در طول ۱۰ روز گذشته، ۲۳ استان ایران درگیر سیل ویرانگر بودهاند. نقطه شروع گرفتاریهای سیل و بارندگی استانهای سمنان و خراسان شمالی بودند. در مرحله دوم، دو استان مازندران و گلستان گرفتار سیل شدند و بیشترین خسارتها در این دو استان وارد شد.
استانهای فارس و لرستان هم در موج سوم، مهمترین حادثهها را تجربه کردند. در حال حاضر استان لرستان کماکان در وضعیت اضطراری قرار دارد. علاوه بر استان لرستان، استانهای کرمانشاه، ایلام، خوزستان، چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد نیز در وضعیت اضطراری به سر میبرند.
کشتهشدن ۴۹ نفر در جریان سیلهای اخیر، فعلاً سرخط خبرهای روز است ولی مهمترین ماموریتی که ستادهای مدیریت بحران و استانداریها درگیر آن هستند، برآورد میزان خسارت سیل است.
عبدالرضا رحمانیفضلی، وزیر کشور ایران گفته که ۱۴ فروردین برآورد اولیه از خسارت برخی استانها مانند مازندران ارائه خواهد شد ولی در روزهای گذشته، مدیران محلی گزارشهایی از خسارتهای سیل به رسانهها دادهاند.
در صدر استانهای خسارتدیده، استان گلستان قرار دارد که بر اساس برآوردهای اولیه، ۱۲۰۰ میلیارد تومان خسارت فقط در حوزه کشاورزی و دامپروری وارد کرده است. مجموع خسارتهای این استان تا روز ۱۳ فروردین، چهار هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان اعلام شده است.
دیگر استان پرخسارت، استان لرستان است که بر اساس گزارش سازمان مدیریت بحران این استان، تاکنون هزار و ۲۴۵ میلیارد تومان خسارت به بخشهای مختلف وارد شده است. استاندار کهگیلویه و بویراحمد هم خسارت سیل در این استان را تا دیروز، ۱۲ فروردین، هزار میلیارد تومان اعلام کرده است.
در استان خراسان شمالی ۶۹۰ میلیارد تومان خسارت وارد شده است. خسارت سیل در استانهای چهارمحال بختیاری، کرمانشاه، سمنان و اصفهان به ترتیب ۶۰۰ میلیارد تومان، ۴۸۶ میلیارد تومان، ۱۹۰ میلیارد تومان، ۳۴۰ میلیارد تومان اعلام شده است.
در برخی استانها هنوز برآورد اولیه اعلام نشده است ولی بر اساس آمارهای پراکنده که مقامهای محلی شهرستانها و ادارات کل اعلام کردهاند، تاکنون حدود ۳۹۰ میلیارد تومان در استانهای خراسان رضوی، کرمان، کردستان، سیستان و بلوچستان و ایلام خسارت وارد کرده است. خسارت سیل در حوزه کشاورزی استان مازندران و همدان به ترتیب ۵۵۵ میلیارد تومان و ۲۴۰ میلیارد تومان اعلام شده است.
خسارت سیل در استان خوزستان در دو حوزه کشاورزی و تأسیسات آب و فاضلاب ۶۳۰ میلیارد تومان و ۱۳۸ میلیارد تومان برآورد شده است.
برخی از آمار خسارتها هم به صورت ملی و بدون تفکیک استانها اعلام شده است. خسارت شبکه برق در سراسر کشور، ۱۲۰ میلیارد تومان، خسارت واردشده به عشایری که در استانهای مختلف ساکن بودهاند هم ۱۷۲ میلیارد تومان اعلام شده است.
استان فارس هم یکی از استانهای پرخسارت در سیل اخیر بود که بیشترین تعداد قربانیان از این استان بودند. تاکنون فقط خسارت سیل در بخش کشاورزی استان فارس ۳۰۵ میلیارد تومان اعلام شده است.
جمعبندی این گزارشها نشان میدهد که تاکنون ۱۱ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان خسارت سیل روزهای نخست بهار ۱۳۹۸ بوده است.
این اعدام و ارقام در روزهای آینده دستخوش تغییر خواهند شد. به عنوان نمونه خسارت سیل در استان خراسان شمالی ابتدا ۳۸۰ میلیارد تومان اعلام شد ولی پس از بررسیهای دقیقتر، به ۶۹۰ میلیارد تومان افزایش یافت.
تعیین میزان خسارت سیل اما نقطه صفر هفت خان پردردسر سیلزدگان است. علاوه بر مشکلات مالی که دولت ایران در حال حاضر با آن دست به گریبان است، تداوم بارندگیها سبب کندی عملیاتهای جبرانی و بازسازی شده است.
در میانمدت، تأثیر سیل بر تولید محصولات کشاورزی نیز خسارتهای اقتصادی قابل توجهی بر جای خواهد گذاشت. استانهای خوزستان، فارس، گلستان و کرمانشاه، جزو مهمترین تولیدکنندگان گندم و استانهای مازندران، گیلان، فارس، خوزستان و گلستان مهمترین تولیدکنندگان برنج در ایران محسوب میشوند. استان گلستان یک مرکز مهم تولید پنبه نیز است و مهمترین خسارتها نیز به حوزههای کشاورزی این استانها وارد شده است.
نقطه تاریکتر ماجرا آنجاست که بر اساس اعلام مقامهای وزارت جهاد کشاورزی، فقط حدود ۲۰ درصد از اراضی خسارت دیده در استانهای گلستان و مازندران بیمه بودهاند.
دولت ایران تاکنون دو هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای جبران خسارت حوزه کشاورزی و مسکونی در نظر گرفته و با تمدید مهلت پرداخت بدهی کشاورزان، معافیت مالیاتی واحدهای تجاری و پرداخت وام، اقدامات اولیه را شروع کرده است.
آسیبدیدگی بیش از ۵۰ هزار واحد مسکونی در جریان سیل، یکی دیگر از مهمترین حوزههایی است که تا ماهها سیلزدگان را درگیر خواهد کرد. نیمی از این واحدهای مسکونی تخریب شده و نیمی دیگر نیازمند تعمیرات و بازسازی هستند.
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی اعلام کرده که برای جبران خسارتها، ۱۵ میلیون تومان وام و پنج میلیون تومان کمک بلاعوض به مردم مناطق سیلزده پرداخت میشود. این میزان وام احتمالاً در روستاها مشکلگشاست ولی در شهرهای کوچک و متوسط برای جبران خسارتها کافی نیست.
با وجود بالابودن خسارات اولیه سیل در ایران، مقامهای دولت ایران تاکنون از درخواست دریافت کمکهای خارجی خودداری کردهاند. اسحاق جهانگیری، معاوناول رئيسجمهور ایران گفته بود دولت ایران ثروتمند است و نیازی ندارد جلوی دیگران دست دراز کند.