سایه تنش بر روابط اقتصادی ایران و ترکیه

تاثیر احتمالی تنش‌های سیاسی بر روابط بازرگانی ایران و ترکیه، موضوع گفت‌وگوی فهیمه خضر حیدری با فریدون خاوند، اقتصاددان مقیم فرانسه، است.

رادیو فردا - در پی انتقاد بسیار تند رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه از سیاست ایران در خاورمیانه، تنش در روابط تهران و آنکارا بالا گرفت. این بحران چه پیامد‌هایی برای مناسبات بازرگانی دو کشور دارد؟

تاثیر تنش میان ترکیه و ایران در مناسبات اقصادی دو کشور در گفت‌وگوی فهیمه خضر حیدری با فریدون خاوند

فریدون خاوند: ایران و ترکیه طی دو دهه گذشته روابط بازرگانی بسیار پررونقی داشته‌اند. بد نیست بدانیم که از سال۲۰۰۰ تا ۲۰۱۲، در فاصله دوازده سال، صادرات ترکیه به ایران با یک جهش چشمگیر از ۵۳۳ میلیون دلار به ۱۰ میلیارد دلار رسید و ایران هم توانست صادراتش را به ترکیه، که البته هفتاد درصد آن را گاز تشکیل می‌دهد، از حدود دو میلیارد دلار به ۱۲ میلیارد دلار برساند.

به بیان دیگر حجم روابط بازرگانی دو کشور در سال ۲۰۱۲ به ۲۲ میلیارد دلار رسید که البته به دلیل دشواری‌های ناشی از تحریم، در سال ۲۰۱۳ برگشت به ۱۵ میلیارد دلار و در سال ۲۰۱۴، احتمالا به حدود ۱۸ میلیارد دلار افزایش پیدا کرد.

به علاوه ترکیه و ایران یک قرار داد بازرگانی ترجیحی امضا کرده‌اند که اول ژانویه ۲۰۱۵ به اجرا گذاشته شده و یکی از مهم‌ترین هدف‌های آن کاهش حقوق و عوارض گمرکی میان آنها است. هر دو طرف امیدوارند حجم مبادلات بازرگانی خودشان را در آینده نه چندان دور به ۳۰ میلیارد دلار برسانند.

تردیدی نیست که اگر تنش در روابط تهران و آنکارا، در رابطه با بحران‌های جاری خاورمیانه، شدت بگیرد، روابط اقتصادی آنها نمی‌تواند از این تنش برکنار بماند.

در صورت اوجگیری تنش در روابط سیاسی ایران و ترکیه، کدام طرف بیشتر ضرر می‌کند؟

هم ایران برای ترکیه یک فرصت بزرگ اقتصادی است و هم ترکیه برای ایران.

ترکیه به ایران احتیاج دارد چون بخش مهمی از نیاز‌های نفت و گاز خود را از این کشور تامین می‌کند. بازار ایران، برای کالا‌های صنعتی ترکیه، از پارچه و لباس گرفته تا لوازم خانگی، یک نعمت بزرگ است. حدود سه هزار و پانصد شرکت با سرمایه ایرانی در ترکیه فعالیت می‌کنند. حدود یک میلیون و دویست هزار توریست ایرانی هر سال راهی ترکیه می‌شوند و در آن کشور پول خرج می‌کنند.

ایران هم به ترکیه نیاز دارد از جمله به عنوان بازار نفت و گاز، و مسیر عبور به بازار‌های اروپا.

آیا محافل اقتصادی ایران و ترکیه می‌توانند جلوی شدت گرفتن بحران را در روابط دو کشور بگیرند؟

مسلما محافل اقتصادی، به خصوص در ترکیه، که منافع عظیمی در بازار ایران دارند، خواستار کاهش تنش در روابط دو کشور هستند و می‌توانند بر تصمیم‌گیری سیاسی تاثیر بگذارند.

ایران و ترکیه به عنوان دو قدرت بزرگ منطقه‌ای می‌توانندبه ستون همگرایی در منطقه خاورمیانه تبدیل بشوند .

متاسفانه در بطن بحران‌های مختلفی که دامن این منطقه را گرفته، این خطر وجود دارد که گفتمان منطبق بر ملت‌گرایی یا مذهب‌گرایی افراطی بر منطق اقتصادی و منافع درازمدت غلبه بکنند.

منافع و محافل اقتصادی می‌توانند برای مقابله با این خطر نقش مهمی داشته باشند.