«هدف سعودی‌ها از نفس انداختن برجام است»

رادیو فردا - اوجگیری تنش در روابط تهران و ریاض، علاوه بر ابعاد ژئوپولیتیک آن، تکان هایی را هم در بازار های سهام و ارز دو کشور، و هم در سطح منطقه خلیج فارس به وجود آورده است. رضا ولی‌زاده از فریدون خاوند پرسیده که پس‌لرزه‌های این تنش، در حال حاضر، در چه سطحی است؟

پیامدهای اقتصادی تنش ایران و عربستان؛ گفت‌وگوی رضا ولی‌زاده با فریدون خاوند

فریدون خاوند: آنچه در روابط ایران و عربستان سعودی می‌گذرد بدون تردید یک بحران پردامنه دیپلماتیک است، ولی بسیار بعید به نظر می‌رسد که دو طرف بخواهند یا حتی بتوانند تا درگیری مستقیم نظامی پیش بروند.

کارشناسان مسایل ژئواستراتژیک عمدتا همین نظر را دارند، و بازار ها و محافل اقتصادی هم به همین نتیجه رسیده‌اند و به همین سبب حالت سراسیمگی در اقتصاد منطقه دیده نمی‌شود.

با این همه نشانه‌های نگرانی کم نیست. روز دوشنبه در بازار ازاد ارز تهران بهای هر دلار آمریکا هفت تا ده تومان بالا رفت و به ۳۶۸۰ تومان رسید. نرخ دلار حواله‌ای به ۳۷۱۴ تومان هم رسید. با اعلام کاهش سطح روابط دیپلماتیک بین ایران و امارات، به‌خصوص نرخ درهم امارات بالا رفت و در بازار حواله ای به ۱۰۰۸ تومان رسید.

در عربستان هم، نرخ ریال این کشور در برابر دلار به شکل چشمگیری پایین آمد. خیلی از بازارهای سهام منطقه هم - در ریاض، در قطر، در امارات - روز دوشنبه با کاهش شاخص کل روبرو شدند.

بعد از شروع تنش اخیر در روابط تهران و ریاض، ناظران اقتصادی بیش از همه بر واکنش بازار نفت متمرکز شدند. رویدادهای اخیر در روابط دو قدرت خلیج فارس چه پیآمدهایی خواهد داشت برای بهای نفت؟

در ساعات پیش از ظهر دوشنبه قیمت نفت برنت لندن در واکنش به این تنش‌ها چهار تا پنج درصد بالا رفت، ولی در ساعات آخر روز دوباره پایین آمد و حتی چند سنتی هم پایین‌تر رفت از قبل.

این نشان می‌دهد که بازیگران عرصه نفت در مرحله اول از خودشان واکنش‌های هیجانی نشان دادند زیر تاثیر ارزیابی‌های ژئو پولیتیک. ولی خیلی زود داده‌های بنیادی بازار بر رفتارهای هیجانی غلبه کردند.

منظور از داده‌های بنیادی وجود نفت اضافی است در بازار و این که امکان دارد تنش در روابط ایران و سعودی باعث بشود که دو طرف در رقابت با هم نفت ارزان به بازار بریزند و حتی قیمت این کالا را از آنچه هست پایین‌تر ببرند.

تنش در روابط دو کشور چه تاثیری می تواند داشته باشد بر اجرای «برجام» و فرایند ادغام ایران در اقتصاد جهانی؟

یکی از برنامه‌های اصلی ریاض این است که چوب لای چرخ این فرآیند بگذارد.

سعودی‌ها خوب می‌دانستند که اعدام روحانی شیعه می‌تواند با واکنش‌های تند دنیای شیعه روبرو بشود و کسانی که به سفارت عربستان در تهران حمله کردند، در دام سعودی‌ها افتادند و به چهره اقتصادی ایران ضربه زدند.

آنچه می‌تواند منافع ایران را تامین بکند، این است که ایران تا دیر نشده، علیرغم کارشکنی‌های عربستان سعودی، با استفاده از فرایند رفع تحریم به یک موقعیت عادی در جامعه اقتصادی بین‌المللی دست پیدا بکند، وگرنه این ریاض است که برنده خواهد شد.