بسکتبال زنان در ایران؛ سال‌های دور از مسابقه

خانواده بسکتبال زنان در ایران نسبت به عدم اعزام تیم ملی به مسابقات بین‌المللی معترضند. مرضیه اکبرآبادی در دولت قبلی، بسکتبال زنان را «ورزشی اضافی» معرفی کرد. دولت تغییر کرده و اکبرآبادی هم برکنار شده اما وضعیت تیم ملی بسکتبال زنان مانند گذشته است.

بسکتبال زنان ایران سابقه‌ای طولانی در آسیا دارد. پیش از آغاز فعالیت بسیاری از کشورهای این قاره، ایران در دهه ۵۰ شمسی دارای لیگ منظم بسکتبال زنان بود. لیگی که همچنان برپاست اما تماس بین‌المللی وجود ندارد.

سال ۱۳۸۷ آخرین اعزام صورت گرفت و تیم ملی راهی سوریه شد تا با غلبه بر عراق و دو شکست از لبنان و سوریه به عنوان چهارم غرب آسیا برسد.

طی این مدت حتی میزبانی ایران در مسابقات غرب آسیا لغو شده و فدراسیون بسکتبال دلیل این امر را حضور مربیان و داوران مرد در تیم‌های خارجی دانسته. محمود مشحون هم اعلام کرد این مسئله با فرهنگ، اعتقاد و ارزش‌های دینی ما تناقض دارد.

تماشای مسابقات، از دیگر مشکلات بسکتبال زنان ایران است. برخی کنشگران اجتماعی در خصوص حق حضور در ورزشگاه‌ها و تماشای مسابقات مردان فعالیت می‌کنند. اما زنان بسکتبالیست، خواستار تحقق عکس قضیه هم هستند. یعنی حق حضور خانواده‌هایشان در سالن برای تماشای مسابقات آنها.

فرانک طیاری به خبرگزاری ایسنا می‌گوید: «تیم‌های بسکتبال بانوان با حجاب بازی می‌کنند و می‌توانیم شاهد حضور تماشاگران بیشتری باشیم. اگر حداقل خانواده‌های بازیکنان بتوانند بازی‌ها را ببینند هم اتفاق خوبی برای لیگ خواهد بود. خانواده‌ها با دیدن بازی‌ها، برای سرمایه‌گذاری هم انگیزه پیدا می‌کنند و تا حدود زیادی از مشکلات برطرف می‌شود.»

در بازی رده‌بندی سوپر لیگ بسکتبال دختران، ذوب‌آهن با سرمربیگری آیلین ملکیان بر شهرداری بندرعباس غلبه کرد و سوم شد. در فینال هم آرارات توانست گاز تهران را شکست دهد و روی سکوی قهرمانی بایستد.

بهارک زرین‌قبا مسئولیت سرمربیگری آرارات را برعهده داشت. ستاره این تیم هم تینا عیسائیان است که به گفته بازیکنان تیم ملی از جمله سعیده علی، «تینا از همه بازیکنان ایران ۱۰ پله بالا‌تر است. بازیکن عجیبی است و در هر تیمی که باشد، آن تیم قهرمان خواهد شد!»

با پایان این مسابقات، سرمربی تیم گاز گفته فدراسیون باید از فرصت باقی مانده برای حضور بانوان در رقابت‌های بین‌المللی استفاده کند. اگر این فرصت از دست برود، فدراسیون جهانی دیگر به ایران توجه نخواهد کرد.

حدود شش ماه از صدور مجوز فدراسیون جهانی بسکتبال برای حضور بانوان با حجاب اسلامی در میادین بین‌المللی می‌گذرد اما تیم ملی ایران همچنان بلاتکلیف است و در این مدت حتی یک بازی تدارکاتی هم انجام نداده. مربیان و داوران نیز با هزینه شخصی به کلاس‌های خارج از کشور می‌روند.

دلارام کریمی از چهره‌های مطرح این رشته ورزشی معتقد است: بسیاری از بازیکنان از حضور در اردوی‌های بی‌نتیجه خسته شده‌اند. شش سال است در اردو‌ها شرکت می‌کنند اما در ‌‌نهایت به هیچ مسابقه‌ای اعزام نمی‌شوند. چه دلیلی وجود دارد که تیم ملی نتواند به رقابت‌های برون‌مرزی برود؟

سعیده علی بازیکن تیم ملی نیز دیدگاهی مشابه دارد: «در این یک سال، خبری از اردوی تیم ملی نبوده و قرار است بعد از لیگ تمریناتی داشته باشیم. بعد از هشت سال امیدوارم یک بازی رسمی انجام شود. یکی از آرزوهای من این است در مسابقات آسیایی شرکت کنم.»

فرانک طیاری هم تاکید کرده فدراسیون در برگزاری بازی برای تیم ملی بانوان باید پیگیری بیشتری انجام دهد. مدت زیادی است که قول داده‌اند اردوهای تیم ملی را تشکیل بدهند اما تا الان این اتفاق رخ نداده. البته تمرین بدون برگزاری مسابقه فایده‌ای ندارد.

برخی بازیکنان تیم ملی چنان ناامید هستند که گفته‌اند اگر اردوی تیم ملی برپا شود هم به تمرینات نمی‌روند چرا که فقط تمرین است و مسابقه‌ای برگزار نمی‌شود.

فدراسیون جهانی برای حضور بازیکنان محجبه در مسابقات، مهلت محدودی تعیین کرده که چند ماه از آن سپری شده و به گفته خانم طیاری اگر طی مدت باقی مانده نیز ایران در مسابقات برون مرزی شرکت نکند، فیبا دیگر به ایران اهمیتی نخواهد داد.

مرضیه تکه اکبرآبادی معاونت پیشین زنان در وزارت ورزش، در نشستی با مسئولین بسکتبال بانوان، تیم ملی بسکتبال زنان را «اضافی» دانست. او اگر چنین دیدگاهی را به زبان نیاورده بود هم سفرهای خارجی بسکتبال بانوان در دهه اخیر، گویای وضعیت این رشته ورزشی است. سفری به مالزی برای دو بازی دوستانه و سفری به سوریه برای حضور در مسابقات غرب آسیا.

غیر از تیم ملی، پاییز سال ۱۳۹۲ در مسابقه‌های بین دانشگاهی به میزبانی آنتورپ، تیم دانشگاه آزاد با نام جمعیت هلال احمر حضور یافت. تیمی با ترکیب فهیمه فراتی، ترانه کاکاوند‌پور، سارا صادق، سعیده علی، گلنوش صدق روحی، مونا بهبهانی و سحر نجفی که با غلبه بر نمایندگان آلبانی و بلژیک به قهرمانی رسید.

فتانه هادوی سرمربی تیم ملی بسکتبال بانوان در واکنش به وضعیت این رشته گفته: واقعاً مظلوم هستیم و هیچ تردیدی در این موضوع ندارم. تاکنون در هیچ کشور خارجی مسابقه نداده‌ایم و هرچه بوده در ایران بوده.

محمود مشحون رئیس پیشین فدراسیون بسکتبال هم در پاسخ به انتقادات گفت: در بخش مردان با هیچ‌کدام از سفر‌هایمان مخالفت نمی‌کنند، اما در بانوان همه حساس می‌شوند.