی را برای دولت بریتانیا به وجود آورده است که با تلاش‌های دیپلماتیک آن برای حل مساله هسته‌ای ایران در تعارض است. این یافته‌های جدید همچنین مسایلی را در زمینه سیاست خارجی بریتانیا مطرح می‌کند که چگونه چنین فردی توانسته است دسترسی بی‌واسطه‌ای به یکی از مهم‌ترین وزارتخانه‌های دولت داشته باشد و همزمان درصدد از میان برداشتن رییس جمهور ایران در قالب «سیاست خارجی در سایه» باشد.

یک منبع دولتی بریتانیا به روزنامه ایندیپندنت گفت: «بایداز او پرسید در ایران چه کار می‌کرده است. توی خیال خودش می‌خواست رژیم ایران را عوض کند. هیچ چیز احمقانه‌تر از این نیست آدم برود تهران و پرچم بریتانیا را به اهتزاز در آورد. آیا واقعا فکر می‌کرد واکنش درست به مساله هسته‌ای ایران داشتن یک دسته آدم در ایران برای تشویق اپوزیسیون است؟ آدم باید نسبت به دیگران حس مسوولیت داشته باشد. هر کاری مثل این باید از طریق دولت انجام شود. مسخره است. از یک عده دعوت کنی و به آنها بقبولانی که حمایت دولت پشت سرشان هست. معلوم است که آنها این اپوزیسیون را به راحتی قلع و قمع می‌کردند.»

این رویدادهای تازه می‌تواند آغاز یک سری تحقیق و تفحص درباره رابطه دکتر فاکس و آقای وریتی باشد.

روزنامه گاردین نیز نوشته است ادم وریتی شخصا ترتیب دیدارهایی را میان لیام فاکس و یک لابییست نزدیک به رژیم ایران را داده بود. وریتی در تاریخ ماه مه ‌۲۰۰۹ شخصا در برابر ساختمان پارلمان بریتانیا به استقبال این رابط ایرانی رفته است و او را به دفتر فاکس راهنمایی کرده است. این رابط ایرانی که نخواست نامش فاش شود به گاردین گفت وریتی واسطه اصلی دیدار ما بود و من فکر می‌کردم دستیار فاکس است. ما سه نفر با هم دیدار کردیم. وریتی رسما به من معرفی نشد. من گمان می‌کردم که او کار‌شناس امور ایران است. نمی‌دانستم کیست. فکر می‌کردم یکی از دستیاران فاکس است.

این رابط ایرانی نگفت محور گفت‌و‌گوهای آنها چه بوده است. به عقیده او وریتی فردی دوست داشتنی و خونگرم بود. وی می‌گوید فاکس را بعد از اینکه به وزارت دفاع منصوب شد دو بار دیگر درحضور افراد دیگری دید.

این یافته‌ها می‌تواند نه تنها موضوع پنهان بودن وریتی در پشت نقاب رابط بین المللی فاکس را عمده کند بلکه این مساله را که چگونه او به یک سیاست موازی و سایه وار را پیش می‌برد آن هم در مورد ایران که به دلیل حساسیت موضوع از پست رسمی دولتی هم مهم‌تر است.

در ماه فوریه نیز وریتی به اسراییل رفت تا درکنفرانسی درباره امنیت منطقه شرکت کند. او نمایندگان اسراییلی را متقاعد کرده بود که ایران به احتمال زیاد تا سال ۲۰۱۲ به بمب اتمی دست خواهد یافت. در مهمانی شام به جز فاکس و متیو گولد سفیر بریتانیا در اسراییل شماری از چهره‌های سیاسی دیگر نیز شرکت کردند.

هنوز معلوم نشده است چرا وریتی این مهمانی شام را ترتیب داده بود و نه مقامهای وزارت خارجه. وریتی همچنین به عنوان «کار‌شناس» مسایل ایران در این کنفرانس حضور داشت. او از سوی یک گروه لابی هوادار اسراییل در بریتانیا دعوت شده بود. سازمان بیکام (مرکز ارتباطات و پژوهش‌های بریتانیا و اسراییل) هزینه سفر و پذیرایی از او را پرداخت کرده بودند.

لورنا فیتز سیمونز رییس سازمان بیکام گفت «ما تنها دو بار با ادم وریتی کار کرده‌ایم. یک بار هزینه سفر او را به کنفرانس هرزیلیا در سال ۲۰۰۹ دادیم تا در پنلی درباره ایران صحبت کند و یک بار هم من دعوت او را برای شرکت در پنلی درباره ایران در لندن در سال ۲۰۰۹ یا ۲۰۱۰ پذیرفتم.»

هنوز میزان ارتباط وریتی با رابط‌های ایرانی‌اش و زمینه تخصص‌اش در مسایل منطقه ناروشن است. ریچارد دالتون سفیر بریتانیا در ایران از ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۶ گفت وریتی را چه در سالهای اقامتش در ایران و چه بعد‌ها ندیده است و افزود: «فقط همینقدر گفته می‌شود که کار‌شناس ایران است اما من هنوز چیزی از او درباره ایران نخوانده‌ام.»

یک ایرانی تبعیدی گفت وریتی را در لندن دیده است: «یکی دو بار قهوه خوردیم. حتی یکی دو کلمه فارسی بلد بود.» یک ایرانی دیگر نیز گفت وریتی از افراد همیشه حاضر در سمینارهای چتم هاوس درباره مسایل ایران بود. وی گفت وریتی در سال ۱۹۹۷ از ایران دیدار کرده بود و با افراد ایرانی در اتاق بازرگانی دیدارهایی داشت. این فرد می‌گوید وقتی در سال ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ با وریتی آشنا شد وریتی خودش را «فردی نزدیک به لیام فاکس» معرفی کرد.

وی گفت: «به تازگی از همکاران عرب خود شنیدم که او خود را مشاور فاکس معرفی می‌کند. به نظر من او به یک کار‌شناس مسایل ایران نمی‌ماند. می‌توانست متقاعد کننده حرف بزند اما اطلاعاتش در مورد ایران عمقی نداشت.»

گفته می‌شود که بیکام رقمی کمتر از ۱۰۰۰ پوند برای پرواز وریتی به اسراییل به او پرداخت کرده است. نام وریتی در فهرست مدعوین و شرکت کنندگان در کنفرانس هرزلیا به صورت «دکتر ادم وریتی مشاور وزارت دفاع سایه، مدیرعامل آتلانتیک بریج بریتانیا» آمده است اما از کار‌شناسی او درباره ایران یا موضوعات دیگر صحبتی نشده است. نام او در لیست شرکت کنندگان سال ۲۰۱۱ دیده نمی‌شود.

فاکس در سخنرانی ماه فوریه خود گفته بود ضرورت دارد مساله فلسطین هر چه زود‌تر حل شود تا حربه را از دست ایران در خاورمیانه بگیریم. کنفرانس سال ۲۰۰۹ تنها یکی دو هفته پس از عملیات اسراییل در نواز غزه که طی آن ۱۴۰۰ فلسطینی کشته شدند برگزار شده بود.