عباس عراقچی معاون آسیا و اقیانوسیه وزیر امور خارجه ایران می‌گوید افراد و کشورهایی وجود دارند که نه به ایران علاقه‌مند هستند و نه به جمهوری آذربایجان و قصد دارند در مناسبات تهران و باکو تنش ایجاد کنند.
معاون وزارت خارجه ایران روز جمعه، ۲۰ مرداد ماه طی مصاحبه‌ای با خبرگزاری ایرنا، روابط تهران - باکو را به «رغم فراز و نشیب»ها در طول بیست سال گذشته، را «خوب و دوستانه» توصیف کرد و گفت: «عده‌ای در تلاشند روابط ایران را با کشورهای دیگر به ویژه همسایگان تخریب کنند که دست عوامل رژیم صهیونیستی را در این قضایا روشن می‌بینیم.»
اظهارات معاون وزیر خارج ایران درباره روابط تهران-باکو در حالی است که از اوایل سال جاری میلادی تنش‌های فزاینده میان دو کشور همسایه اتفاق افتاد که در نهایت باعث شد جمهوری آذربایجان و ایران، در اقدامی، بیش از یک ماه سفرای خود را از کشور مقابل فرا خوانند.
طی یک ماه گذشته مقام‌های جمهوری آذربایجان نیز نسبت به رفع تنش‌ها میان باکو و تهران اظهار امیدواری کرده‌اند، از جمله علی حسن اف رئیس بخش سیاسی-اجتماعی نهاد ریاست جمهوری آذربایجان ماه گذشته اعلام کرد که «طیفی از مسائل تنش‌زا میان ایران و آذربایجان در سطح‌های مختلفی در حال از میان برداشته شدن است.»
اتهام همکاری باکو با موساد برای قتل دانشمندان هسته‌ای ایران
تهران به طور رسمی جمهوری آذربایجان را به همکاری و یاری رساندن به سرویس اطلاعاتی اسرائیل، موساد، برای قتل دانشمندان هسته‌ای ایران متهم کرده است و در همین زمینه ۲۳ بهمن ماه سفیر باکو در تهران به وزارت خارجه ایران فراخوانده شد و یادداشت اعتراض آمیز ایران تحویل وی شد. ایران با طرح اتهامات دیگری نیز طی دو ماه (بهمن و اسفند) سه بار دیگر سفیر باکو در تهران را احضار کرد.
در همین زمینه آقای عراقچی گفته است که «ظاهرا در اعترافات کسانی که دستگیر شده‌اند، چنین مساله‌ای وجود داشته که تماس‌هایی در جمهوری آذربایجان داشته‌اند یا از مسیر این کشور تحرکاتی را داشته‌اند»، اما به گفته وی دیدارهای منظمی میان سرویس‌های اطلاعاتی دو کشور شروع شده که یکی از موضوعات آن نیز مساله ترور دانشمندان هسته‌ای ایران است.
عباس عراقچی اظهار داشت: «دولت آذربایجان به تهران اطمینان داده که اگر تماس‌ها یا رفت و آمدهایی توسط تروریست‌ها در خاکش صورت گرفته است، به هیچ وجه دولت آن کشور در جریان نبوده تا چه رسد به اینکه در این موضوع مساعدتی داشته باشد؛ البته، این ادعای دولت باکوست.»
روز سه شنبه، میخائیل لاوون لوتم طی مصاحبه‌ای با بخش آذربایجانی رادیو اروپای آزاد اعلام داشت که سفارت اسرائیل در باکو با «کادر اندک خود، فقط مشغول انجام امور دیپلماتیک در چهارچوب جمهوری آذربایجان است».
عباس عراقچی همچنین با اشاره به خرید یک و نیم میلیارد دلار تجهیزات نظامی باکو از اسرائیل که منجر به فراخوانده شده سفیر این کشور به وزارت خارجه ایران شد، اظهار داشت: «این مسایل را با مقامات آذری مطرح کردیم و مشخص شد که در این رابطه اغراق و غلو شده است؛ مشخص بود که نیات و اراده‌هایی در جریان است که برخی مسایل را بزرگ کنند و روابط دو کشور را به مرحله حاد برسانند یا نگرانی‌های جدی برای طرف ایرانی به وجود آورند.»
معاون وزیر امور خارجه در عین حال تصریح کرد: «البته نمی‌گویم که جمهوری اسلامی ایران نسبت به روابط باکو با رژیم صهیونیستی به ویژه در حوزه نظامی نگرانی ندارد، ما این نگرانی‌ها را به صورت جدی به طرف مقابل منتقل کرده‌ایم اما دوستان آذری به ما اطمینان داده‌اند که روابط آنها به هیچ وجه علیه ایران نیست.»
معاون آسیا و اقیانوسیه وزیر امور خارجه به مناقشه قره باغ کوهستانی میان باکو – ایروان پرداخت و افزود: «جمهوری آذربایجان ادعا می‌کند که خریدهای نظامی‌اش از رژیم صهیونیستی در مورد مناقشه قره باغ است ولی این مساله رافع نگرانی‌های ایران نیست.»
رقابت‌های یوروویژن
به غیر از اتهام‌های ایران، جمهوری آذربایجان نیز طی ۱۴ ماه گذشته ۴۱ نفر را به اتهام جاسوسی برای سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات ایران بازداشت کرده است، اما اوج تنش‌ها زمانی اتفاق افتاد که اوایل ماه مه در آستانه برگزاری مسابقات آوازخوانی «یوروویژن» مقام‌ها، روحانیان و رسانه‌های ایران به شدت به برگزاری این مسابقات بههگفته آنها «مستهجن» و آنچه که «رژه همجنسبازان در حاشیه این مسابقه» عنوان کردند، تاختند.
به دنبال تجمع اعتراض آمیز جمعی مقابل کنسولگری جمهوری آذربایجان در تبریز و دادن شعارهایی علیه مقامات آذربایجان، دو تجمع اعتراض آمیز مقابل سفارت ایران در باکو برگزار شد و شعارهایی علیه مقامات عالی ایران سر داده شد. به دنبال این حادثه، ایران در اعتراض به آنچه که «توهین به مقدسات در شعارهای آذربایجانی‌ها در مقابل سفارت ایران در باکو» توصیف کرد، سفیر خود را از باکو فراخواند.
در همین زمینه، آقای عراقچی با بیان اینکه نمی‌توان به همه مسایل مربوط به روابط دوجانبه تهران- باکو در یک قالب مشخص نگاه کرد، به برگزاری مسابقات «یورو ویژن» در باکو و نگرانی‌های ایجاد شده در ایران درباره این موضوع اشاره کرد و افزود: «برگزاری مسابقات یورو ویژن که یک کنسرت و مراسم اروپایی بود، نگرانی‌هایی را در بعضی محافل مذهبی کشور ما ایجاد کرد زیرا شایعاتی درباره حواشی این برنامه وجود داشت که چنانچه صحت می‌داشت، در شان یک کشور اسلامی نبود.»
معاون آسیا و اقیانوسیه وزیر امور خارجه ایران در ادامه گفت که «محافلی هستند که نه دوست ایران هستند و نه دوست جمهوری آذربایجان و به این گونه شایعات در داخل کشور بین علما و گروه‌های مذهبی دامن می‌زنند تا روابط دو کشور را دچار حالت اضطراب و تنش کنند.»
عراقچی تصریح کرد: «مقامات آذری همواره این اطمینان را به مقامات ایرانی می‌دادند که چنین مسایلی (رژه همجنسگرایان در حاشیه مسابقه) در زمان برگزاری این مسابقات رخ نخواهد داد و در نهایت هم چنین مسایلی را شاهد نبودیم.»
وی با بیان اینکه مقام‌های ایرانی و آذری تلاش زیادی کردند تا در آن زمان فضا کنترل شود، خاطرنشان کرد: «مقامات جمهوری آذربایجان به ما اطمینان داده بودند که شئونات زیبنده یک کشور اسلامی را در زمان برگزاری این مسابقات رعایت خواهند کرد و ما هم اطمینان خاطر داشتیم، اما در نهایت تنش‌هایی به وجود آمد.»
معاون وزارت خارجه ایران همچنین گفت که در نظر دارد سفری به جمهوری آذربایجان داشته باشد.
معاون وزارت خارجه ایران روز جمعه، ۲۰ مرداد ماه طی مصاحبه‌ای با خبرگزاری ایرنا، روابط تهران - باکو را به «رغم فراز و نشیب»ها در طول بیست سال گذشته، را «خوب و دوستانه» توصیف کرد و گفت: «عده‌ای در تلاشند روابط ایران را با کشورهای دیگر به ویژه همسایگان تخریب کنند که دست عوامل رژیم صهیونیستی را در این قضایا روشن می‌بینیم.»
اظهارات معاون وزیر خارج ایران درباره روابط تهران-باکو در حالی است که از اوایل سال جاری میلادی تنش‌های فزاینده میان دو کشور همسایه اتفاق افتاد که در نهایت باعث شد جمهوری آذربایجان و ایران، در اقدامی، بیش از یک ماه سفرای خود را از کشور مقابل فرا خوانند.
طی یک ماه گذشته مقام‌های جمهوری آذربایجان نیز نسبت به رفع تنش‌ها میان باکو و تهران اظهار امیدواری کرده‌اند، از جمله علی حسن اف رئیس بخش سیاسی-اجتماعی نهاد ریاست جمهوری آذربایجان ماه گذشته اعلام کرد که «طیفی از مسائل تنش‌زا میان ایران و آذربایجان در سطح‌های مختلفی در حال از میان برداشته شدن است.»
اتهام همکاری باکو با موساد برای قتل دانشمندان هسته‌ای ایران
تهران به طور رسمی جمهوری آذربایجان را به همکاری و یاری رساندن به سرویس اطلاعاتی اسرائیل، موساد، برای قتل دانشمندان هسته‌ای ایران متهم کرده است و در همین زمینه ۲۳ بهمن ماه سفیر باکو در تهران به وزارت خارجه ایران فراخوانده شد و یادداشت اعتراض آمیز ایران تحویل وی شد. ایران با طرح اتهامات دیگری نیز طی دو ماه (بهمن و اسفند) سه بار دیگر سفیر باکو در تهران را احضار کرد.
در همین زمینه آقای عراقچی گفته است که «ظاهرا در اعترافات کسانی که دستگیر شده‌اند، چنین مساله‌ای وجود داشته که تماس‌هایی در جمهوری آذربایجان داشته‌اند یا از مسیر این کشور تحرکاتی را داشته‌اند»، اما به گفته وی دیدارهای منظمی میان سرویس‌های اطلاعاتی دو کشور شروع شده که یکی از موضوعات آن نیز مساله ترور دانشمندان هسته‌ای ایران است.
عباس عراقچی اظهار داشت: «دولت آذربایجان به تهران اطمینان داده که اگر تماس‌ها یا رفت و آمدهایی توسط تروریست‌ها در خاکش صورت گرفته است، به هیچ وجه دولت آن کشور در جریان نبوده تا چه رسد به اینکه در این موضوع مساعدتی داشته باشد؛ البته، این ادعای دولت باکوست.»
روز سه شنبه، میخائیل لاوون لوتم طی مصاحبه‌ای با بخش آذربایجانی رادیو اروپای آزاد اعلام داشت که سفارت اسرائیل در باکو با «کادر اندک خود، فقط مشغول انجام امور دیپلماتیک در چهارچوب جمهوری آذربایجان است».
عباس عراقچی همچنین با اشاره به خرید یک و نیم میلیارد دلار تجهیزات نظامی باکو از اسرائیل که منجر به فراخوانده شده سفیر این کشور به وزارت خارجه ایران شد، اظهار داشت: «این مسایل را با مقامات آذری مطرح کردیم و مشخص شد که در این رابطه اغراق و غلو شده است؛ مشخص بود که نیات و اراده‌هایی در جریان است که برخی مسایل را بزرگ کنند و روابط دو کشور را به مرحله حاد برسانند یا نگرانی‌های جدی برای طرف ایرانی به وجود آورند.»
معاون وزیر امور خارجه در عین حال تصریح کرد: «البته نمی‌گویم که جمهوری اسلامی ایران نسبت به روابط باکو با رژیم صهیونیستی به ویژه در حوزه نظامی نگرانی ندارد، ما این نگرانی‌ها را به صورت جدی به طرف مقابل منتقل کرده‌ایم اما دوستان آذری به ما اطمینان داده‌اند که روابط آنها به هیچ وجه علیه ایران نیست.»
معاون آسیا و اقیانوسیه وزیر امور خارجه به مناقشه قره باغ کوهستانی میان باکو – ایروان پرداخت و افزود: «جمهوری آذربایجان ادعا می‌کند که خریدهای نظامی‌اش از رژیم صهیونیستی در مورد مناقشه قره باغ است ولی این مساله رافع نگرانی‌های ایران نیست.»
رقابت‌های یوروویژن
به غیر از اتهام‌های ایران، جمهوری آذربایجان نیز طی ۱۴ ماه گذشته ۴۱ نفر را به اتهام جاسوسی برای سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات ایران بازداشت کرده است، اما اوج تنش‌ها زمانی اتفاق افتاد که اوایل ماه مه در آستانه برگزاری مسابقات آوازخوانی «یوروویژن» مقام‌ها، روحانیان و رسانه‌های ایران به شدت به برگزاری این مسابقات بههگفته آنها «مستهجن» و آنچه که «رژه همجنسبازان در حاشیه این مسابقه» عنوان کردند، تاختند.
به دنبال تجمع اعتراض آمیز جمعی مقابل کنسولگری جمهوری آذربایجان در تبریز و دادن شعارهایی علیه مقامات آذربایجان، دو تجمع اعتراض آمیز مقابل سفارت ایران در باکو برگزار شد و شعارهایی علیه مقامات عالی ایران سر داده شد. به دنبال این حادثه، ایران در اعتراض به آنچه که «توهین به مقدسات در شعارهای آذربایجانی‌ها در مقابل سفارت ایران در باکو» توصیف کرد، سفیر خود را از باکو فراخواند.
در همین زمینه، آقای عراقچی با بیان اینکه نمی‌توان به همه مسایل مربوط به روابط دوجانبه تهران- باکو در یک قالب مشخص نگاه کرد، به برگزاری مسابقات «یورو ویژن» در باکو و نگرانی‌های ایجاد شده در ایران درباره این موضوع اشاره کرد و افزود: «برگزاری مسابقات یورو ویژن که یک کنسرت و مراسم اروپایی بود، نگرانی‌هایی را در بعضی محافل مذهبی کشور ما ایجاد کرد زیرا شایعاتی درباره حواشی این برنامه وجود داشت که چنانچه صحت می‌داشت، در شان یک کشور اسلامی نبود.»
معاون آسیا و اقیانوسیه وزیر امور خارجه ایران در ادامه گفت که «محافلی هستند که نه دوست ایران هستند و نه دوست جمهوری آذربایجان و به این گونه شایعات در داخل کشور بین علما و گروه‌های مذهبی دامن می‌زنند تا روابط دو کشور را دچار حالت اضطراب و تنش کنند.»
عراقچی تصریح کرد: «مقامات آذری همواره این اطمینان را به مقامات ایرانی می‌دادند که چنین مسایلی (رژه همجنسگرایان در حاشیه مسابقه) در زمان برگزاری این مسابقات رخ نخواهد داد و در نهایت هم چنین مسایلی را شاهد نبودیم.»
وی با بیان اینکه مقام‌های ایرانی و آذری تلاش زیادی کردند تا در آن زمان فضا کنترل شود، خاطرنشان کرد: «مقامات جمهوری آذربایجان به ما اطمینان داده بودند که شئونات زیبنده یک کشور اسلامی را در زمان برگزاری این مسابقات رعایت خواهند کرد و ما هم اطمینان خاطر داشتیم، اما در نهایت تنش‌هایی به وجود آمد.»
معاون وزارت خارجه ایران همچنین گفت که در نظر دارد سفری به جمهوری آذربایجان داشته باشد.