حمید بعیدی‌نژاد، مدیرکل سیاسی و بین‌الملل وزارت خارجه و یکی از اعضای تیم مذاکره‌کنندگان هسته‌ای می‌گوید رآکتور آب سنگین اراک و استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته از جمله دشواری‌های دور تاره گفت‌وگوهای هسته‌ای خواهد بود.
قرار است دور تازه گفت‌وگوهای هسته‌ای با شرکت محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، صبح روز سه‌شنبه در وین از سرگرفته شود تا دو طرف بر سر توافقی فراگیر در مورد برنامه هسته‌ای ایران و رفع تحریم‌ها گفت‌وگو کنند.
بعیدی‌نژاد در مصاحبه با خبرگزاری ایرنا روز یکشنبه ۲۷ بهمن به پاره‌ای از مشکلات داخلی و خارجی در مذاکرات اشاره کرده و گفته است رآکتور آب سنگین اراک و سانتریفیوژهای نسل جدید از جمله «سخت‌ترین» موضوعات مذاکرات خواهند بود.
فشار داخلی و خارجی
به گفته بعیدی‌نژاد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای از جانب شماری از گروههای سیاسی تحت فشار است اما در سطوح بالای کشور تصمیم بر ادامه مذاکرات است. وی گفت برخی گروههای داخلی نمی‌خواهند مذاکرات به نتیجه برسد.
معاون وزارت خارجه با اشاره به ترک مذاکرات هسته‌ای همزمان با اضافه شدن شماری از شرکت‌ها و افراد به فهرست تحریم‌های آمریکا گفت: «ما جلسات کارشناسی را به این دلیل ترک کردیم که به مذاکرات لطمه نخورد و آمریکایی‌ها هوشیار شوند که باید جلوی فشارهای داخلی خود را بگیرند و از اقداماتی که می‌تواند روند مذاکرات را با مشکل روبرو کند، خودداری کنند. البته آنها انتظار واکنش شدید ایران را نداشتند.»
پس از توافقنامه ژنو آمریکا دو بار به فهرست تحریم‌های خود چندین فرد و شرکت را اضافه کرده است.
یکی از مواردی که ایران به موجب توافق ژنو پذیرفته، خودداری از نصب بیشتر سانتریفیوژ در تاسیسات غنی‌سازی در طول شش ماه است. ایران تنها می‌تواند سانتریفیوژهای تازه خود را جایگزین سانتریفیوژهای از کار افتاده بکند.
در همین حال به گفته علی‌اکبر صالحی از ۱۸ هزار سانتریفیوژ، طبق توافق موقت ژنو ۹۰۰۰ دستگاه فعال هستند و ایران به طور «داوطلبانه» پذیرفته است که به ۹ هزارتای دیگر گاز تزریق نکند.
رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین گفته است فعالیت سانتریفیوژها در دولت پیشین نیز به همین مقدار بود و ایران با توافق موقت ژنو پذیرفته به سانتریفیوژهای بیشتری گاز تزریق نکند. ایران بعلاوه پذیرفته است غنی‌سازی ۲۰ درصدی در سایت فردو را به حال تعلیق درآورد.
سانتریفیوژهای نسل جدید
در این مورد بعیدی‌نژاد می‌گوید که ایران به موجب توافق ژنو در این مدت نمی‌تواند سانتریفیوژهای نسل جدید را جایگزین سانتریفیوژهای از کار افتاده بکند و دستگاه‌های جایگزین باید از همان نوع باشند.
بعیدی‌نژاد با اشاره به مذاکرات در پیش رو می‌گوید که ایران نمی‌پذیرد که در آینده هم نتواند سانتریفیوژهای نسل جدید را جایگزین کند.
وی تصریح کرد: «فعلا تنها برای شش ماه امکان جایگزینی محدود می‌شود. اما واقعیت این است که به طور قطع یکی از مشکل‌ترین موارد در بحث توافق جامع همین بحث خواهد بود.»
رآکتور اراک
معاون وزارت خارجه ایران رآکتور ۴۰ مگاواتی اراک را نیز «یکی از مهمترین و سخت‌ترین موضوعات » مذاکرات دانست و گفت: «ما به این تاسیسات به عنوان دستاورد ملی نگاه می‌کنیم اما طرف غربی از راه‌اندازی آن احساس نگرانی می‌کند. به دلیل سوءنیتی که طرف غربی نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای ما و همچنین نگرانی از دسترسی ایران به سوخت پلوتونیوم دارند، بنابراین ترجیح می‌دهند که به هیچ وجه این راکتور راه‌اندازی نشود.»
وی افزود: «به طور قطع ما به دنبال حفظ این رآکتور خواهیم بود. درعین حال اعلام کردیم به طرف غربی که آمادگی داریم برای رفع نگرانی راه‌حل‌های فنی درنظر بگیریم. البته طبیعی است که گروه ۱+۵ به دنبال این است که ایران از رآکتور آب سنگین اراک صرف نظر کند، که به طور قطع چنین نخواهد شد. بنابراین برای رسیدن به توافق بر سر این موضوع باید یک سری اقدامات و روش‌های فنی و مهندسی را در نظر بگیریم که نگرانی‌های مشروع را برطرف نماید.»
ایران می‌گوید این رآکتور را برای جایگزین کردن رآکتور تحقیقاتی امیرآباد تهران می‌خواهد اما غربی‌ها ابراز نگرانی کرده‌اند که ایران با پلوتونیوم این رآکتور می‌تواند ظرفیت ساخت سلاح هسته‌ای خود را گسترش دهد.
پیش از این علی‌اکبر صالحی گفته بود که ایران حاضر است در طراحی این رآکتور تغییراتی بدهد بطوریکه پلوتونیوم کمتری در آن تولید شود تا از نگرانی‌ها کاسته شود.
صالحی همچنین گفته بود که ایران تاسیسات بازفرآوری در اختیار ندارد و نمی‌تواند پلوتونیم این رآکتور را به سطح تسلیحاتی برساند.
تیم‌های مذاکراتی ایران در طول سال‌های گذشته به دنبال «چرخه باز» غنی‌سازی بوده‌اند؛ در «چرخه باز» فرآیند بازفرآوری از سوخت هسته‌ای مصرف شده نیروگاه‌ها انجام نمی‌گیرد.
ایران در مورد نیروگاه بوشهر، متعهد شده است که سوخت مصرفی را به روسیه بازگرداند.
پروتکل الحاقی
حمید بعیدی‌نژاد در بخش دیگری از این مصاحبه گفت که اجرای پروتکل الحاقی مشکلی برای کشور ایجاد نمی‌کند چراکه ایران پروتکل الحاقی را «دوسال ونیم» اجرا می‌کرد.
ایران در مهرماه سال ۱۳۸۲ و هنگامی که احتمال رفتن پرونده ایران برای نخستین بار به شورای امنیت مطرح بود، پروتکل الحاقی را امضا کرد و به «صورت داوطلبانه» به اجرا درآورد.
پروتکل الحاقی با این حال در مجلس به تصویت نرسیده است.
بعیدی‌نژاد درباره پروتکل الحاقی گفت: «در پروتکل بازدیدها قدری گسترده‌تر و با ابزارهای دقیق‌تر خواهد بود و چیزی فراتر از این نیست. این حد دلیلی ندارد که باعث وحشت ما شود. مشکل پروتکل الحاقی این نیست که ما نگران اجرای آن هستیم، تنها مسئله این است که ایران می‌خواهد پروتکل الحاقی را در شرایطی اجرا شود که توازن بین دو تعهدات طرف برقرار شود.»
برخی از مخالفان پروتکل الحاقی، بازرسی‌های آژانس از عراق دوره صدام را به عنوان نمونه‌ای مشکلات امنیتی پروتکل الحاقی عنوان می‌کنند. این درحالی است که درآن دوره بازرسی‌های ویژه آژانس از عراق صورت گرفته بود که فراتر از مفاد پروتکل الحاقی است.
قرار است دور تازه گفت‌وگوهای هسته‌ای با شرکت محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، صبح روز سه‌شنبه در وین از سرگرفته شود تا دو طرف بر سر توافقی فراگیر در مورد برنامه هسته‌ای ایران و رفع تحریم‌ها گفت‌وگو کنند.
بعیدی‌نژاد در مصاحبه با خبرگزاری ایرنا روز یکشنبه ۲۷ بهمن به پاره‌ای از مشکلات داخلی و خارجی در مذاکرات اشاره کرده و گفته است رآکتور آب سنگین اراک و سانتریفیوژهای نسل جدید از جمله «سخت‌ترین» موضوعات مذاکرات خواهند بود.
فشار داخلی و خارجی
به گفته بعیدی‌نژاد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای از جانب شماری از گروههای سیاسی تحت فشار است اما در سطوح بالای کشور تصمیم بر ادامه مذاکرات است. وی گفت برخی گروههای داخلی نمی‌خواهند مذاکرات به نتیجه برسد.
معاون وزارت خارجه با اشاره به ترک مذاکرات هسته‌ای همزمان با اضافه شدن شماری از شرکت‌ها و افراد به فهرست تحریم‌های آمریکا گفت: «ما جلسات کارشناسی را به این دلیل ترک کردیم که به مذاکرات لطمه نخورد و آمریکایی‌ها هوشیار شوند که باید جلوی فشارهای داخلی خود را بگیرند و از اقداماتی که می‌تواند روند مذاکرات را با مشکل روبرو کند، خودداری کنند. البته آنها انتظار واکنش شدید ایران را نداشتند.»
پس از توافقنامه ژنو آمریکا دو بار به فهرست تحریم‌های خود چندین فرد و شرکت را اضافه کرده است.
یکی از مواردی که ایران به موجب توافق ژنو پذیرفته، خودداری از نصب بیشتر سانتریفیوژ در تاسیسات غنی‌سازی در طول شش ماه است. ایران تنها می‌تواند سانتریفیوژهای تازه خود را جایگزین سانتریفیوژهای از کار افتاده بکند.
در همین حال به گفته علی‌اکبر صالحی از ۱۸ هزار سانتریفیوژ، طبق توافق موقت ژنو ۹۰۰۰ دستگاه فعال هستند و ایران به طور «داوطلبانه» پذیرفته است که به ۹ هزارتای دیگر گاز تزریق نکند.
رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین گفته است فعالیت سانتریفیوژها در دولت پیشین نیز به همین مقدار بود و ایران با توافق موقت ژنو پذیرفته به سانتریفیوژهای بیشتری گاز تزریق نکند. ایران بعلاوه پذیرفته است غنی‌سازی ۲۰ درصدی در سایت فردو را به حال تعلیق درآورد.
سانتریفیوژهای نسل جدید
در این مورد بعیدی‌نژاد می‌گوید که ایران به موجب توافق ژنو در این مدت نمی‌تواند سانتریفیوژهای نسل جدید را جایگزین سانتریفیوژهای از کار افتاده بکند و دستگاه‌های جایگزین باید از همان نوع باشند.
بعیدی‌نژاد با اشاره به مذاکرات در پیش رو می‌گوید که ایران نمی‌پذیرد که در آینده هم نتواند سانتریفیوژهای نسل جدید را جایگزین کند.
وی تصریح کرد: «فعلا تنها برای شش ماه امکان جایگزینی محدود می‌شود. اما واقعیت این است که به طور قطع یکی از مشکل‌ترین موارد در بحث توافق جامع همین بحث خواهد بود.»
رآکتور اراک
معاون وزارت خارجه ایران رآکتور ۴۰ مگاواتی اراک را نیز «یکی از مهمترین و سخت‌ترین موضوعات » مذاکرات دانست و گفت: «ما به این تاسیسات به عنوان دستاورد ملی نگاه می‌کنیم اما طرف غربی از راه‌اندازی آن احساس نگرانی می‌کند. به دلیل سوءنیتی که طرف غربی نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای ما و همچنین نگرانی از دسترسی ایران به سوخت پلوتونیوم دارند، بنابراین ترجیح می‌دهند که به هیچ وجه این راکتور راه‌اندازی نشود.»
وی افزود: «به طور قطع ما به دنبال حفظ این رآکتور خواهیم بود. درعین حال اعلام کردیم به طرف غربی که آمادگی داریم برای رفع نگرانی راه‌حل‌های فنی درنظر بگیریم. البته طبیعی است که گروه ۱+۵ به دنبال این است که ایران از رآکتور آب سنگین اراک صرف نظر کند، که به طور قطع چنین نخواهد شد. بنابراین برای رسیدن به توافق بر سر این موضوع باید یک سری اقدامات و روش‌های فنی و مهندسی را در نظر بگیریم که نگرانی‌های مشروع را برطرف نماید.»
ایران می‌گوید این رآکتور را برای جایگزین کردن رآکتور تحقیقاتی امیرآباد تهران می‌خواهد اما غربی‌ها ابراز نگرانی کرده‌اند که ایران با پلوتونیوم این رآکتور می‌تواند ظرفیت ساخت سلاح هسته‌ای خود را گسترش دهد.
پیش از این علی‌اکبر صالحی گفته بود که ایران حاضر است در طراحی این رآکتور تغییراتی بدهد بطوریکه پلوتونیوم کمتری در آن تولید شود تا از نگرانی‌ها کاسته شود.
صالحی همچنین گفته بود که ایران تاسیسات بازفرآوری در اختیار ندارد و نمی‌تواند پلوتونیم این رآکتور را به سطح تسلیحاتی برساند.
تیم‌های مذاکراتی ایران در طول سال‌های گذشته به دنبال «چرخه باز» غنی‌سازی بوده‌اند؛ در «چرخه باز» فرآیند بازفرآوری از سوخت هسته‌ای مصرف شده نیروگاه‌ها انجام نمی‌گیرد.
ایران در مورد نیروگاه بوشهر، متعهد شده است که سوخت مصرفی را به روسیه بازگرداند.
پروتکل الحاقی
حمید بعیدی‌نژاد در بخش دیگری از این مصاحبه گفت که اجرای پروتکل الحاقی مشکلی برای کشور ایجاد نمی‌کند چراکه ایران پروتکل الحاقی را «دوسال ونیم» اجرا می‌کرد.
ایران در مهرماه سال ۱۳۸۲ و هنگامی که احتمال رفتن پرونده ایران برای نخستین بار به شورای امنیت مطرح بود، پروتکل الحاقی را امضا کرد و به «صورت داوطلبانه» به اجرا درآورد.
پروتکل الحاقی با این حال در مجلس به تصویت نرسیده است.
بعیدی‌نژاد درباره پروتکل الحاقی گفت: «در پروتکل بازدیدها قدری گسترده‌تر و با ابزارهای دقیق‌تر خواهد بود و چیزی فراتر از این نیست. این حد دلیلی ندارد که باعث وحشت ما شود. مشکل پروتکل الحاقی این نیست که ما نگران اجرای آن هستیم، تنها مسئله این است که ایران می‌خواهد پروتکل الحاقی را در شرایطی اجرا شود که توازن بین دو تعهدات طرف برقرار شود.»
برخی از مخالفان پروتکل الحاقی، بازرسی‌های آژانس از عراق دوره صدام را به عنوان نمونه‌ای مشکلات امنیتی پروتکل الحاقی عنوان می‌کنند. این درحالی است که درآن دوره بازرسی‌های ویژه آژانس از عراق صورت گرفته بود که فراتر از مفاد پروتکل الحاقی است.