پنج سال از سقوط صدام حسين می گذرد و صفحات مربوط به فتوحات رئيس جمهوری پيشين عراق در جنگ با ايران و کويت که به دستور صدام حسین در کتاب های درسی گنجانده شده بود، حذف شده است، اما دانش آموزان و معلمان کماکان در ترس از ديکتاتوری بسر می برند و برخی گمان می کنند به رغم تغيير صدام حسين، ديکتاتوری از سوی حکومت شيعه عراق ادامه دارد.
يک دانشجوی رشته کامپيوتر در دانشگاهی در بغداد به خبرگزاری فرانسه می گويد: « نظامی ها دانشگاه ها را کنترل می کنند. آنها به دختران درباره پوشيدن روسری و آرايش تذکر می دهند.»
از سوی ديگر گروه های شورشی مختلف، استادان دانشگاه را به همراه روزنامه نگاران، موسيقی دان ها و هنرمندان زير نظر دارند و کالج ها به سختی می توانند استاد استخدام کنند.
فعالان حقوق بشر می گويند بيش از ۱۵۰ معلم و استاد دانشگاه طی پنج سال گذشته کشته شده اند. برای مثال روز سوم نوامبر يک فرد مسلح وارد يک مدرسه شد و مدير مدرسه را که يک خانم بود به گلوله بست.
يک استاد بيولوژی در دانشگاه بغداد می گوید: «دانشجويان از حرف زدن درباره سياست پرهيز می کنند، چرا که اگر نظر خود را بگويند، از اين واهمه دارند که کشته يا ربوده شوند.»
اما حقوق ها افزايش يافته است. در دوران رژيم قبلی، استادان دانشگاه مبلغ ناچيزی بالغ بر ۲۰ دلار در ماه دستمزد می گرفتند، اما يک پروفسور گفت که آنها حالا در حدود ۱۲۰۰ دلار دستمزد می گيرند.
با اين حال استادی که نخواست نامش فاش شود گفت: «در دوره صدام حسين امنيت وجود داشت. گروه های نظامی و مسلح ما را هدف قرار نمی دادند. دولت ضعيف نبود.»
معلمان مدارس ابتدايی اما گفته اند که حقوق آنها به اندازه ديگران اضافه نشده و درميان کارمندان کمترين حقوق را دارند.
متوسط حقوق معلمان در رژيم قبلی، حدود ۵ دلار بود که حالا به ۳۰۰ دلار رسيده است که به قول يکی از معلمان هنوز برای يک زندگی درخور کافی نيست.
بر اساس آمار وزارت آموزش، در عراق حدود ۴ ميليون و ۲۰۰ هزار نفر دانش آموز- ۵۶ درصد پسر- وجود دارد که در ۱۱هزار و ۲۰۰ مدرسه به تحصيل مشغولند و ۱۹۰۰۰ معلم به انها درس می دهند.
حدود يک و نيم ميليون دانش آموز در دبيرستان های عراق که بالغ بر حدود ۳۸۰۰ مورد است، به تحصيل مشغولند.حدود ۱۹ دانشگاه، ۹ کالج فنی و ۳۸ انستيتوی آموزشی ديگر در عراق وجود دارد.
پيش از حمله آمريکا، ۲۵ درصد کتاب های آموزشی دانش آموزان در عراق و ۲۵ درصد در اردن توليد می شد و برای باقی آن از کتاب های دست دوم استفاده می شد. اين روند تاکنون ادامه یافته است.
فعالان حقوق بشر می گويند که هنوز بسياری از دانش آموزان به دلايل اقتصادی يا ممانعت والدين از رفتن به مدرسه خودداری می کنند.
برخی از دانش آموزان هم از نبود لوازم التحرير گلايه دارند و از سوی ديگر بسياری از دانش اموزان بخاطر ترافيک و ايست های بازرسی نمی توانند به موقع سر کلاس ها حاضرشوند.
اما آنها از اين نکته خوشحالند که پس از پايان تحصيلات به مانند دوره صدام حسين مجبور نيستند که به سربازی بروند.
بسياری هم از وجود اينترنت و ساير منابعی که در رژيم قبلی به ان دسترسی نداشتند، خرسندند.