فیروز نادری: کنجکاوی باعث پیشرفت من بود

برای نخستین بار یک سیارک به نام دانشمندی ایرانی/آمریکایی نامگذاری شده است. این سیارک که ۱۰ کیلومتر قطر دارد و تقریبا هر چهار سال یک بار به دور خورشید می‌گردد، در کمربندی بین کره مریخ و مشتری درحرکت است.

فیروز نادری، ‌دانشمند با سابقه فضایی و مدیر اکتشافات منظومه شمسی سازمان ملیِ هوانوردی و فضایی آمریکا معروف به ناسا، می‌گوید که این سیارک از این پس «سیارک ۵۵۱۵ نادری» خوانده می‌شود.

فیروز نادری، خبر این هدیه استثنایی را در مراسمی که برای بازنشستگی‌اش در ناسا برپا شده بود، ‌دریافت کرده است و از اینکه سیارکی که تا میلیاردها سال به دور خورشید می‌گردد به نام او نامگذاری شده، فروتنانه ابراز خرسندی و سپاسگزاری می‌کند.

رادیو فردا در گفت‌وگو با فیروز نادری در لس‌آنجلس، ابتدا از او می‌پرسد، چه زمان و چگونه از این موضوع با خبر شده است.

گفت‌وگوی حسین قویمی با فیروز نادری درباره نامگذاری سیارکی به نام این دانشمند ایرانی

فیروز نادری: من اطلاع پیدا کردم روز بیست و هشتم مارچ که جی پی ال بخش ناسا که من آنجا کار کردم، مراسمی داشت برای بازنشستگی من. سیصد چهارصد نفر را دعوت کرده بودند. آخر برنامه رییس جی پی ال اعلام کرد که اسم یک سیاره کوچک را عوض کردند و گذاشتند نادری. البته در بعضی از جراید آمده که ناسا این کار را کرده. در صورتی که ناسا اجازه اینکه اسم سیارک را عوض کند ندارد. نه تنها ناسا که موسسه فضایی آمریکا است بلکه هیچ موسسه فضایی کشورهای دیگر مانند فرانسه و آلمان هم نمی‌توانند این کار را بکنند. این اسم گذاری توسط یک مراتب بین‌المللی انجام می‌شود و یک سازمانی به اسم International Astronomical Union که یک سازمان بین‌المللی است جزوی از کارهایی که می‌کند به تقاضا برای تعویض اسم یک سیاره به اسم کسی بررسی می‌کنند تا ببینند که این کار باید انجام شود یا نه. بعد آنها این کار را می‌کنند. مثل همین مورد که توی سه ماه گذشته که برای من هم سورپرایز بود جی پی ال ناسا به خاطر من یک تقاضا نامه نوشته بودند به این موسسه IAU و آنها هم بررسی کرده بودند و موافقت کرده بودند.

آقای نادری، از اینکه یک سیارک به نام شما تا میلیاردها سال دور خورشید می‌گردد چه احساسی دارید و هنگامی که این خبر را شنیدید چه حالی به شما دست داد؟

برای من خیلی غیرمنتظره بود و خب احساس خوبی است که بعد از اینکه ما از صحنه زمین می‌رویم یک چیزی به اسم ما باقی می‌ماند. حالا اگر روی کره زمین باشد که احتمالا بعد از هزارسال دو هزار سال و یا ده هزار سال ممکن است خراب شود ولی این چیزی است که میلیاردها سال می‌ماند. و خب من خیلی خوشحال بودم از این جریان و خیلی grateful (سپاسگزار)

همانطور که اشاره کردید و در صفحه فیسبوک خودتان هم اعلام کردید تصمیم گرفتید که بازنشسته شوید. چرا چنین تصمیمی گرفتید و بعد از این خیال دارید چه کارهایی کنید؟

من ۳۶ سال در این سازمان جی پی ال که یکی از مراکز ناسا است فعال بودم و خب بعد از ۳۶ سال دیگر وقتش رسیده که آدم مشعل را بده دست نسل جوان. به هر صورت من طبعا نمی‌توانم بدون کار بمانم و باید خودم را مشغول کنم. البته جی پی ال از من خواسته که رابطه را کلا ترک نکنم و اگر شده ماهی یکی دو روز برای مشاوره بروم. ولی کاری که احتمالا شروع می‌کنم کار مشاورت یا coach برای سازمان‌های نوپا است. ایران بهش می‌گویند نوپا توی آمریکا بهش می‌گویند Startup company، کمپانی‌هایی که ایده جدیدی را می‌گیرند و بعد پرورش می‌دهند و به بازار می‌آورند. موقعی که اینها فهمیدند من دارم بازنشسته می‌شوم چند تایی‌شان با من تماس گرفتند که من با آنها همکاری کنم. من احتمالا این کار را چون دوست دارم انجام خواهم داد. اصولا من کمک به جوان‌هایی که ایده‌های تازه‌ای دارند و می‌خواهند عرضه کنند و دقیقا نمی‌دانند چه مسیری را پیش بروند راهنمایی به آنها را دوست دارم.

آقای نادری، پیش از این در سازمان‌ ملی هوانوردی و فضایی آمریکا که به ناسا معروف است چه کارهایی کردید؟ اگر ممکن است با صدای خودتان بشنویم که در کدام بخش‌های ناسا کار می‌کردید؟

من در این ۳۶ سال در چارچوب جی پی ال ناسا تقریبا هر پنج سال یک مقدار کارم را عوض می‌کردم. یعنی اصولا دوست داشتم که یک کاری که برایم خیلی راحت می‌شد را عوض کنم و بگذارم بخش دیگر، قسمت دیگر و موضوع دیگری که درباره‌اش خیلی نمی‌دانستم تا مجبور شوم دوباره آن فصل جدید را یاد بگیرم. و خب چون قسمت جدید می‌رفتم از بقیه افراد دیگر که در آن بخش بودند عقب بودم و در عرض یک سال اول ناچار بودم خیلی بیشتر کوشش کنم تا آن قسمت را یاد بگیرم. آن «یکسال‌ها» برای من خیلی جالب بود چون اصولا کنجکاوی و یادگرفتن را دوست دارم. از جمله کارهایی که من انجام دادم یکی همین بود که شاید به خاطر آن یک مقدار اسم من توی دهن‌ها افتاد و آن سال ۲۰۰۰ بود که ناسا دو شکست خورده بود در مریخ و دو سفینه‌شان موفق نبودند و از من خواستند که بیایم و مدیریت اکتشافات مریخ را به عهده بگیرم. بعد که این کار را کردیم سال ۲۰۰۴ دو تا خودرو ناسا با موفقیت نشاندیم [در مریخ] و بعد آن برنامه‌ریزی که ما کردیم همینطور ادامه دارد و با موفقیت. این کار آخری که من می‌کردم مدیر بخش اکتشافات منظومه شمسی بودم. روبات‌های مختلفی به چهارگوشه منظومه شمسی فرستادیم که کره‌ها و ماه‌های مختلف را بررسی کنند و از جمله سفینه‌ای که دارد الان دور ساتورن (کیوان/ زحل) می‌گردد. سفینه‌ای که در راه است برود به ژوپیتر (مشتری) و ... این سیارکی هم که حالا اسمش عوض شده به ۵۵۱۵ نادری، یکی از سیارک‌هایی است که در این کمربند هست و قطری دارد حدود ده کیلومتر که نسبتا سیارک بزرگی است و هر چهارسال و نیم یک بار دور خورشید می‌چرخد.

آقای نادری، در این مدت ۳۶ سال که برای ناسا کار می‌کردید آیا هرگز به خاطر ایرانی بودنتان با مشکلی هم روبه‌رو شدید؟

خوشبختانه نه. در تمام مدت زمانی که البته بعضی‌هایش هم ماجراهای خوبی در پیش نبود و بین ایران و آمریکا روابط خوبی نبود... اصلا هیچوقت. به خاطر اینکه پیشرفت سازمان ناسا اساسا روی قابلیت است. «مریتوکراسی» یعنی اینکه شما بستگی ندارد که چه کسی را می‌شناسید یا از چه بک گراندی هستید. من در عرض این ۳۶ سال هیچوقت از اینکه ایرانی هستم مطرح نبوده. هیچوقت پنهانش نکردم که لزومی نداشت که پنهانش کنم و هیچوقت هم سدی در برابر پیشرفت من نبوده.

منظورتان این است که ضوابط مهم است نه روابط.

دقیقا‌. اگر فارسیم بهتر بود همان حرف را می‌زدم.

به عنوان سئوال آخر می‌خواهم بپرسم برای جوانان ایرانی مشتاق در کارهای فضایی چه توصیه‌ای دارید که اگر علاقمند هستند به کار هوافضا وارد شوند؟

خب بستگی دارد در چه مقطع سن و سال هستند. اگر دارند دانشگاه می‌روند که اصولا یک رشته پایه علمی مثل فیزیک خوب است. رشته هوافضا که خودش یک رشته خوب است. اصولا کار فضایی تقریبا تمام انواع مهندس‌ها را لازم دارد. از برق و مکانیک و حرارتی و ساختمان... این است که از راه‌های مختلف می‌شود وارد شد. من خودم از راه مهندسی الکترونیک و برق بود که وارد شدم. ولی بعدش باید سر کار یاد بگیرید. من حالا در این مقطع زمانی از میزان معلومات من (کم یا زیاد) شاید یک درصدش مال دوره دکترایم هست. بقیه‌اش را سر کار آموخته‌ام و اصولا تکنولوژی آنقدر با سرعت پیشرفت می‌کند که شما نمی‌توانید همه چیز را در دانشگاه یاد بگیرید. ولی از همه چیز مهمتر به نظر من... اگر از من بپرسند که چه چیزی باعث پیشرفت تو بوده، همیشه می‌گویم کنجکاوی. یعنی یک کنجکاوی علمی. من همیشه یاد گرفتن را دوست داشتم. یادگرفتن فقط مال دانشگاه نیست. در تمام طول زندگی است. اگر کنجکاو باشید و علاقمند به علم باشید خب یاد می‌گیرید و به مرور زمان وسعت دانش‌تان بیشتر می‌شود.