انتقاد‌های اخیر علی خامنه‌ای از رواج «برند‌پوشی»٬ سفر‌های خارجی٬ آموزش زبان انگلیسی٬ «بچه پولدارهای نوکیسه» و سبک نوین زندگی در ایران به اجرای پروژه‌ای موسوم به «عنکبوت ۲» منجر شد.
رهبر جمهوری اسلامی که از سال‌ها پیش نگران تغییر سبک زندگی مردم ایران و دوری آنها از باور‌ها و اعتقاد‌های مذهبی و گرایش به ارزش‌های غربی است٬ به منظور مقابله با این روند٬ مرکزی با عنوان «الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» تشکیل داده است.
هدایت و سیاست‌گذاری این مرکز را شخص خامنه‌ای برعهده دارد و پس از برگزاری جلسه ششم اردیبهشت این مرکز با رهبر جمهوری اسلامی٬ روند برخورد‌ها با مظاهر سبک نوین زندگی در ایران افزایش کم‌سابقه‌ای یافته است.
آقای خامنه‌ای پس از این جلسه در کمتر از یک ماه و در دیدار‌های مختلف خود٬ به صراحت به پدیده‌هایی که نشانه روشن گسترش «سبک نوین زندگی» در ایران است٬ تاخته و خواستار رسیدگی به آنها شده است.
از نظر رهبر جمهوری اسلامی و روحانیون حاکم بر ایران٬ تغییرات اجتماعی در کشور که ناشی از دسترسی شهروندان به شبکههای اجتماعی اینترنت٬ تلفن همراه و ماهواره‌ها است٬ در زمره «آسیب‌های اجتماعی» قرار دارد و باید با آنها مقابله کرد.
ضرورت برخورد با سرچشمه‌های تغییر سبک زندگی در ایران پس از مشخص شدن نتیجه انتخابات مجلس در هفتم اسفند ماه سال گذشته٬ بار دیگر از سوی علی خامنه‌ای به تمامی نهاد‌ها و سازمان گوشزد شده است.
گروهی از تحلیلگران محافظه‌کار تغییر سبک زندگی در ایران و اثرات شبکههای اجتماعی را از مهمترین عوامل شکست محافظه‌کاران در انتخابات اخیر مجلس ارزیابی و نسبت به ادامه تاثیر این روند بر حوزه سیاست ابراز نگرانی کرده‌اند.
این شکست برای محافظه‌کاران و شخص علی خامنه‌ای به اندازه‌ای مهم بود که به اعتقاد برخی تحلیلگران به یکی از عوامل برکناری محمد سرافراز از ریاست صدا و سیما تبدیل شد.
آقای خامنه‌ای در حکمی که برای عبد‌العلی علی عسگری٬ رئیس جدید سازمان صدا و سیما صادر کرده از وی خواسته به موضوع «شبکههای اجتماعی» در فضای مجازی اهمیت ویژه‌ای بدهد.
این تاکید می‌تواند به منزله اذعان تلویحی رهبر جمهوری اسلامی و جریان محافظه‌کار به تاثیر غیرقابل انکار سبک زندگی نوین ایرانی بر عرصه سیاست تلقی شود؛ میدانی که رهبر جمهوری اسلامی می‌گوید «میدان واقعی جنگ است.»
«عنکبوت ۲» محصول دو سال «کار فشرده اطلاعاتی»
پروژه «عنکبوت ۲» وقتی به رسانه‌ها راه یافت که مرکز «بررسی جرائم سازمان‌یافته» سپاه پاسداران اعلام کرد ۱۷۰ نفر از اداره‌کنندگان صفحه‌های مدلینگ در شبکههای اجتماعی و به ویژه اینستاگرام را شناسایی کرده٬ برای ۲۹ نفر از مدیران و مرتبطین آنها «پرونده قضایی» تشکیل داده٬ هشت نفر بازداشت٬ تعدادی احضار و اماکنی مرتبط با جرائم این افراد را پلمب کرده است.
این مرکز در گزارشی که روز یکشنبه ۲۶ اردیبهشت‌ماه در وب‌سایت «گرداب» منتشر شد، اعلام کرد پس از «حدود دو سال کار مستمر و فشرده اطلاعاتی و در پی وصول تعداد فراوانی شکایت و گزارش از جانب خانواده‌های مختلف از شهرهای گوناگون» دست به این عملیات زده است.
سپاه «ترویج ابتذال فراگیر با رواج مدلینگ حرفه‌ای و با هدف عادی‌سازی بی بند و باری» و «تولید و تبلیغ پوشش‌های خلاف عرف جامعه ایرانی و لباس‌های نیمه عریان در فضای اجتماعی» را از جمله سیاست‌ها و رویکردهای جریان «ابتذال حرفه‌ای» در شبکه اینستاگرام اعلام کرده است.
اماکنی چون «موسسات طراحی مد و پوشش در داخل و خارج کشور»٬ «آرایشگاه‌های زنانه»٬ «مزون‌ها و فروشگاه‌های البسه زنانه»٬ «استودیوهای زیرزمینی تولید موسیقی و کلیپ‌های مبتذل» و «صفحات پر بازدید» در شبکههای اجتماعی نیز بسترهای شکل‌گیری این «جریان» معرفی شده است.
فعالان و کاربران این جریان هم عکاسان٬ آرایشگران و مدل‌های حرفه‌ای و آماتورها گزارش شده‌اند؛ مشاغلی که پیش از این نیز بارها اخباری مبنی بر برخورد با آنها از سوی پلیس به علت رعایت نکردن «الگوهای اسلامی» در خدمات ارائه‌شده به مشتریان و یا فعالیت‌های حرفه‌ای‌شان منتشر شده بود.
هدف از اجرای پروژه «عنکبوت ۲» نیز «حمایت از کیان خانواده و جامعه اسلامی٬ دفاع از هویت ملی و اسلامی٬ پالایش و سالم سازی محتوای ناسالم برای نوجوانان، جوانان و خانواده‌های ایرانی و زمینه سازی برای استفاده از فرصت‌های اینترنت» اعلام شده است.
سپاه پاسداران در بهمن ماه سال ۱۳۹۳ نیز اعلام کرد در جریان اجرای پروژه «عنکبوت»٬ شماری از کاربران فیسبوک را به علت راه‌اندازی صفحاتی به‌منظور «ترویج فساد» شناسایی و دستگیر کرده است.
«مرکز بررسی جرایم سازمان‌یافته سایبری» در آن زمان گفته بود این افراد با هدف قرار دادن «نهاد مقدس خانواده»٬ «زنان و دختران عضو فیسبوک» را «اغفال» می‌کردند.
این دو پروژه در جمهوری اسلامی در حالی به اجرا درآمده که در ایران به طور رسمی٬ پلیس فتا مسئول پیگیری و برخورد با جرایم آنلاین است.
با این حال سپاه پاسداران چندین بار راسا با برخی از کاربران اینترنت در ایران برخورد کرده است.
جوانان به جای وقت‌گذرانی در اینستاگرام٬ مطالعه کنند
مرکز «بررسی جرائم سازمان‌یافته» سپاه پاسداران پس از «موفقیت‌آمیز» اعلام کردن پروژه «عنکبوت ۲» در برخورد با فعالان حوزه مد در اینستاگرام٬ این شبکه را «دستاوردی» اینترنتی معرفی کرده که با شدت بخشیدن به «فرآیند امپریالیسم فرهنگی»٬ تاثیرات «مخربی» بر سبک زندگی می‌گذارد.
این مرکز٬ مهمترین آثار «مخرب» شبکههای اجتماعی از جمله اینستاگرام را مواردی چون «مدل شدن به هر قیمتی»٬ «سطحی شدن افراطی»٬ «نزدیک شدن به فرهنگ توده‌های رسانه‌ای»٬ «تولید آثار فاقد ارزش هنری»٬ «خودنمایی و خودشیفتگی»٬ «افسردگی کاربران متوقع»٬ «رفتارهای دوگانه در فضای مجازی و زندگی حقیقی»٬ از دست رفتن فرهنگ اندرونی-بیرونی و «فریب‌کاری» سیاسی-اقتصادی عنوان کرده است.
مرکز «بررسی جرائم سازمان‌یافته» سپاه پاسداران٬ فرهنگ حاکم بر صنعت مدلینگ را مبتنی بر «خواسته‌های پوچ انسان مدرن غربی» خوانده که در جوامع «اصیلی» چون ایران٬ یک «هنجارشکنی بزرگ» تلقی می‌شود.
سپاه با ابراز نگرانی از «سطحی شدن افراطی» جوانان به عنوان «جامعه هدف امپریالیسم فرهنگی»٬ توصیه کرده که آنها به جای «وقت‌گذرانی» در اینستاگرام، اوقات فراغت خود را به تفریحات «سودمندی» همچون ورزش و مطالعه اختصاص دهند.
مرکز «بررسی جرائم سازمان‌یافته» سپاه پاسداران در توجیه برخورد با فعالان عرصه مد در اینستاگرام افزوده که بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی بدلیل مقایسه وضعیت خود با سایرین و مشاهده کمبودهای‌شان نسبت به دیگران در معرض «بیماری افسردگی» قرار دارند.
این مرکز٬ اینستاگرام را یکی از بهترین بسترها برای بروز و تشدید «بیماری‌های روانی خودنمایی و خودشیفتگی» معرفی کرده است.
وب‌سایت «گرداب»، ارگان رسمی «فرماندهی امنیت سایبری سپاه» نیز پیش از این نوشته بود مرکز بررسی جرایم سازمان یافته در پژوهش‌های خود به این نتیجه رسیده که هدف «حامیان و گردانندگان پنهان» اینستاگرام «تغییر سبک زندگی ایرانی- اسلامی» است و به همین علت٬ ۲۰ درصد فضای این شبکه به موضوعات مدلینگ و «ابتذال حرفه‌ای» اختصای یافته است.
مرکز بررسی جرایم سازمان یافته در اطلاعیه اخیر خود همچنین هشدار داده که برخورد با افراد و جریان‌های «ضد فرهنگی و هنجارشکن» را در شبکه محبوب و پرمخاطب تلگرام نیز در دستور کار دارد.
این مرکز خطاب به «هنجارشکنان» گفته «هیچ حاشیه امنی» برای فعالیت‌های آنها در شبکههای تلفن همراه وجود ندارد و آنها باید «منتظر برخوردهای قضایی متناسب از جانب دستگاه قضا باشند.»
موج تغییرات اجتماعی متفاوت با سیاست‌های جمهوری اسلامی برای نخستین‌بار پس از انتخابات جنجال برانگیز سال ۱۳۸۸ خود را در قالب اعتراض‌های خیابانی در شهرهای مختلف ایران نشان داد.
در تیر ماه همان سال بود که علی خامنه‌ای در اقدامی کم‌سابقه خواستار محدود شدن تدریس علوم انسانی در مراکز آموزشی و تغییر در سرفصل‌های دروس این رشته شد.
پس از این درخواست رهبر جمهوری اسلامی بود که طی پنج سال بسیاری از سرفصل‌های علوم انسانی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی تغییر کرد و پذیرش دانشجو در این رشته‌ها محدود شد.
خامنه‌ای امیدوار بود با این تغییرات و گنجاندن «علوم اسلامی» و «سبک زندگی اسلامی» تا حدود زیادی مانع تغییر و تحولات اجتماعی همسو با ارزش‌های جهانی در ایران شود که خواسته‌های وی در انتخابات هفتم اسفندماه محقق نشد.
در این دوره از انتخابات٬ محافظه‌کاران در حوزه انتخابیه تهران به طور مطلق شکست خوردند و «کمپین رای سلبی» به منظور حذف نامزد‌های نزدیک به علی خامنه‌ای در دو انتخابات مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی با موفقیت‌های چشمگیری همراه شد.
به نظر می‌رسد همین مساله منجر به طرح مجدد موضوع «سبک نوین زندگی» و ضرورت مقابله با آن از سوی علی خامنه‌ای شده باشد.
.................................................................................................................
نظر نویسنده بازتاب دیدگاه رادیو فردا نیست.