مقامات ایران و آمریکا گزارش‌های منتشر شده درباره موافقت با جابجايی دفاتر حفاظت منافعشان در تهران و واشينگتن را تایید کرده‌اند. آنها گفته‌اند که این تصمیم ارتباطی با مذاکرات هسته‌ای ندارد.
درباره این خبر رادیو فردا با حسین علیزاده دیپلمات پیشین ایران گفت‌و‌گو کرده و نخست از او پرسیده فعالیت دفاتر حفاظت منافع در چه زمینه‌هایی است؟
Your browser doesn’t support HTML5
دفاتر جدید حافظت منافع و آینده روابط ایران و آمریکا؛ گفت‌وگوی بابک غفوری‌آذر با حسین علیزاده
حسین علیزاده: در شرایطی که روابط و مناسبات سیاسی بین دوکشور قطع شده باشد و بنابراین دو کشور از اعزام سفیر و برقراری سفارت خودداری می‌کنند، دفتری را تاسیس می‌کنند که صرفا‌ً جهت حفظ منافع این کشور در کشور متخاصم هست. یعنی حفاظت از اماکن دیپلماسی، حق و حقوق ملکی و دارایی، و احیانا‌ً تسهیلات کنسولی را هم در جزو برنامه دفتر حفاظت منافع قرار می‌دهند. کمااینکه تا به حال وظیفه مهم دفتر حفاظت منافع ایران در آمریکا و آمریکا در تهران بخشی از آن به صورت بسیار محدود خدمات کنسولی بوده که در تهران توسط سفارت سویس انجام می‌شد.
از نظر دیپلماتیک این خبری که منتشر شده و دو طرف هم به نوعی تاییدش کردند چه معنی دارد؟
توجه داشته باشید که حجم متقاضی‌های خدمات کنسولی در دو طرف بسیار زیاد بوده. در ایالات متحده آمریکا دفتر حفاظت منافع ایران خیلی مراجعات داشته. در تهران خدمات کنسولی را بیشتر ارجاع می‌دادند به کشورهای همسایه مثلا‌ً دوبی و ترکیه و ارمنستان. این جور جاها مردم ویزایشان را دریافت می‌کردند. معنای اصلی که من درک می‌کنم از تصمیمی که انجام شده این است که دو طرف نشسته‌اند و در دراز مدت در افق دیدند که نیاز به یک توسعه کنسولی، روابط کنسولی بین دو کشور هست و نیاز به یک فضا و جای بزرگتری هست و از این جهت تصمیم به تغییر جا گرفتند. این خودش معنادار است. در شرایطی که دو کشور به هر حال در شرایط تخاصم قرار دارند. غیر از این مذاکرات هسته‌ای که شکل گرفته اگر بنابر ادامه این وضعیت مخاصمه باشد خب علی‌القاعده می‌بایست همان شرایط قبل را نگاه دارند. اگر می‌بینیم که دارد یک تغییری ولو به صورت جابه‌جایی ساختمان‌ها اتفاق می‌افتد من می‌توانم حدس بزنم که در افق مذاکراتی که با یکدیگر داشتند و علنی نشده احیانا‌ً بحث توسعه همکاری‌ها وجود دارد که علی‌القاعده از همکاری کنسولی آغاز می‌شود. شاید به حوزه‌های غیر کنسولی هم توسعه پیدا کند.
این تغییر محل امکان فعالیت بیشتر کنسولی یا احیانا‌ً دیپلماتیک را به دو طرف ایران و آمریکا می‌دهد؟
قطعا‌ً همینطور است. مخصوصا‌ً در طرف ایران در تهران اگر قرار باشد ساختمان ویژه‌ای را تخصیص دهند که خدمات کنسولی بدهد از جمله ویزا، که اشاره کردم الان از کشورهای همسایه ویزا می‌گیرند، اگر قرار باشد این خدمات در تهران اجرا شود قطعا‌ً معنای مهمی خواهد داشت. به این معنا که دولت جمهوری اسلامی پذیرفته که در خاک خودش بنشیند شاهد باشد جمع و سیل عظیمی از متقاضیان و دانشجویان و توریست‌ها می‌خواهند بروند آمریکا صف بکشند جلوی ساختمان دفتر حفاظت منافع آمریکا و ویزا دریافت کنند. اگر این را پذیرفته باشند مسلما‌‌ً یک اقدام معنی‌دار است. اما در طرف آمریکا می‌دانید سالیان دراز است که در خاک آمریکا خدمات کنسولی داده می‌شده و چندان معنای مهمی از آن استنباط نمی‌شود. الا اینکه یک ساختمانی با تسهیلات بیشتر در اختیارشان قرار داده شده.
از نظر ساختار اداری تصمیم به انجام چنین توافقی صرفا‌ً در سطح وزارت امور خارجه ایران گرفته می‌شود یا احیانا‌ً مسئولان رده بالای حکومتی هم باید موافقت خودشان را در این باره اعلام کنند؟
علی‌القاعده این جور تصمیم‌ها صرفا‌ً در حد وزارتخانه گرفته می‌شود. چون ساختمان‌ها ساختمان‌های متعلق به وزارت خارجه هست و لزومی ندارد که دیگر نهادها در آن دخیل باشند. اما با توجه به حساسیتی که در پرونده آمریکا وجود دارد و خصوصا‌ً اظهارنظرهای تند و تیزی که هرازگاهی آیت‌الله خامنه‌ای می‌کند علی‌القاعده نمی‌شود تصور کرد که یک چنین تصمیمی را آقای ظریف شخصا‌ً و راسا‌ً گرفته و آن را به منصه اجرا گذاشته باشد.