پدیده «قاچاق رسمی» در ایران

رادیو فردا - محمدرضا دیانی، رئیس هیات مدیره «مجمع کار آفرینان»، روز سه‌شنبه از پدیده‌ای به نام «قاچاق رسمی» نام برد و آن را یکی از عوامل اصلی وفور کالاهای قاچاق در ایران دانست. فریدون خاوند اقتصاددادن مقیم پاریس در گفت‌وگو با رضا ولی‌زاده قاچاق و قاچاق رسمی در ایران را تبیین می‌کند:

فریدون خاوند در گفت‌وگو با رضا ولی‌زاده از پدیده «قاچاق رسمی» در ایران می‌گوید

فریدون خاوند: قاچاق معمولا به ورود یا خروج کالا به صورت غیرقانونی و خارج از مبادی رسمی گمرکی اطلاق می‌شود.

اصطلاح «قاچاق رسمی»، که از طرف رئیس هیات مدیره «مجمع کارآفرینان» مورد استفاده قرار گرفته، به این معنا است که کالاهایی از مبادی رسمی عبور می‌کنند، ولی با ارائه اطلاعات نادرست به دستگاه گمرک، مثلا قیمت کالای وارداتی کمتر از آنچه هست اعلام می‌شود تا با این کم‌اظهاری، حقوق و عوارض کم‌تری پرداخته بشود. یا کد تعرفه یک کالای ارزان‌تر را به جای کد اصلی روی اسناد گمرکی درج می‌کنند.

گویا کالاهایی هم وارد کشور شده با کارت بازرگانی غیرواقعی، مثلا به اسم کسانی که زیر پوشش کمیته امداد امام بوده‌اند.

همان منبع می‌گوید شصت درصد کالاهای قاچاق شده، از همین طریق «قاچاق رسمی» وارد کشور می‌شوند. اگر این گفته درست باشد، طبعا در کل آمار مربوط به بازرگانی خارجی کشور باید تردید کرد.

به هر حال اثبات درستی یا نادرستی این حرف به بررسی‌های عمیق نیاز دارد.

منابع جمهوری اسلامی، حجم قاچاق کالا در ایران را چقدر اعلام می‌کنند؟

ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، حجم ورود و خروج کالا های قاچاق به کشور را ۲۵ میلیارد دلار در سال اعلام کرده؛ باید یادآور شد که کالاهایی هم از کشور به صورت قاچاق خارج می‌شوند، به خصوص مواد سوختی.

ولی اگر تنها کالا های قاچاق وارداتی را در نظر بگیریم، حجم آنها را معمولا پانزده تا بیست میلیارد دلار ارزیابی می‌کنند.

البته صحبت بر سر کالاهایی است که به صورت غیرقانونی، بیرون از مبادی رسمی، وارد کشور می‌شوند و بنابراین آنچه را که رئیس هیات مدیره «مجمع کارآفرینان» قاچاق رسمی توصیف کرده، در بر نمی‌گیرد.

چرا در ایران قاچاق کالا به چنین سطح بالایی رسیده؟

معمولا در ایران با قاچاق به عنوان یک پدیده صرفا امنیتی و انتظامی برخورد میکنند و به جای مبارزه با ریشه های این پدیده، با قاچاقچی مبارزه میشود. گسترش پدیده قاچاق در ایران در اصل ناشی از یک سلسله عوامل اقتصادی و اجتماعی است.

کمبود بعضی کالاها در داخل و مختل بودن دستگاه تولیدی کشور یکی از عوامل اوجگیری قاچاق کالا است. تعرفه‌های گمرکی هم در ایران بالا است، یکی از بالاترین تعرفه‌های دنیا و کالاهایی که از مبادی گمرکی رد می‌شوند، به دلیل پرداخت تعرفه سنگین، گران به دست مصرف‌کننده نهایی می‌رسند. به همین دلیل قاچاقبه یک تجارت سودمند تبدیل می‌شود. فشارهای تحریمی هم طبعا کار را سخت‌تر کرده است.در کنار همه اینها باید فقر مردم به ویژه در مناطق گسترده مرزی را هم در نظر گرفت که برای تامین معاش خودشان چاره‌ای جز قاچاق کالا ندارند.