دانشجویان هنگ کنگی تحصنی ۵ روزه را با تعطیلی کلاس‌های درس در اعتراض به مخالفت دولت چین برای تحقق دموکراسی تمام عیار در این کشور سازمان دادند. بیش از سیزده هزار دانشجو و چهره‌های آکادمیک از دست کم بیست دانشگاه و کالج هنگ کنگ با دعوت به تحریم کلاس‌ها به راهپیمایی پرداختند و مخالفتشان را با اعمال محدودیت در انتخابات هنگ کنگ و اخلال در مسیر گذار به دموکراسی نشان دادند.
آنها در دانشگاه چینی هنگ گنگ جمع شدند جایی که با پلاکارد‌هایی مورد استقبال قرار گرفتند که بر روی آنها نوشته بود: «کلاس‌های درس بایکوت باید گردد، نافرمانی کنید تا کرامت انسانی بدست آورید».
حرکت اعتراضی جنبش دانشجویی هنگ کنگ اقدامی برای حمایت از جنبش «اشغال مرکزی» برای صلح و آرامش در مخالفت با اعمال محدودیت‌ها برای انتخاب مدیر اجرایی دولت شهر هنگ کنگ است. دولت چین بعد از الحاق مجدد هنگ کنک پس از پایان دوران مستعمره بریتانیا بودن قول داد تا سا ل ۲۰۱۷ رئیس این منطقه در انتخابات مستقیم توسط خود مردم هنگ کنگ انتخاب شود. به هنگ کنگ وعده‌های زیادی در خصوص خودمختاری داده شد و صریحا اعلام گشت چین و هنگ کنگ یک کشور با دو نوع الگوی حکمرانی متفاوت خواهند بود و انتخابات مطابق استاندار‌های پذیرفته شده جهانی صورت می‌گیرد.
ساکنان دولت-شهر فوق انتظار دارند که مدیر اجرایی در فرایندی دموکراتیک انتخاب شود و هنگ کنگ علی رغم اتصال به قلمرو جغرافیایی چین از سیستم حکمرانی متفاوت و متکی به نظام دموکراسی برخوردار شود.
اما دولت چین علی رغم قول‌های اولیه اعلام کرده است که انتخابات پیش رو آزاد نبوده و مردم باید از بین چند کاندیدایی که توسط کمیته انتخاباتی صلاحیتشان تایید می‌شود، مدیر اجرایی را انتخاب کنند. کمیته انتخاباتی نیز توسط کنگره ملی خلق چین تعیین می‌شود.
اما بخش‌های عمده از مردم هنگ کنگ تصمیم فوق را نپذیرفته و با سامان دادن به اعتراضات هدف تغییر سیاست دولت چین و انجام انتخابات آزاد و منطبق با موازین دموکراسی را دنبال می‌کنند.
دانشجویان و جوانان بخش مهم وتاثیرگذار جامعه هنگ کنگ هستند. فدراسیون تشکل‌های دانشجویی هنگ گنگ مسئولیت سازماندهی تعطیلی کلاس‌ها را بر عهده داشت. همچنین ۴۰۰ نفر از اساتید و چهره‌های آکادمیک هنگ گنگ نیز از حرکت اعتراصی دانشجویان حمایت می‌کنند. دبیر فدراسیون تشکل‌های دانشجویی هنگ کنگ در سخنرانی اعلام کرد که آماده پرداخت هر نوع هزینه‌ای هستند. در اعتراضات ماه‌های اخیر نزدیک به پانصد دانشجو در هنگ کنگ برای مدت کوتاهی توسط پلیس دستگیر شدند.
جنبش اشغال برنامه‌ریزی کرده است تا در روز‌های اول ماه اکتبر منطقه تجاری مرکزی هنگ کنگ را تعطیل نماید. این اقدام جنبش مخالفانی جدی دارد. نخست جریان مدافع چین در هنگ گنگ هستند که اقدامات جنبش اشغال و همچنین اعتراضات برای دستیابی به دموکراسی را موجب بر هم خوردن ثبات و امنیت می‌دانند. اما برخی از نیرو‌های طرفدار دموکراسی نیز با تعطیل کردن مراکز تجاری مهم هنگ کنگ موافق نیستند.
در نظر سنجی که توسط دانشگاه چینی در هنگ گنگ با مصاحبه تلفنی از ۱۰۰۶ نفر صورت گرفته است. بیست یک درصد پاسخ‌دهندگان گفته‌اند در صورت اجرای اصلاحات مد نظر دولت چین در انتخابات، هنگ کنگ را ترک خواهند کرد.
نزدیک به ۳۱ درصد پاسخ‌دهندگان از حرکت جنبش اشغال حمایت می‌کنند اما ۴۶ درصد موافق نیستند. ولی ۵۴ درصد از نمونه آماری یاد شده گفته‌اند قانونگذاران هنگ کنگی باید طرح انتخاباتی چین را وتو نمایند.
این نظر سنجی و همچنین مطالعات میدانی این تصور را قوت می‌بخشد که اکثریت مردم هنگ گنگ مخالف اصلاح انتخابات مورد نظر دولت چین هستند و از دموکراسی و انتخابات آزاد در هنگ کنگ حمایت می‌کنند.
سرمایه‌داران و تجار بزرگ نیز در صف مخالفان قرار دارند. چند تن از مقامات اجرایی و دو تن از ثروتمند‌ترین سرمایه‌داران هنگ کنگی (لی کا شینگ و لی شا کی) دیداری با رئیس جمهور چین داشتند. شی جی پینگ گفت: «سیاست چین در مورد هنگ کنگ تغییر نکرده و نخواهد کرد و چین از توسعه دموکراسی، پیشرفت و ثبات در هنگ کنگ حمایت می‌کند.»
اما نیرو‌های دموکراسی‌خواه در هنگ کنگ اعتماد به مواضع دولتمردان چینی ندارند و بر اساس رایزنی‌های صورت گرفته می‌پندارند که دولت چین حاضر به عقب نشینی از موضع خود نیست.
از سویی دیگر تحلیل‌هایی وجود دارد که دولت چین از استقرار دموکراسی در هنگ کنگ احساس نگرانی می‌کند که تاثیر بر افزایش تقاضا برای دموکراسی در چین داشته باشد. بنابراین نمی‌خواهد در دولت-شهر‌های تحت کنترلش مناسبات حکمرانی مبتنی بر نظم دموکراتیک شکل بگیرد.
یکی از فاکتور‌های تعیین‌کننده سرنوشت دموکراسی در هنگ کنگ جنبش دانشجویی این کشور است. حرکت اعتراضی آنها برای به تعطیلی کشاندن دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی می‌تواند موازنه قوا را به نفع نیرو‌های دموکراسی‌خواه تغییر دهد. جنبش دانشجویی و دانش آموزی هنگ گنگ تجریه موفقی در زمینه جلوگیری از گنجاندن مطالب مورد نظر دولت در مفاد برنامه آموزشی مدارس داشته‌اند. آنها با سامان‌دهی اعتراضات توانستند دولت محلی هنگ کنگ را وادارند تا قرار دادن مطالبی را که ترویج دهنده حس ناسیونالیسم چینی است، از مواد آموزشی کنار بگذارد.
در این تجریه تشکل محققان که توسط یک دانش آموز دبیرستانی سازماندهی شد نقش مهمی ایفا کرد. اکنون این تشکل درصدد است با حمایت از حرکت اعتراضی دانشجویان، دانش آموزان هنگ گنک را نیز تشویق نماید تا با تعطیلی کلاس‌ها به صف معترضان بپیوندند.
اگر این اتفاق بیفتد و درصد زیادی از دانش آموزان دبیرستانی نیز کلاس‌ها را تعطیل کنند آنگاه جلو بردن طرح اصلاح انتخابات توسط دولت چنین با سختی مواجه می‌شود.
پانگیزه‌های دانشجویان هنگ کنگ فقط مسائل سیاسی و آرمان دموکراسی نیست بلکه مسائل اقتصادی نیز تاثیرگذار هستند. وضعیت معیشتی در هنگ کنگ در بیست سال گذشته رو به وخامت گذاشته است و وضعیت زندگی دانشجویان و اشتغال آنان در آینده مناسب نیست. در گذشته هر دانشجویی به راحتی می‌توانست یک بنگاه کوچک اقتصادی مانند کافه راه بیاندازد. اما اکنون چنین چیزی میسر نیست.
جنبش دانشجویی هنگ کنگ که سابقه حمایت از تجمع دانشجویان چینی در میدان تیان آنمن را دارد، از فعال‌ترین جریان‌های دانشجویی کنونی جهان است که برای دموکراسی و حق انتخاب مردم مبارزه می‌کند و خود را محدود به مسائل صنفی نساخته است. روز‌های حساس آینده در هنگ کنگ نشان خواهد داد تاثیر اعتراضات دانشجویی چه خواهد شد.
............................................................................................................................
نظر نویسنده بازتاب دیدگاه رادیو فردا نیست.