ايران نمونه تازه ای از سانتريفوژ ساخته شده در داخل کشور را که می تواند مواد را سريع تر از ماشين های قبلی ترکيب و اورانيوم را غنی کند، در مکان های زيرزمينی پهناوری آزمايش کرده است.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، ديپلمات ها و کارشناسان غربی، مستقر در وين، مرکز آژانس انرژی اتمی روز پنج شنبه با اعلام اين مطلب گفتند تعدادی سانتريفوژ پیشرفته با نام تازه «IR-2» در ایران آزمایش شده که بسته به ميزان غنی سازی اورانيوم، می تواند برای توليد برق يا ساخت کلاهک هسته ای مورد استفاده قرار گيرد.
روز پنج شنبه، خبرگزاری رویترز نیز گزارشی از آغاز به کار سانتریفوژهای پیشرفته در ایران منتشر کرده بود، اما در آن گزارش، این دستگاههای گریز از مرکز، مدل غربی P-2 خوانده شده بودند.
اما کارشناسانی که به دليل ارائه اطلاعات محرمانه نخواسته اند نامشان فاش شود، به خبرگزاری آسوشيتدپرس گفتند که تهران آموخته است که با استفاده از ترکيب مواد بازار سياه هسته ای و توليدات داخلي، بر مشکلات تکنيکی غلبه کند و خود دستگاه های پيشرفته ای بسازد که می توانند در سطوح بالای توسعه هسته ای، مورد استفاده قرار گيرند.
ايران به دليل متوقف نکردن غنی سازی اورانيوم که يک درخواست بين المللی است، دو بار از سوی شورای امنيت سازمان ملل تحريم شده و در آستانه دور سوم تحريم هاست.
روز پنج شنبه، کارشناسی که با خبرگزاری رویترز مصاحبه کرده بود، گفته بود که جزئيات موضوع سانتریفوژهای پیشرفته ایران، در گزارش آقای البرادعی به شورای امنيت سازمان ملل در اواخر اين ماه ذکر خواهد شد.
ایران می گويد که برنامه هسته ای اش صلح آميز است و آن را برای توليد برق به کارخواهد گرفت، اما ديپلمات های غربی می گويند ايران فقط در صورتی می تواند عدم اطمينان به برنامه هسته ای اش را از بين ببرد که محدوديت های الزام آور و بازرسی ناگهانی متخصصان آژانس را بپذيرد و غنی سازی اورانيوم را متوقف کند.
ایران برای توليد سوخت هسته ای از سيستم دهه هفتادی P-1 با حداکثر سرعت استفاده می کرد که کهنه بودن اين سيستم اختلالاتی را در غنی سازی اورانيوم به وجود آورده بود.
تحليلگران معتقدند که ايران ديگر سانتريفوژهايی که بر اساس طراحی P-1 هستند را به نيروگاه نطنز اضافه نخواهد کرد.
يک ديپلمات غربی که به اطلاعات در اين زمينه دسترسی دارد به خبرگزاری رویترز گفت: «ايرانيان استفاده از مدل پيشرفته را آغاز کرده اند. هنوز مشخص نيست که اين آزمايش ها به چه سطحی رسيده يا دقيقا چند تا هستند، اما ظاهرا ده ها مورد می توانند باشند.»
مشخص نيست که آزمايش های بدون مواد تا چه حد موفقيت آميز بوده و آزمايش با مواد برای غنی سازی اورانيوم چه وقت صورت خواهد گرفت.
ايران هيچ عکس العملی به اين گزارش ها نشان نداده است.
ديويد آلبرايت، رييس انستيتوی علم و امنيت بين الملل و بازرس تسليحاتی سابق سازمان ملل گفت: « از جنبه مثبت، اين امر حساسيت بين المللی را افزايش خواهد داد.»
وی اضافه کرد: «اين يک توسعه مضطرب کننده است. ايران ظاهرا در خفا بر روی پروژه سانتريفوژهای P-2 کار کرده و ممکن است که حالا به غنی سازی اورانيوم با آن نزديک باشد.»
جمهوری اسلامی ايران در سال ۲۰۰۶ ميلادی برای اولين بار اعلام کرد که سانتريفوژها را برای غنی سازی اورانيوم با نظارت بازرس های آژانس انرژی اتمی، به راه خواهد انداخت که اين امر تحريم ايران توسط قدرت های غربی را به دنبال داشت.
به گفته ديپلمات غربی، آژانس انرژی اتمی از زمانی که محمد البرادعی ماه گذشته در تهران فرصت يافت که از يک کارگاه بازديد کند، متوجه سانتريفوژهای پيشرفته شد.