ترانه‌های شور و امید ایرانی‌ها در جام جهانی

هشتاد و چهار سال پیش وقتی اولین دوره از مسابقات جام جهانی فوتبال در کشور اروگوئه برگزار شد کمتر کسی فکر می‌کرد که این رقابت ورزشی در طی سال‌های برگزاری‌اش در دوره‌های بعد به چنین رویداد مهمی تبدیل شود. رویدادی که نه تنها در کنار المپیک به عنوان مهمترین و محبوب‌ترین اتفاق ورزشی دنیا به حساب می‌آید بلکه عرصه‌ای است برای به نمایش گذاردن ارزش‌ها و تبادل فرهنگ ملل پنج قاره دنیا.

جشنواره‌ای تمام‌عیار که هر چهار سال یکبار در حدود نیمی از جمیعت کره زمین را برای یک ماه مدهوش خود می‌کند و در این میان علاوه بر مسابقات جذاب و پر هیجان فوتبال بازار محصولات فرهنگی و به خصوص موسیقی دوره به دوره داغ‌تر می‌شود. روزهایی که خوانندگان و آهنگسازان مطرح موسیقی پاپ از گوشه و کنار دنیا با خلق ترانه‌هایی پر انرژی و آهنگین به ارزش‌های این رویداد بزرگ می‌افزایند. ترانه‌هایی که نه تنها شور و اشتیاق طرفداران فوتبال را تشدید می‌کند بلکه احساسات میهن‌پرستانه بازیکنان و مردمان کشورهای شرکت کننده در این مسابقات را نیز تحریک و تقویت می‌کند.

پس از گذشت هشت سال از آخرین حضور ایران در جام جهانی فوتبال، راهیابی این تیم به مسابقات امسال در برزیل موج تازه‌ای از انتشار ترانه‌های حامی تیم ملی را به همراه داشت. ترانه‌هایی که گرچه از گوشه کنار دنیا و با سبک و نگرش متفاوتی از یکدیگر خلق شده‌اند اما در یک چیز با هم مشترکند: امید به پیروزی تیم ملی ایران.

در ادامه به معرفی تعدادی از تازه‌ترین ترانه‌ها در حمایت از تیم ملی فوتبال ایران در چهارمین حضورش در جام جهانی فوتبال پرداخته‌ایم.

گروه عجم - ترانه گل ایران

گروه عجم حدود ٤ سال پیش و با حضور جمعی از جوانان ساکن شهر لندن شکل گرفت. گروهی که از آغاز هدف خود را خلق آثاری امروزی اما با درون مایه موسیقی کهن و بومی ایران تعریف کرد. یا همانگونه که خود این گروه در معرفی آثارش نوشته، موسيقى گروه عجم، تلاشى براى نمایش روحيه حماسى و هيجان‌انگيزِ موسيقىِ بومى ايران به شنونده امروزی و در قالب‌هاى نوين است. تعجب‌برانگیز نیست که در آستانه جام جهانی فوتبال و حضور ایران در این دوره این گروه دست به کار ساخت ترانه‌ای در حمایت تیم می‌شود.

«گل ایران» در روزهای نخست خرداد ماه منتشر شد. ترانه‌ای که از ملودی، آواز و سازهای ایرانی همچون تار و سرنا و دهل بهره برده است. نماهنگ این ترانه که با حمایت و حضور ایرانیان ٢٠ شهر مختلف جهان ساخته شده به تازگی منتشر شده است.



احسان خواجه امیری - دروازه‌های دنیا - ترانه رسمی تیم ملی فوتبال ایران

به رسم دوره‌های پیشین حضور ایران در جام جهانی، فدراسیون فوتبال ایران با دعوت از خوانندگان و آهنگسازان موسیقی پاپ دست به انتشار ترانه‌ای رسمی برای حمایت از تیم ملی زد که از میان آنها قرعه به نام احسان خواجه امیری افتاد. فرزندخواننده نامدار دهه‌های ٤٠ و ٥٠ معروف به ایرج تا به حال ٦ آلبوم استودیویی منتشر کرده و از موفقترین خواننده‌های موسیقی پاپ ایران به شمار می‌رود.

ترانه رسمی تیم ملی که با همکاری هنرمندان به نامی همچون روزبه بمانی ترانه‌سرا و بروز صفاریان آهنگساز، در روزهای آخر اردیبهشت ماه و در حضور تیم ملی فوتبال ایران رونمایی شد موجی از واکنش‌ها را در پی داشت. بسیاری از منتقدان معتقدند که صدا و شیوه خوانندگی احسان خواجه امیری با ملودی این قطعه هماهنگی ندارد و وی گزینه مناسبی برای اجرای این ترانه حماسی نبوده است. با این همه شاید بتوان با در نظر گرفتن محدودیت‌ها و امکانات موجود در ایران برای تولید چنین ترانه‌هایی «دروازه‌های دنیا» را در مقایسه با ترانه‌های رسمی تیم ملی ایران در دو دوره گذشته موفق‌تر ارزیابی کرد. علیرضا عصار در جام جهانی ١٩٩٨ و امیر تاجیک در جام جهانی ٢٠٠٦ ترانه رسمی تیم ملی فوتبال ایران را اجرا کردند.


آرش - ایران ایران

شاید به جرات بتوان ترانه «ایران ایران» به صدای آرش و آهنگسازی «دی جی الیگیتور» را یکی از محبوب‌ترین ترانه‌ها در حمایت از تیم ملی فوتبال ایران نامید. ملودی ساده و گیرای این قطعه که برگرفته از ترانه «موسیقی زبان من است» با اجرای همین دو هنرمند است و همچنین شعر صمیمی شاهکار بینش پژوه بر روی این ترانه آنقدر موافق بود که حتی بازیکنان تیم ملی هم پیروزی‌هایشان را با خواندن این ترانه جشن می‌گرفتند.

با اینکه امیر تاجیک خواننده رسمی ترانه تیم ملی در جام جهانی فوتبال سال ٢٠٠٦ در آلمان بود اما اجرای این ترانه توسط آرش همزمان با برگزاری جام جهانی آن سال بسیار خبرساز شد و در خاطر هواداران ایرانی فوتبال باقی ماند. حال و در آغاز جام جهانی ٢٠١٤ آرش ترانه «ایران ایران» را با تنظیمی تازه و نماهنگی دیدنی دوباره منتشر کرده است.


شری بیژن - ایران

در میان ترانه‌های پر شماری که این روزها در حمایت از تیم ملی ایران منتشر شده ترانه ‌«ایران» با صدای شری بیژن توجه گروه بزرگتری از طرفداران فوتبال را به خود جالب کرده. شری بیژن از خوانندگان زن نو ظهور موسیقی پاپ ایران، که تا به حال تنها ٦ تک ترانه منتشر کرده است در ترانه تازه‌اش تلاش کرده تا با استفاده از ملودی‌های سه ترانه آشنا برای ایرانیان احساسات ملی و حماسی آنان را بیشتر تحت تاثیر قرار دهد.

هرچند او در ترکیب این سه ترانه و خلق ترانه‌ای پر انرژی و نو موفق به نظر می‌رسد اما استفاده او از ملودی ترانه‌هایی حماسی که به زمان و موقعیت متفاوتی تعلق دارند انتقاد‌هایی نیز در پی داشته است. ترانه ایران با ملودی یکی از انقلابی‌ترین ترانه‌های ایران یعنی «به لاله در خون خفته» آغاز می‌شود و به پایان می رسد. ترانه‌ای که در روزهای اوج انقلاب ایران توسط مجتبی میرزاده ساخته شد.

ملودی قسمت اصلی ترانه هم برگرفته از ترانه مشهور «راسپوتین از ساخته های فرانک فاریان آلمانی است که در سال ١٩٧٨ منتشر شد. استفاده از ملودی آغازین قطعه «برگ خزان» از ساخته‌های پرویز یاحقی در قسمت میانی این ترانه هم به بار نوستالژیک آن افزود تا مخاطب خود را به بیشتر تحت تاثیر قرار دهد. با وجود این انتقادات به نظر می‌آید شری بیژن با ترانه «ایران» موفق شده تا نظر بسیاری از هواداران تیم ملی ایران را به خود جلب کند.



آبجیز - همه باید بدونن

تازه‌ترین ترانه از مجموعه ترانه‌های حامی تیم فوتبال ایران تنها ٢ روز مانده به آغاز جام جهانی فوتبال توسط خواهران «گروه آبجیز» یعنی ملودی و صفورا صفوی به نام «همه باید بدونن» منتشر شد. گروه نام آشنایی که پس از دوری برای دوره ای نه چندان کوتاه دوباره با این ترانه به صحنه موسیقی باز گشته است. گروه آبجیز نزدیک به ١٠ سال پیش در کشور سوئد و به وسیله این دو خواهر ایرانی تشکیل شد.

حاصل کار این گروه تا به امروز سه آلبوم و مجموعه‌ای از تک ترانه‌هایی است که هر کدام منعکس‌کننده شرایط اجتماعی و سیاسی روزهای انتشارشان بوده‌اند. گرچه ترانه «همه باید بدونن» رضایت بسیاری از طرفداران تیم ایران را برآورده نکرده اما با فضای موسیقایی و اجرایی متفاوت نسبت به دیگر ترانه‌ها، سبد پر ترانه جام جهانی امسال را رنگین‌تر کرده است.