گاز، انرژی امروز و فردا

رادیو فردا -کنگره جهانی گاز، که هر سه سال یک بار برگزار می‌شود، دوشنبه اول ژوئن در پاریس نشست پنج روزه خود را با شرکت نمایندگانی از هشتاد کشور جهان از جمله ایران آغاز کرد. محمد ضرغامی از فریدون خاوند، اقتصاددان در پاریس پرسیده است که در مقایسه با نشست‌های گذشته این کنگره چه ویژگی‌های عمده‌ای دارد؟

گاز، انرژی امروز و فردا؛ گفت‌وگوی محمد ضرغامی با فریدون خاوند

فریدون خاوند: کنگره جهانی گاز، که به ابتکار اتحادیه بین‌المللی گاز برگزار می‌شود، در نشست امسال خودش عمدتا زیر تاثیر سه رویداد بسیار مهم در عرصه انرژی است:

اول این که پیشروی تکنولوژی گاز شیل یا غیرمتعارف، آمریکا را به اولین قدرت تولیدکننده گاز در دنیا بدل کرده، (جلوی روسیه) و حتی تا سال ۲۰۱۷ آمریکا به صادرکننده گاز بدل می‌شود. حضور قدرتمند آمریکا در بازار جهانی گاز تعادل‌ها را طبعا بر هم زده است.

ویژگی دیگری که بر کنفرانس امسال پاریس سنگینی می‌کند، اوجگیری تولید و صادرات گاز طبیعی مایع شده است. می‌دانیم که صدور گاز از دو طریق صورت می‌گیرد، گاز طبیعی از طریق شاه‌لوله که نیاز به سرمایه‌گذاری‌های عظیم دارد و مسایل سختی را باید حل کند مثل عبور شاه‌لوله از خاک چندین کشور. در عوض صدور گاز طبیعی مایع شده با این موانع روبرو نیست و حمل آن با کشتی است همراه با انعطاف بیشتر.

و بالاخره رویداد سوم، افزایش نقش انرژی‌های پاک و قابل تجدید است به ویژه از محل خورشید و باد که می‌توانند با توجه به خطر آلودگی در آینده رقیب خطرناکی بشوند برای انرژی‌های فسیلی یعنی نفت و زغال و حتی گاز، که در گروه انرژی‌های فسیلی در مقایسه با زغال و نفت آلودگی بسیار کمتری دارد.

ایران در کنگره گاز پاریس چه نقشی دارد؟

از ایران حمیدرضا عراقی، معاون وزارت نفت و مدیر عامل شرکت ملی گاز، به پاریس رفته و سه‌شنبه دوم ژوئن درباره «کاهش هدرسوزی گاز» سخنرانی می‌کند.

در این گونه نشست‌های بین‌المللی ایران طبعا وزنه بزرگی است چون بر پایه آمار سال ۲۰۱۴ بریتیش پترولیوم ایران با برخورداری از بیش از هیجده درصد ذخایر جهانی، اولین کشور دارنده گاز در دنیا است و بعد از آمریکا و روسیه هم سومین تولیدکننده گاز است که تقریبا همه آن در داخل مطرح می‌شود و یک مقداری هم به ترکیه میرود، ولی معادل آن از ترکمنستان و ارمنستان گاز وارد می‌شود.

بنابراین ایران در بازار جهانی گاز عملا حضور ندارد و این ضعف بسیار بزرگی است که باید جبران بشود. چون گاز خیلی پاک‌تر از نفت و زغال است و از این لحاظ در رابطه با دیگر انرژی‌های فسیل آلودگی بسیار کمتری دارد و انرژی آینده است.

بر پایه پیش‌بینی‌های کنونی چندین دهه طول خواهد کشید تا انرژی‌های پاک قابل‌ تجدید بتوانند نقش مسلط بازی کنند و تا آن زمان گسترش مصرف گاز به جای زغال و نفت می تواند راه جایگزینی برای مبارزه با آلودگی هوا باشد.

آیا امیدی هست که ایران از این موقعیت ممتاز خودش در آینده بهتر استفاده کند؟

این بستگی به این دارد که ایران یک استراتژی روشن را در این زمینه تعریف کند. مثلا بگوید چقدر برایش صدور گاز اهمیت قابل است، چه گزینه‌‌هایی برای صدور گاز دارد، به کجا می‌خواهد گاز صادر کند و برای تامین این هدف‌ها به چه شرکایی نیاز دارد و با چه شرایطی. هنوز برای این پرسش‌ها پاسخی نداریم.