معضلات یارانه نقدی

با اعلام خبر حذف سهمیه‌بندی بنزین و عرضه آن به صورت تک‌نرخی، بهای شماری از فرآورده‌های سوختی مانند بنزین سوپر، بنزین هواپیما، گازوئیل، نفت کوره و گاز مایع افزایش یافت.

در این میان، برخی گزارش‌ها حاکی از حذف یارانه سوخت بخش کشاورزی و نیز احتمال افزایش برخی از محصولات در ایران است.

شاهین فاطمی، اقتصاددان و استاد دانشگاه در فرانسه،‌ درباره تاثیر افزایش قیمت شماری از فرآورده‌های سوختی در ایران می‌گوید:

گفت‌وگوی بهروز کارونی با شاهین فاطمی درباره افزایش بهای حامل‌های سوخت

شاهین فاطمی: این نتیجه رفتار احمدی‌نژاد است. یعنی وقتی احمدی‌نژاد یارانه‌ها را شروع کرد خیلی واضح بود که در برابر آن، قیمت‌ها بالا می‌رود. برای اینکه دولت یا می‌تواند یارانه بدهد یا می‌تواند سوبسید بدهد و کمک کند که قیمت‌ها ارزان باشد. احمدی‌نژاد در واقع یک بمب ساعتی گذاشت برای دولت بعدی. برای اینکه الان که اینها ناچار شدند قیمت‌های حامل‌های انرژی را بالا ببرند، نتیجه‌اش این خواهد شد که تمام اقتصاد ایران تحت تاثیر این افزایش متغیر خواهد شد. یعنی شما حساب کنید همه چیز نوعی وابسته به بهای انرژی است. از حمل و نقل گرفته تا آذوقه، همه چیز. باید ما در انتظار موجی از افزایش قیمت‌ها باشیم در تمام سطوح.

به نظر شما این افزایش قیمت‌ها در تمام سطوح که به آن اشاره کردید چه تاثیری بر اقتصاد کشور می‌گذارد؟

ازدیاد فقر در ایران. الان حکومت اسلامی خط فقر را در ایران تعیین نکرده. ولی اقتصاددان‌ها این کار را کرده‌اند و خط فقر را برای یک خانواده چهارنفری دو میلیون و نیم تومان تخمین می‌زنند. زمانی که قیمت‌ها بالا برود مسلما‌ً‌ این خط فقر هم افزایش پیدا می‌کند. وقتی که خود دولت حداقل درآمد را روی ۸۰۰ هزار تومان می‌گذارد، و خط فقر بیش از سه برابر آن است، معنی‌اش این است که روز به روز بر تعداد آنهایی که زیر خط فقر زندگی می‌کنند بر اثر سوء سیاست‌های دولت افزوده خواهد شد.

گفته می‌شود که دولت با حذف یارانه‌ها سعی می‌کند درآمد آن را صرف خانواده‌های کم درآمد کند. اگر چنین سیاستی به اجرا دربیاید به نظر شما از چه طریقی می‌تواند تاثیر بیشتری داشته باشد؟

حکومت جمهوری اسلامی در عرض این سی و پنج شش سال حتی نتوانسته یک سیستم مالیاتی درست در ایران به وجود بیاورد که دهک‌های درآمد را بدانند. الان یارانه‌ را به همه کس می‌دهند. آنها که احتیاج دارند، به اندازه کافی بهشان نمی‌رسد و آنهایی که احتیاج ندارند، یارانه می‌گیرند. دلیلش هم خیلی واضح است. وقتی هم دولت روحانی سعی کرد به چهار دهه پردرآمدترین مردم یارانه ندهد، نمی‌دانستند این چهار دهه چه کسانی هستند. راهی ندارند. باید تخمین بزنند. بنابراین اساسی ترین کاری که می‌توانند انجام دهند این است که اول اطلاعات بهتری از سطوح مختلف درآمد در ایران داشته باشند، وضع مالیات درست شود، بزرگترین گناه این حکومت این است که اصلا‌ً‌ هزینه تمام تورم کشور را کارمندان دولت می‌دهند. برای آنکه می‌دانند درآمد آنها چیست و بقیه مردم چون مالیات نمی‌دهند دولت اطلاعی از درآمد آنها ندارد و این یارانه‌ها و سیاست‌های دیگری که انجام می‌دهند بر پایه عدم اطلاع است.