اهداف سیاسی-اقتصادی دیدار روحانی و پوتین

حسن روحانی و ولادیمیر پوتین، روسای جمهوری ایران و روسیه، که عصر دوشنبه برای چهارمین بار طی یک سال گذشته در آستاراخان با هم ملاقات کردند، خواستار توسعه همکاری های دو کشور شدند.

فریدون خاوند کارشناس اقتصاد درپاریس، از چه چشم انداز روابط اقتصادی ایران و روسیه می‌گوید:

گفت‌وگوی میرعلی حسینی با فریدون خاوند درباره مناسبات ایران و روسیه

فریدون خاوند: دیدار روز دوشنبه حسن روحانی و ولادیمیر پوتین در چارچوب نشست سران کشورهای ساحلی دریای خزر انجام گرفت. ولی تعدد گفت‌وگوهای رهبران دو کشور و وزیران خارجه آنها در ماه‌های اخیر تاکیدهای پی در پی آنها بر لزوم گسترش همکاری‌های متقابل از جمله در عرصه اقتصادی می‌تواند پیام‌های خاصی داشته باشد. ایران در بحبوحه گفت‌وگوهای فشرده با غرب است برای دستیابی به یک توافق جامع بر سر پرونده هسته‌ای و خارج شدن از فشار تحریم‌ها؛ گفت‌وگوهایی که به تازگی با مشکل روبرو شده است. روسیه هم در رابطه با بحران اوکراین زیر فشار تحریم‌های غرب قرار گرفته. اقتصادش بیش از پیش این فشار را احساس می‌کند. مسکو از نزدیک شدن به تهران برای برخوردار شدن از دامنه مانور بیشتر در روابط با غرب استفاده می‌کند. ایران هم با سیاست نگاه به شرق می‌خواهد به غربی‌ها نشان بدهد که دستش خالی نیست. تفاهمی هم که اواخر شهریور ماه حاصل شد برای افزایش مبادلات دو کشور تا سطح پانزده میلیارد دلار، بر پایه همین محاسبات شکل گرفته.

آقای خاوند، سطح مبادلات دو کشور در حال حاضر چقدر است؟

در سال ۱۳۹۱ سطح مبادلات دو کشور به ۲ میلیارد و ۲۶۸ میلیون دلار رسید. البته مبادلاتی کاملا‌ً نابرابر. چون بیشتر از یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار تراز آن به سود روسیه بود. در سال ۱۳۹۲ هم زیر فشار تشدید تحریم‌ها حجم مبادلات به کمی بالاتر از یک میلیارد دلار سقوط کرد که البته تراز آن بازهم به سود روسیه بود. ایران از روسیه عمدتا‌ً گندم و ذرت و چوب و روغن نباتی می‌خرد و به روسیه سیمان و مواد غذایی بسته‌بندی شده و فرآورده‌های پتروشیمی و پسته می‌فروشد. در مجموع سطح مبادلات دو کشور به نیم درصد کل مبادلات خارجی روسیه هم نمی‌رسید.

چه عواملی تا امروز مانع از توسعه بیشتر روابط دو کشور شده؟

دست‌اندرکاران بر سه مانع عمده تاکید می‌کنند: روابط بانکی بین دو کشور در سطح نازلی است. شبکه‌های حمل و نقل بین آنها وضعیت بدی دارد و روس‌ها از اعطای ویزای درازمدت به بازرگانان ایرانی خودداری می‌کنند. ترکیه در روابط با روسیه از امکاناتی به مراتب گسترده‌تر از ایران برخوردار است. روس‌ها طی دو سال گذشته برای سبک کردن بار تحریم به ایران کمکی نکرده‌اند. به نظر می‌رسد که هر دو قدرت در رابطه با غرب بیشتر از هم استفاده ابزاری می‌کنند.