وزیر کار: یارانه نقدی پانصد هزار نفر را بیکار کرد

رادیو فردا - در نامه‌ای خطاب به مردم، علی ربیعی وزیر کار ایران هشدار داد که پرداخت یارانه نقدی از آغاز تا امروز پانصد هزار نفر را بیکار کرده است. میرعلی حسینی از از فریدون خاوند، اقتصاددان پرسید است که آیا ارتباط میان این تعداد بیکار، و پرداخت یارانه نقدی، از لحاظ کار‌شناسی قابل اثبات است؟

اثر یارانه‌های نقدی بر نرخ بیکاری و طرح‌های عمرانی؛ گفت‌وگوی میرعلی حسینی با فریدون خاوند

فریدون خاوند: آقای ربیعی وزیر کار در نامه‌اش خطاب به ملت ارتباط برقرار می‌کند بین بار سنگینی که هزینه یارانه‌های نقدی از سال ۱۳۸۹ تا امروز برای بودجه دولت بوجود آورده، و زیانی که از این لحاظ متوجه طرح‌های عمرانی شده است.

چکیده سخن ایشان این است که طرح‌های عمرانی فدای پرداخت یارانه نقدی شده و تنها در همین جابه‌جایی، پانصد هزار نفر بیکار شده‌اند. البته برآورد تعداد بیکاران به دلیل‌‌ رها شدن طرح‌های عمرانی اگر غیرممکن نباشد دستکم بسیار دشوار است و لابد در وزارت کار بررسی‌هایی در این زمینه انجام گرفته است. ولی با وجود همه اما و چرا‌ها در زمینه ۵۰۰ هزار نفری که علی ربیعی از آن صحبت می‌کند، استدلال او درست است. به تازگی وزیر نفت هم گفت که وزارتخانه‌اش زیر فشار هزینه پرداخت یارانه نقدی له شده است.

در همین نامه، وزیر کار می‌گوید در سال جاری هزینه پرداخت یارانه‌های نقدی دو برابر بودجه طرح‌های عمرانی کشور خواهد بود. این تلخ‌ترین حرفی است که در یک اقتصاد در حال توسعه مثل ایران از سوی یک مسئول ارشد دولتی می‌تواند مطرح بشود.

آیا منظور آقای ربیعی این است که هزینه یارانه‌های نقدی می‌توانست در راه به پایان رسانه طرح‌های عمرانی نیمه‌تمام مورد استفاده قرار بگیرد؟

این یکی از نتایجی است که از صحبت ایشان به دست می‌آید. طرح‌های نیمه‌تمام، که تعدادشان در سطوح ملی و استانی حدود ۷۵ تا ۸۰ هزار ارزیابی می‌شود، کلاف سر در گمی هستند برای اقتصاد ایران و آنها را در همه زمینه‌ها می‌شود دید، از نفت و پتروشیمی گرفته تا حمل و نقل و ورزش.

از قرار معلوم برای این طرح‌ها تا امروز معادل ۱۵۰ میلیارد دلار خرج شده و گویا برای تمام کردن آنها باید معادل ۱۵۰ تا دویست میلیارد دلار دیگر هزینه کرد. وزیر کار تلویحا می‌گوید که با توجه به هزینه یارانه‌های نقدی، برای تمام کردن این طرح‌ها پولی در بساط نیست .

راه حل چیست؟ چرا یارانه کسانی که نیازمند نیستند، قطع نمی‌شود؟

این یک سر قضیه است و دولت روحانی در زمینه شناسایی قشر‌های غیر نیازمند تردید زیادی از خودش نشان می‌دهد. جنبه دیگر قضیه این است که دولت یازدهم از اصلاح قیمت حامل‌های انرژی هم صرفنظر کرده. مگر قرار نبود قیمت این حامل‌ها به تدریج به قیمت بین‌المللی نزدیک بشود؟ در حال حاضر ایران یکی از بالا‌ترین سطوح یارانه را برای حامل‌های انرژی پرداخت می‌کند.

مشکل این است که دولت به دلایل سیاسی نه شمار یارانه‌بگیران را کم می‌کند و نه قیمت حامل‌های انرژی را بالا می‌برد. و در این شرایط چاره‌ای نمی‌ماند جز فدا کردن طرح‌های عمرانی.