چهار روز پس از آنکه وزیر خارجه ایران و نماینده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا در برابر دوربین‌های خبرنگاران از پایان ماراتن هسته‌ای و حصول توافق خبر دادند شماری از مقام‌های سیاسی و نظامی ایرانی گفته‌اند که توان نظامی تهران از جمله دسترسی به موشک‌های بالیستیک کشور «قابل چانه‌زنی نیست».
به گزارش خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه، رسول سنایی‌راد، رئیس اداره سیاسی سپاه، تصریح کرده که محدودیت ۸ ساله دسترسی ایران به موشک‌های بالیستیک «سوء‌استفاده» و «دخالت» غرب در مسائل نظامی ایران است. به گفته این فرمانده ارشد سپاه، حتی در مرحله کنونی نیز متن پیش‌نویس توافق باید تغییر کند و بخش‌هایی از آن که در امور نظامی ایران «مداخله‌آمیز» است حذف شود.
Your browser doesn’t support HTML5
موشک‌های بالیستیک و نگرانی‌های سپاه
پیش از اظهار نظر رئیس اداره سیاسی سپاه، مقام‌های مافوق او، یعنی آیت‌الله علی خامنهای، فرمانده کل قوا، و سرلشکر محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه، نگرانی خود را از ادامه تحریم‌های تسلیحاتی علیه تهران اعلام کرده بودند. آقای جعفری تصریح کرد که «نگرانی‌هایی وجود دارد که به‌جاست»، و البته رهبر جمهوری اسلامی هم، بنابر شیوه معمول خود، راه را برای ابراز چنین مواضعی گشود.
آیت‌الله خامنهای با اشاره کلی به پافشاری جمهوری اسلامی بر حفظ، «قابلیت‌های دفاعی و امنیتی»، در خطبه‌های نماز عید فطر گفت: «چه این متن تصویب بشود و چه نشود، به حول و قوه‌ی الهی، اجازه هیچ‌گونه سوءاستفاده‌ای از آن داده نخواهد شد؛ اجازه خدشه در اصول اساسی نظام اسلامی به کسی داده نخواهد شد، [...] جمهوری اسلامی، در زمینه حفظ قابلیت های دفاعی و امنیتی خود -آن‌هم در این فضای تهدیدی که دشمنان برایش به‌وجود می‌آورند- هرگز تسلیم زیاده‌خواهی دشمن نخواهد شد.»
اما دلیل پافشاری رهبر و برخی مقام‌های ایرانی بر حفظ موشک‌های بالیستیک چیست؟ حسین آرین، کارشناس نظامی، در بریتانیا می‌گوید:
«از نظر نظامی، ایران فعلاً موشک قاره‌پیما ندارد. اما آنچه در پشت این قضیه نهفته است فراتر از گفت‌وگوهای هسته‌ای است. یعنی در کل، آمریکا نمی‌خواهد که ایران موشک قاره‌پیما داشته باشد و برنامه موشکی‌اش را بیشتر از آنچه که هست توسعه بدهد برای اینکه از تأثیرات منفی آن بر روی هم‌پیمانانش یعنی عربستان سعودی و اسرائیل آگاه است. درست دو روز پیش از آنکه توافق جامع هسته‌ای به نتیجه برسد، رئیس ستاد نیروهای مسلح آمریکا، ژنرال دمپسی، خطاب به کنگره گفت که ما اصلاً نمی‌خواهیم که ایران موشک قاره‌پیما داشته باشد و این توانایی را داشته باشد که حتی با کلاهک معمولی و متعارف بتواند موشکی شلیک کند که بُردش تا آمریکا برسد. به باور من ایران هیچ راهی ندارد – یعنی اگر می‌خواهد توافق هسته‌ای را اجرا کند – باید تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی را هم به مورد اجرا بگذارد. به باور من سرداران سپاه تازه از خواب بیدار شده‌اند و می‌گویند اینجا نگرانی وجود دارد.»
در مجلس شورای اسلامی هم ساعاتی پس از سخنان آیت‌الله خامنهای، اعلام حمایت‌های نمایندگان از مواضع رهبر جمهوری اسلامی آغاز شد. نمایندگانی از جمله محمد اسماعیل کوثری و سید مهدی هاشمی، از تهران از اولین کسانی بوده‌اند که به طور مشخص لزوم تغییر متن توافق را خواستار شده‌اند. آقای کوثری در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس تصریح کرده که «موشک‌های بالیستیک دیگر در زمره تسلیحات هسته‌ای قرار نمی‌گیرد بلکه جزء سلاح متعارف است و ضروری است بندهای مربوط به آن مورد اصلاح قرار گیرد.»
یوسف مولایی، استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران، درباره امکان تغییر متن توافق مورد نظر اسماعیل کوثری می‌گوید:
«ببینید طرفین یک موافقتنامه همیشه می‌توانند چیزی که توافق کرده‌اند را تعدیل کنند، ولی این برمی‌گردد به اراده سیاسی این طرفین موافقتنامه، اگر یک طرف موافقت نکند، بنابراین تغییر صورت نمی‌گیرد. می‌خواهم بگویم که این بحث به لحاظ حقوقی وجود دارد، مشکلی نیست. ولی حقوق دنباله‌رو اراده سیاسی است، اگر اراده سیاسی شکل بگیرد، کار حقوق عمدتاً تشریفاتی می‌شود.»
در متن برنامه جامع اقدام مشترک «برجام»، که ۲۳ تیر منتشر شد، مقرر شده که ایران هیچ‌گونه فعالیت مرتبط با موشک‌های قاره‌پیما (بالستیک) قادر به حمل تسلیحات هسته‌ای انجام ندهد، این بند از توافق از روز پذیرش متن «برجام» تا هشت سال معتبر خواهد بود و ممکن است در پی جمع‌بندی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر صلح‌آمیز بودن تمامی فعالیت‌های هسته‌ای داخل ایران نیز این محدودیت لغو شود.