کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران با انتشار بیانیه‌ای از «دخالت فراوان» نهادهای امنیتی و اطلاعاتی جمهوری اسلامی در امور مربوط به دانشگاه‌ها انتقاد کرد و در مورد آنچه «زوال تدریجی» این مراکز خوانده، هشدار داد.
در این بیانیه که روز یکشنبه پنجم شهریور منتشر شده است، این کانون صنفی از وزارت کشور خواسته به جای دخالت در کار دانشگاه‌های ایران به «وظایف قانونی» خود از جمله «ارتقاء امنیت کشور» بپردازد.
گزارش‌های متفاوت در روز چهارم شهریور حاکی از آن بود که در آستانۀ سالگرد اعتراضات و بازگشایی دانشگاه‌ها در ایران، تنها طی یک روز دست‌کم «۱۰ تن از استادان» دانشگاه‌های شریف، علامه و تهران «اخراج، تعلیق و حذف» شدند.
کانون صنفی استادان دانشگاهی همچنین نامۀ وزیر کشور دولت ابراهیم رئیسی در مقام رئیس شورای امنیت به سازمان امور اداری و استخدامی برای استخدام «۱۵ هزار عضو هیئت علمی همسو» با حکومت را «تلاش برای امنیتی کردن دانشگاه» دانسته است.
بیشتر در این باره: «اخراج، تعلیق و حذف» ۱۰ استاد دانشگاه‌های شریف، علامه و تهران در یک روزاین بیانیه هشدار داده است که روش‌های فعلی علاوه‌بر «عواقب ناگوار» برای پیشرفت ایران، خواسته‌های «مداخله‌گران انحصارطلب» را نیز عملی نمی‌کند.
پیش از این شماری از استادان دانشگاه تلاش برای جذب ۱۵ هزار عضو هیئت علمی با دخالت شورای امنیت را «کودتای بخش امنیتی نظام سیاسی علیه نظام علم»، «شلیک نهایی به مغز نظام علم» و «انقلاب فرهنگی دوم» توصیف کرده بودند.
کانون صنفی استادان دانشگاهی همچنین به «سلب اختیار از دانشگاه در جذب اعضای هیئت علمی» اشاره و یادآوری کرده اعضای کمیته جذب دانشگاه‌ها از طرف «هیئت عالی جذب» وابسته به شورای انقلاب فرهنگی تعیین می‌شوند.
همزمان با صدور بیانیۀ یاد شده، محمدرضا عارف که ریاست این کانون را بر عهده دارد، در موضع‌گیری جداگانه‌ای درباره نقش خود در اخراج علی شریفی زارچی، استاد دانشگاه صنعتی شریف، از «دخالت برخی نهادهای بیرون دانشگاه» در تصمیم‌گیری این هیئت‌ها خبر داد و گفت که از عضویت هیئت جذب این دانشگاه استعفا می‌دهد.
معاون اول رئیس جمهور در دولت دوم محمد خاتمی گفت که او در هیئت جذب دانشگاه شریف دربارۀ «تبعات عدم تمدید قرارداد اساتید نخبه‌ای همچون دکتر شریفی زارچی» هشدار داده بود.
آقای شریفی زارچی روز سوم شهریور در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) نوشت: «امروز نامۀ اخراج من از دانشگاه شریف دریافت شد.»
در مقابل، دبیر هیئت اجرایی جذب اساتید دانشگاه شریف دربارۀ اخراج این استاد مدعی شد که او همکاری «پیمانی» با دانشگاه شریف داشته که بهمن ۱۴۰۰ به پایان رسید و «درخواست تمدید عضویت پیمانی» نداده است.
او خبر داد هیئت اجرایی جذب دانشگاه که رسول جلیلی، رئیس دانشگاه، و محمدرضا عارف از اعضایش هستند، «رأی به پایان همکاری» با این استاد دانشگاه داده‌اند.
علی شریفی زارچی در واکنش به این اظهارنظر، تصویری از ثبت درخواست‌های «ترفیع و تبدیل وضعیت» خود را منتشر کرد که تاریخ این درخواست‌ها مرداد، بهمن و اسفند سال ۱۴۰۰ و مرداد سال جاری بود.
از سوی دیگر، خبرگزاری مهر، وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی، نیز سوابق اعضای هیئت جذب دانشگاه شریف را منتشر کرده که نشان می‌دهد تعدادی از آنها فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های خارجی مانند برکلی آمریکا، ساسکس بریتانیا و کارلتون کانادا هستند.
اطلاعات منتشر شده همچنین نشان می‌دهد که دست‌کم سه نفر از این افراد در «بنیاد ملی نخبگان» از نهادهای زیرمجموعه ریاست جمهوری ایران عضویت دارند.
ادامۀ اخراج اساتید و «پاکسازی بزرگ»
همزمان در ادامۀ موج اخراج استادان دانشگاه در آستانۀ سالگرد اعتراضات و بازگشایی دانشگاه‌ها در ایران، رهام افغانی، استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه بهشتی، تصویر نامه‌ای را روز یکشنبه منتشر کرد که نشان می‌داد این دانشگاه با او قطع همکاری کرده است.
وب‌سایت انصاف‌نیوز نیز خبر داد که از تدریس حسین علایی، از فرماندهان سابق سپاه پاسداران، در دانشگاه تهران و رضا صالحی امیری، وزیر فرهنگ و ارشاد در دولت حسن روحانی، در دانشگاه علوم و تحقیقات جلوگیری شده است.
از سوی دیگر، وب‌سایت خبری-تحلیلی «انتخاب» با اشاره به موج اخراج و کنار گذاشتن استادان دانشگاه به بهانه‌های مختلف، این روند را «پاکسازی بزرگ» در دانشگاه‌های ایران خواند و آن را با اتفاقات مشابه در دولت محمود احمدی‌نژاد و همچنین اخراج‌های گسترده در دانشگاه‌ها موسوم به «انقلاب فرهنگی» در ابتدای دهه ۱۳۶۰ مقایسه کرد.
بیشتر در این باره: «۱۵۷ استاد دانشگاه» در دولت‌های احمدی‌نژاد، روحانی و رئیسی اخراج شدهاندروزنامه اعتماد، روز دوم شهریور خبر داده بود که از ابتدای روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی تا پایان مرداد امسال، یعنی طی حدود دو سال، دست‌کم ۵۸ استاد دانشگاه از تدریس در دانشگاه‌های مختلف «اخراج، تعلیق، بازداشت، احضار یا وادار به بازنشستگی اجباری و زودهنگام» شده‌اند. اسامی اساتید اخراجی نیز در این گزارش آمده بود.
فشارها بر دانشجویان و استادان دانشگاه در حالی شدت گرفته که در اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ که متأثر از جان باختن مهسا ژینا امینی در بازداشت گشت ارشاد رقم خورد، دانشگاه‌های مختلف ایران از کانون‌های اصلی تجمع و اعتراض علیه جمهوری اسلامی بودند.