گزارش فریدم هاوس از آزادی اینترنت: رتبه آخر برای ایران

گزارش جدید فریدم هاوس یا «خانه آزادی» درباره آزادی اینترنت در نقاط مختلف جهان می‌گوید که از میان ۶۰ کشور مورد مطالعه، ایران بدترین رتبه را در یک سال گذشته داشته است.

گفتگوی علیرضا کرمانی با پروانه وحیدمنش، مدیر پروژه بخش خاورمیانه خانه آزادی

این گزارش که روز پنج‌شنبه، ۱۱ مهر، منتشر شد، کشورهای مورد مطالعه را به سه دسته آزاد، نسبتا آزاد و غیر آزاد تقسیم کرده است که امتیازات آنان از صفر تا ۱۰۰ متغیر است.

هر کشوری که مردم آن از آزادی بیشتری در حوزه اینترنت برخوردارند، امتیاز آن به صفر نزدیک‌تر است و برعکس، کشوری که بیشترین محدودیت اینترنتی را دارد، به نقطه ۱۰۰ تمایل بسیاری پیدا می‌کند.

بر این اساس، ایسلند با ۶ امتیاز به عنوان آزادترین کشور و ایران با ۹۱ امتیاز به عنوان بدترین کشور از نظر آزادی اینترنت معرفی شده است.

آدریان شهباز، پژوهشگر در فریدم هاوس، به رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی می گوید که «مرگ یک وبلاگ نویس، یکی از دلایل اصلی است که جمهوری اسلامی در انتهای لیست کشورهایی قرار گرفته که آزادی اینترنت را نقض می کنند.»

در حالی که خانواده وی معتقدند او در اثر شکنجه کشته شده است و جمعی از زندانيان هم‌بند با ستار بهشتی نيز شهادت داده‌اند که او شکنجه شده بود، پزشکی قانونی می‌گويد مرگ او در اثر شکنجه نبوده است.

این گزارش نشان می‌دهد که حتی کشورهایی مانند کوبا، چین، سوریه، عربستان سعودی، ازبکستان، اتیوپی و بحرین که به عنوان کشورهای نقض‌کننده آزادی‌های اینترنتی شناخته می‌شوند، وضعیتی بهتر از ایران دارند.

فریدم هاوس مهرماه سال گذشته نیز از ایران به عنوان یکی از محدودترین کشورها در زمینه آزادی اینترنت نام برده بود.

جز این، یکی از آخرین‌ گزارش‌های این موسسه درباره آزادی مطبوعات که اواسط اردیبهشت سال جاری منتشر شد، ایران را از میان ۱۹۷ کشور جهان در رتبه ۱۹۱ قرار داده است که مجموع این گزارش‌ها و اخباری که در رسانه‌های جهانی بازتاب پیدا کرده است، باعث شده مقامات دولت جدید ایران به دفعات با پرسش‌هایی درباره وضعیت آزادی اینترنت و مطبوعات در کشور مواجه شوند.

از آن جمله می‌توان به مصاحبه اخیر شبکه تلویزیونی ان‌بی‌سی آمریکا با حسن روحانی اشاره کرد که خبرنگار از او درباره فیلترینگ اینترنت و رسانه‌های اجتماعی مانند توییتر و فیس‌بوک می‌پرسد که آقای روحانی در پاسخ می‌گوید: «دیدگاه دولت این است که مردم باید به تمام اطلاعات جهان دسترسی داشته باشند.»

با این حال علی‌رغم آن که برخی مقامات جمهوری اسلامی از فیس‌بوک و توییتر بهره می‌برند این رسانه‌ها همچنان در ایران فیلتر هستند.

اما گزارش جدید فریدم هاوس نیز دوره زمانی اردیبهشت ۱۳۹۱ تا یک سال بعد آن را شامل می‌شود که هنوز یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری ایران برگزار نشده بود.

این گزارش در نقطه مقابل ایران و دیگر کشورهای غیرآزاد از ۱۷ کشور نام می‌برد که مردم آنها از آزادی اینترنتی برخوردارند. بر این اساس پس از ایسلند به ترتیب کشورهای استونی، آلمان، ایالات متحده، استرالیا، فرانسه، ژاپن، مجارستان، ایتالیا، بریتانیا، فیلیپین، گرجستان، آفریقای جنوبی، آرژانتین، کنیا، اوکراین و ارمنستان قرار گرفته‌اند.

این کشورها امتیازی بین ۰ تا ۳۰ کسب کرده‌اند. فهرست کشورهای نیمه آزاد نیز با امتیاز ۳۱ آغاز می‌شود و تا امتیاز ۶۰ امتداد می‌یابد که در آن می‌توان کشورهایی مانند هند، ترکیه، بنگلادش، آذربایجان و روسیه را سراغ گرفت.

در نهایت هم با فهرستی از کشورها مواجه می‌شویم که امتیازشان بین ۶۱ تا ۱۰۰ است، فهرستی که درست در انتهای آن ایران قرار دارد.