جنگ نفت بین تهران و ریاض

رادیو فردا -شماری از رسانه‌های بین‌المللی طی چند روز گذشته بر نقش نفت در روابط تنش‌آلود میان تهران و ریاض تاکید کرده‌اند. در بحران موجود میان دو قدرت بزرگ خلیج فارس نفت چه نقشی می‌تواند داشته باشد؟

جنگ نفت بین تهران و ریاض؛گفت‌وگوی رویا کریمی مجد با فریدون خاوند

فریدون خاوند: همزمان با شدت گرفتن تنش در روابط تهران و ریاض، یک پرسش بزرگ در بسیاری از رسانه‌های مهم جهان، از «سی بی سی نیوز» کانادایی گرفته تا « لوموند» فرانسوی تکرار می‌شود که می‌توان آن را این طور خلاصه کرد: چرا با وجود پیدایش یک تنش بی‌سابقه بین دو کشور دارای بزرگ‌ترین ذخایر نفتی خاورمیانه، قیمت نفت به جای آنکه اوج بگیرد، همچنان رو به کاهش می‌رود، به‌طوری که به پایین‌ترین سطح در یازده سال گذشته رسیده است؟

پاسخی که فورا به ذهن می‌رسد این است که نفت در بازار فراوان است به دلیل سطح بسیار بالای تولید اعضای «اوپک» به ویژه عربستان سعودی، ورود قریب‌الوقوع نفت آمریکا به بازارهای صادراتی دنیا و چشم‌انداز افزایش نفت صادراتی ایران بعد از آغاز فرآیند رفع تحریم‌ها.

این پاسخ بلافاصله پرسش دیگری را به میان می‌کشد و آن این که عربستان سعودی چه اصراری دارد این همه نفت به بازار سرازیر کند؟ چرا با کاهش تولید نفتش و تحمیل همین کاهش به دیگر اعضای «اوپک» جلوی سقوط باز هم شدیدتر قیمت این کالا را نمی‌گیرد؟

این جا است که شماری از مسئولان ارشد جمهوری اسلامی ریاض را متهم می‌کنند که با توطئه قیمت‌شکنی در بازار جهانی نفت، هدف اصلی‌اش ضربه زدن به منافع اقتصادی ایران است.

اتهام «توطئه نفتی»، که از طرف تهران بر ریاض وارد شده، تا چه اندازه می‌تواند واقعیت داشته باشد؟

به نظر می‌رسد که هدف اصلی عربستان سعودی از تولید زیاد و ارزان‌فروشی، در درجه اول لطمه زدن به تولیدکنندگان نفت غیر متعارف یا «شیل» در آمریکا است، چون که اینها با نفت زیر هر بشکه حدود پنجاه دلار از صحنه خارج خواهند شد و نخواهند توانست با نفت بسیار کم‌هزینه کشورهایی مثل عربستان و عراق رقابت کنند.

هدف عربستان تضعیف روسیه هم هست، به‌خصوص در رابطه با دشمنی میان مسکو و ریاض بر سر سوریه.

البته تضعیف تهران را هم باید به هدف‌های ریاض اضافه کرد. در واقع عربستان نمی‌خواهد که ایران، همزمان با فرایند رفع تحریم‌ها، با استفاده از صادرات اضافی‌اش از لحاظ مالی تقویت بشود و به همین علت همین حالا هم به چین و هند، مشتریان قدیمی ایران، نفت ارزان می‌فروشد.

با توجه به بحران شدیدی که در روابط تهران و ریاض پیش آمده، چه آینده‌ای را می‌توان برای سازمان »اوپک» پیش‌بینی کرد؟

«اوپک» که طی سال‌های اخیر بخش بزرگی از قدرت و نفوذ خودش را از دست داده بود، با توجه به تنش شدیدی که بین ایران و عربستان پیش آمده، بیش از بیش تضعیف می‌شود تا جایی که حتی فروپاشی آن در اینده نه چندان دور غیر ممکن به نظر نمی‌رسد.