سالروز آتشی که بر خرمن دیکتاتورها افتاد

یک سال از حادثه‌ای که جرقه انقلاب‌های عربی را زد گذشت. حادثه خودسوزی محمد البوعزیزی جوان سبزی فروش تونسی اهل منطقه سیدی بو زید در اعتراض به تمام ناکامی‌هایی که در زندگی با آن روبرو بود.

ابتدا گفته می‌شد اعتراضی بود به سیلی یک زن پلیس. بعد‌ها اما دادگاه تونسی پس از انقلاب، فادیه حمدی زن پلیس را که ماه‌ها در بازداشت به سر برد، از اتهام زدن سیلی به صورت البوعزیزی تبرئه کرد.

خودسوزی البوعزیزی جرقه‌ای شد برای آغاز انقلاب‌ها در جهان عرب، انقلاب‌هایی که به سرنگونی زین العابدین بن علی در تونس، حسنی مبارک در مصر و معمر قذافی در لیبی انجامید. علی عبد الله صالح رئیس جمهور یمن و بشار اسد رئیس جمهور سوریه هم با موجی گسترده از اعتراض‌ها روبرو هستند که آنها را در آستانه پایان حکومتشان قرار داده است.

شنبه میدان بزرگ شهر سیدی بو زید مملو از هزاران نفر از جوانان و زنان شد که اولین سالگرد انقلاب تونس را گرامی داشتند. این شهر زمانی نماد یاس تونسی‌ها بود اما امروز مایه افتخار ساکنانش است؛ مردمی که خود را آغازگر بهار عربی می‌دانند. پس از خودسوزی محمد البوعزیزی، مردم سیدی بوزید دست به اعتراض‌های خیابانی زدند و پس از آن این اعتراض‌ها دیگر مناطق تونس را در کام خود فرو برد.

جوانان سیدی بو زید افتخار می‌کنند که تغییر چهره سیاسی خاورمیانه از شهرشان و به طور دقیق‌تر از میدان بزرگ آغاز شد. ۱۷ دسامبر ۲۰۱۰ نقطه عطف تاریخ منطقه است. خودسوزی محمد البوعزیزی که چند روز پس از آن در بیمارستان در اثر شدت جراحات جان خود را از دست داد، به اعتراض‌های گسترده‌ای علیه فقر و بیکاری انجامید.

کمتر از یک ماه از این حادثه، چهاردهم ژانویه اعتراض‌ها زین العابدین بن علی را مجبور به فرار از تونس کرد. در تحولی بارز، انقلاب تونس، الهام بخش انقلاب‌ها در مصر، لیبی، یمن و سوریه شد؛ انقلاب‌هایی علیه استبداد که چهره سیاسی منطقه را تغییر داد.

شنبه همه سیدی بوزید جشن و سرور بود. پرچم‌ها برافراشته شد و میدان‌ها مملو از هزاران جوان و پیر و زن و کودک بود و برای ساعت‌هایی هرچند اندک، شادی جای خشم را در شهر گرفت؛ شهری که همچنان از فقر رنج می‌برد.

اولین جشنواره انقلاب تونس با پرده برداری از مجسمه بزرگ محمد البوعزیزی که ارتفاع آن به ده متر می‌رسد آغاز شد. اکنون البوعزیزی دیگر به عنوان قهرمان ملی شناخته می‌شود.

پس از آن از مجسمه دیگری پرده برداری که گاری سبزی و چند صندلی را به تصویر کشیده است. این مجسمه اشاره‌ای است به اینکه گاری یک سبزی فروش برخی از حکام را از کرسی‌های خود که ده‌ها بر روی آن تکیه کردند، به زیر کشید.

جوانان سرمای زمستان را فراموش کردند و با آهنگ‌های محلی رقصیدند. گروه‌های موسیقی خیابان‌های شهر را درنوردیدند و تصاویر کشته شدگان انقلاب، دیوار‌ها را مزین کردند؛ تصاویری که جایگزین عکس‌های زین العابدین بن علی شدند؛ مردی که بیش از سه دهه عکس‌های خود را بر دیوار‌ها نگاه داشت.

مادر بوعزیزی

قبر محمد البوعزیزی به مزار بسیاری از اهالی سیدی بو زید و مردم دیگر مناطق تبدیل شد که اکنون او را الهام بخش می‌دانند. مادر البوعزیزی به خبرگزاری رویترز گفت: «محمد خود را سوزاند تا توس آزاد شود.. از مسئولان می‌خواهم به مناطق فقیر رسیدگی کنند و برای جوانان اشتغال ایجاد کنند.»

منصف المرزوقی رئیس جمهور جدید تونس که به همراه شمار زیادی از مسئولان و شخصیت‌های بلندپایه در جشن‌های سیدی بوزید شرکت کرد، از شجاعت مردم منطقه که به گفته او دربرابر سرکوب پلیس ایستادگی کردند تمجید کرد. در جریان انقلاب تونس شمار زیادی از جوانان سیدی بوزید کشته شدند.

المرزوقی در سخنانی در جمع بزرگ مردمی گفت: «این‌‌ همان منطقه‌ای که از فقر و محرومیت رنج برد اکنون کرامت را به همه تونسی‌ها بازگرداند.» او افزود: «نقش ما این است که شادی را به زندگی شما بازگردانیم.»

جشن‌ها در سیدی بوزید در روزهای آینده با حضور گروه‌های موسیقی وشخصیت‌های عربی از جمله توکل کرمان زن یمینی برنده جایزه صلح نوبل ادامه خواهد یافت.

یک سال پس از انقلاب، تونس گام‌های بلندی به سمت تحول دموکراتیک برداشت اما دشوارهای اقتصادی و بی‌کاری همچنان گریبان مردم را گرفته است.

در نخستین انتخابات دموکراتیک تونس، حزب اسلامگرای نهضت که خود را به عنوان حزبی میانه رو معرفی می‌کند، توانست به پیروزی چشم گیری دست یازد و با ائتلاف با دو حزب سکولار، ریاست را در کشور، ریاست دولت را در دست گیرد. این حزب متعهد شد که توجه ویژه‌ای به مناطق محروم همچون سیدی بوزید از خود نشان دهد.

در هفته‌های اخیر در برخی مناطق تونس مردم با خواست بهبود اوضاع اجتماعی و اقتصادی خود تظاهرات کردند. اکنون شمار بیکاران در تونس از ۸۰۰ هزار نفر تجاوز کرده است، رشد اقتصادی در حدود صفر در صد است و بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی از حرکت باز ایستاده‌اند.

مجلس موسسان تونس که هفته گذشته المرزوقی را به عنوان رئیس جمهور برگزید، قرار است قانون اساسی پس از بن علی را تدوین کند.