ورزش ایران در سال ۱۳۹۴؛ ادعاها و واقعیت‌ها

وزیر ورزش و جوانان در آیین تجلیل از مدال‌آوران ورزش گفت: در سال ۱۳۹۴ موفق به کسب ۳۱۶۲ مدال آسیایی و جهانی شدیم که این رقم نسبت به سال قبل، دو برابر رشد داشت.

وزیر قبلی و پیش از او نیز سرپرستان سازمان تربیت بدنی در دولت‌های مختلف، همه‌ساله رقمی درشت را به عنوان تعداد مدال‌های سالی که گذشت، اعلام می‌کردند و بر رشد دو برابری و سه برابری‌اش تاکید می‌ورزیدند. ارقامی که یاد کسی نمانده و به سرعت فراموش می‌شود.

آنچه به یاد می‌ماند، نتایج درخشان در رویدادهای بین‌المللی یا تحولات ساختاری چشمگیر در عرصه داخلی است. از قسمت دوم آغاز کنیم که بی‌زمین ماندن تیم ملی ایران در روزهای پایانی سال، نمادی است بر ناتوانی دستگاه ورزش در احداث یا نوسازی تاسیسات و تجهیزات ورزشی.

در خصوص نتایج، ورزش زنان توانست صفحات جدیدی به کتاب افتخارات ورزش ایران بیافزاید. گرچه برخی رشته‌ها مثل فوتسال، جزو ورزش‌های المپیکی نیستند اما دختران ایرانی در رشته‌های المپیکی مانند تیراندازی نیز موفق بودند.

ورزش زنان در سالی که گذشت از الهه احمدی و نجمه خدمتی در تیراندازی گرفته تا کیمیا علیزاده در تکواندو، حمیده عباسعلی در کاراته، زهرا نعمتی در تیروکمان، فرشته کریمی و فرزانه توسلی در فوتسال، سپیده توکلی در دوومیدانی و سارا خادم‌الشریعه در شطرنج، در رویدادهای آسیایی و جهانی درخشید. ندا شهسواری هم عملکرد خوبی در پینگ‌پنگ قهرمانی جهان داشت.

تکواندوی مردان و تیم ملی هندبال بهتر از سال‌های اخیر ظاهر شدند. کشتی در آسیا عالی بود اما در مسابقات جهانی چندان رضایتبخش نبود. کارنامه داخلی و بین‌المللی والیبال و بسکتبال، مانند وزنه‌برداری کم‌فروغ‌تر از سال‌های قبل بود.

سایر رشته‌ها نیز کمابیش مثل همیشه، تک‌ستاره‌هایی داشتند و جرقه‌هایی زدند. مثل عبدالله جامعی در ژیمناستیک که مدال آسیایی گرفت. حسن تفتیان و رضا قاسمی در دوومیدانی، احسان روزبهانی در بوکس، جمال چاووشی‌فر در شنا، محمد دانشور در دوچرخه‌سواری و مجتبی عابدینی در شمشیربازی.

این ۳۱۶۲ مدالی که گودرزی در حضور حسن روحانی، رئیس جمهور، اعلام کرد، باعث نشده که حتی خود او تصور کند ایران نتایجی بهتر از المپیک لندن را در ریو به جا خواهد گذاشت! گودرزی در برنامه زنده تلویزیونی گفت در المپیک حداکثر هشت مدال می‌گیریم.

او در برابر رییس جمهور مدعی شد: «در حوزه قوانین توانستیم قانون اهداف و وظایف ورزش را که مراحل نهایی را در کمیسیون دولت طی کرده، تدوین کنیم. همچنین پیش‌نویس سند ملی ورزش کشور، نظامنامه جامع فرهنگی، لایحه سازمان نظام تخصصی ورزش کشور نیز به تدوین رسیده.»

این قبیل اظهارات، در ظاهر زیبا به نظر می‌رسد اما به سختی ممکن است رضایت و اعتماد افکار عمومی را جلب کند.

فارغ از پیش‌نویس‌ها و نظامنامه‌ها و لوایح، در عمل، مجموعه‌ای چشمگیر از عزل و نصب‌های سلیقه‌ای با دخالت فراقانونی وزارتخانه، در فدراسیون‌ها اتفاق افتاده. از تغییر روسای فدراسیون‌های موفق و ناموفق گرفته تا حتی اعمال نفوذ برای ممانعت از ثبت نام برخی افراد، در انتخابات فدراسیون‌ها!

گودرزی کسب سه هزار و ۱۶۲ مدال آسیایی و جهانی را مایه مباهات وزارت تحت امر خود می‌داند اما آمار حاکی است از این تعداد ۴۳۵ مدال یعنی بیش از ۱۳ درصد به ورزش کشتی اختصاص دارد. فدراسیونی که پس از فوتبال، بیشترین تنش را با گودرزی داشت و کار حتی به جایی رسید که رییس فدراسیون کشتی، دو نامه سرگشاده و انتقادی به رییس جمهور نوشت.

در سالی که گذشت، وزیر ورزش از طرح «آمایش رشته‌های ورزشی و نظام جامع استعدادیابی در حوزه قهرمانی» خبر داد و از احیای پایگاه‌های استعدادیابی در استان‌ها سخن گفت. همچنین از رشد محسوس مشارکت مردمی در ورزش همگانی. مدعایی که او آمارهایی برای تاییدش ارائه می‌کند، گرچه برای انکارش هم شواهد مختلفی وجود دارد!

گودرزی در حضور رییس جمهور، اعزام ۱۵۰۰ مربی را در قالب کاروان راهیان نور از اقدامات بخش فرهنگی وزارتخانه دانسته. او ناگزیر است برای اشاره به فعالیت‌های فرهنگی وزارت ورزش، به موضوعاتی از همین دست اشاره کند چون تحول فرهنگی یا شاخص قابل تاکید دیگری در سال ۹۴ دیده نشد.

ورزشی که جنجال‌ها، بداخلاقی‌ها و حاشیه‌هایش با اختلافی چشمگیر بر متن آن غلبه کرده، چه دستاورد فرهنگی خیره‌کننده‌ای داشته؟ پس وزیر ورزش چاره‌ای ندارد جز اینکه کرایه چند دستگاه اتوبوس و اعزام مربیان در قالب کاروان راهیان نور را هم در سیاهه فتوحات فرهنگی‌اش درج کند!

گودرزی با اشاره به افتتاح ۳۶۹ طرح عمرانی ورزشی، آن را از توفیقات دولت یازدهم برشمرد و به افتتاح ورزشگاه ۱۵ هزار نفری یاسوج و کرمانشاه و پیشرفت ورزشگاه سمنان اشاره کرد. اما صحبتی از اراده این وزارتخانه برای تخریب ورزشگاه شیرودی برای احداث مجتمع تجاری به میان نیاورد. یا بلاتکلیف ماندن صد‌ها طرح نیمه‌تمام ورزشی در سراسر کشور.

وزارت ورزش وعده داده است ورزشگاه ۷۵ هزار نفری اصفهان که ۲۲ سال از آغاز احداث آن می‌گذرد و هنوز تکمیل نشده، خرداد سال ۹۵ به اتمام خواهد رسید. وعده‌ای که عباسی، علی آبادی، سعیدلو و مهرعلیزاده هم قبلاً دادند و در عمل اتفاقی رخ نداد.

حالا اگر نه در خرداد، اما به نظر می‌رسد طولانی‌ترین پروژه احداث یک استادیوم در دنیا، بالاخره در سال ۹۵ به اتمام خواهد رسید!

در زمینه دیپلماسی ورزشی نیز آمار خاصی به حسن روحانی ارائه نشد. دلیل آن مشخص است: ناکامی تقریباً مطلق در مناسبات جهانی و قاره‌ای!

ناتوانی مکرر در گرفتن میزبانی مسابقات مهم حتی در رشته‌های که مستلزم برخورداری از سخت‌افزار و امکانات چشمگیر نیست.

شکست در انتخابات بین‌المللی و نداشتن تقریباً هیچ کرسی مهم و اثرگذار در فدراسیون‌های جهانی. سرانجام نیز در واپسین روزهای سال، محرومیت از میزبانی در برابر تیم‌های عربستانی.

بخشی از نواقص، مشکلات و ناکامی‌ها از گذشته وجود داشته و تمامیت آن را نمی‌توان به مجموعه فعلی مدیریت ورزش کشور نسبت داد. شاید هر گروه دیگری نیز سکان‌دار ورزش ایران بود، نمی‌توانست به طور کامل بر مشکلات چیره شود.

مدیران کنونی ورزش بار‌ها این موضوع بدیهی را با افکار عمومی در میان گذاشته‌اند. اما سهم خود ایشان نیز انکارناپذیر است. از مانع‌تراشی و ایجاد اخلال مکرر در روند خصوصی‌سازی ورزش کشور گرفته تا برخورد حذفی با منتقدان، تبدیل رسانه‌های کاغذی و مجازی دولتی به بوقچی تبلیغاتی، همچنین سفرهای پرتعداد و غیر ضروری مدیران ورزش.

تظاهر به ایجاد دگرگونی، تحصیل موفقیت، رشد، توسعه و پیشرفت، موضوعی است که وزیر ورزش و معاونینش مدام بر آن اصرار می‌ورزند.

با این حال، مروری بر اظهارات خبرگان ورزشی در رشته‌های مختلف که همه روزه در خبرگزاری‌ها منتشر می‌شود و اغلب نیز با درج مستندات همراه است، صحت ادعای مسئولین دولتی را با تردید مواجه می‌کند.