فصلی تازه در روابط ایران و بانک جهانی

رادیو فردا- به تازگی نشانه هایی از بهبود روابط ایران با سازمان های اقتصادی بین المللی از جمله بانک جهانی دیده می شود. میرعلی حسینی از فریدون خاوند اقتصاددان مقیم پاریس می‌پرسد که ایران از بانک جهانی چه انتظاراتی دارد؟

فصلی تازه در روابط ایران و بانک جهانی؛ گفت‌وگوی میرعلی حسینی با فریدون خاوند

فریدون خاوند: مهم‌ترین نشانه تغییر نگاه جمهوری اسلامی ایران به بانک جهانی، انتصاب فرهاد نیلی، یکی از شاخص‌ترین چهره‌های اقتصادی کشور و رئیس سابق «پژوهشکده پولی و بانکی» به عنوان نماینده ایران در این سازمان مالی بین‌المللی است. به کار گرفتن گرفتن شخصیت‌های علمی در خدمت دیپلماسی اقتصادی کشور، ابتکار تازه‌ای است از سوی دولت یازدهم که م‌ تواند کمک کند به بازسازی جایگاه از دست رفته ایران در صحنه بین‌المللی.

«بانک جهانی»، همراه با صندوق بین‌المللی پول در سال ۱۹۴۴ در کنفرانس معروف «برتون وودز» به وجود آمد و ایران از همان ابتدا عضویت این نهاد بین‌المللی را پذیرفت. گروه «بانک جهانی» در واقع مرکب از پنج زیرمجموعه است که یکی از آنها «بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه» است و از نظر افکار عمومی وقتی گفته می‌شود بانک جهانی منظور همین زیر مجموعه آخری است که در ابتدا برای تامین بازسازی اروپای ویران بعد از جنگ تشکیل شد، ولی بعدا حوزه فعالیتش منتقل شد به کشور‌های در حال توسعه و کشورهای سوسیالیستی سابق.

ایران هم طبعا به عنوان سهامدار، بعد از یک دوره روابط سرد با بانک جهانی، به وام‌های آن که در شرایط مساعد اعطا می‌شوند، نیاز دارد؛ و از آن مهم‌تر احتیاج دارد به توان عظیم کارشناسی بانک جهانی که ایران طی سال‌ها از آن محروم بوده است.

ولی بانک جهانی با انتقادهای شدیدی هم روبرو است، از جمله به دلیل شرایط سختی که بر کشورهای فقیر تحمیل می‌کند و این که مروج لیبرالیسم اقتصادی در دنیا است.

تردیدی نیست که بانک جهانی، مثل صندوق بین‌المللی پول، در روابط با کشورهای وام‌گیرنده گاه روش‌هایی قابل انتقاد دارد . ولی منتقدان بانک جهانی، تنها به جنبه‌های قابل انتقاد می‌چسبند و به هزاران پروژه‌ای که با وام‌های بانک جهانی در کشورهای فقیر به مرحله اجرایی رسیده، کاری ندارند.

در انجام چه پروژه‌هایی بانک جهانی می‌تواند به ایران کمک کند؟

بانک جهانی در دوران پیش و پس از انقلاب اسلامی جمعا ۵۱ پروژه را به ارزش نزدیک به ۲.۵ میلیارد (دو و نیم) دلار تامین مالی کرده در زمینه‌هایی مثل آب و فاضلاب، بهداشت، حمل ونقل و بازسازی مناطق زلزله‌زده.

برای سال‌های آتی، دکتر فرهاد نیلی نماینده تازه ایران در بانک جهانی، در گفت‌وگو با آخرین شماره هفته‌نامه «تجارت فردا» تاکید دارد بر استفاده از توان مالی و کارشناسی این نهاد در زمینه مدیریت بحران آب و طرح‌های زیست‌محیطی، به خصوص از این نظر که، به گفته او، انجام چنین پروژه‌هایی در حال حاضر در توان بودجه کشور نیست.